GERİ DÖN

Yüksek Lisans Programları

Sosyal Bilimler Enstitüsü - Arkeoloji - Prehistorya - Tezli Yüksek Lisans Programı

Program Tanıtımı

Arkeoloji bir bilim dalı olarak ilk yontmataş aletin üretildiği zamandan başlayarak insanlık tarihinin tümünü maddi kalıntılar aracılığıyla araştırmaktadır. Arkeolojinin zamansal derinliğinin büyük bir kısmını tarih öncesi çağlar, yani yaklaşık 3 milyon yıl öncesinden yazının icat edilmesine kadar olan süreçler oluşturur. “Prehistorya” veya “Tarih Öncesi Arkeolojisi” olarak bilinen bu bilim dalı insanlık tarihinin en önemli ekonomik, sosyal ve kültürel süreçlerini incelemektedir. İlk aletlerin üretimi, ilk teknolojiler, ilk avcı-toplayıcılar, ilk yerleşik yaşam ve ilk tarım-hayvancılık gibi konular prehistoryanın başlıca araştırma alanlarıdır. Anadolu toprakları dünyanın en önemli tarih öncesi arkeolojik alanlarına ev sahipliği yapmaktadır. En eski kalıntıları 1 milyon yıla kadar geri giden arkeolojik buluntularıyla, dünyanın bilinen ilk kutsal alanıyla ve tarım-hayvancılığın ilk başladığı coğrafya olmasıyla Anadolu prehistoryası arkeolojinin başlıca çalışma alanlarından biridir. Karain, Öküzini, Göbekli Tepe, Aşıklı, Çatalhöyük, Ulucak ve Yeşilova gibi önemli prehistorik alanlar, Türkiye’deki prehistorik kültürel mirasın önemli yapı taşlarıdır. 1962 yılında ilk olarak Arkeoloji Enstitüsü olarak kurulan Ege Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, Türkiye’nin en köklü ve önde gelen arkeoloji araştırma kurumlarından birisidir. Günümüzde Arkeoloji Bölümü çatısı altında Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi ve Klasik Arkeoloji olmak üzere iki anabilim dalında lisans, yüksek lisans ve doktora programları devam etmektedir. Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi, MÖ 3500’de Mezopotamya’da yazının bulunmasından Demir Çağı sonuna kadar olan Anadolu ve Yakındoğu uygarlıklarını incelerken; Klasik Arkeoloji ise özellikle Yunan ve Roma uygarlıklarına ait antik kentleri ve eserleri araştırır. Ege Üniversitesi’nde halen Ege Arkeoloji Bölümü tarafından yürütülmekte olan, dört prehistorik projenin olması bu konuda önemli bir eksiklik ve öğrenciler açısından mağduriyet yaratmaktadır. Neolitik Dönem höyüğü Çatalhöyük (Konya) 2018-2019 yıllarında Ege Üniversitesi bilimsel danışmanlığında kazılmıştır. Yeşilova (İzmir), Ekşi Höyük (Denizli) ve Karaburun Yüzey Araştırması (İzmir), Ege Üniversitesi öğretim üyeleri tarafından yürütülen prehistorik projelerdir. Dahası son 20 yılda bölüm öğretim üyeleri tarafından yürütülmüş olan Ulucak Höyüğü (İzmir) ve Ege Gübre (İzmir) kazıları da prehistorik döneme ait önemli arkeolojik alanlar olup bu kazılardan çıkan malzemelerle ilgili yazılan makaleler, projeler ve tezler sayesinde Ege Üniversitesi bünyesindeki öğretim üyeleri bu konuda ileri uzmanlık sahibidir. Bu açıdan düşünüldüğünde, Ege Üniversitesi şu haliyle zaten prehistorik arkeolojiyle ilgili önde gelen çalışmaların yapılmakta olduğu bir üniversitedir. Bu nedenle Prehistorya anabilim dalında tezli yüksek lisans programının açılması Ege Üniversitesi’nde hem arkeolojinin her alanının temsil edilmesini sağlayacak, hem de Prehistorya alanında uzmanlaşmak isteyen lisansüstü öğrencilerin önde gelen araştırmacılar tarafından eğitim almasını ve arazi çalışmalarına katılmasını sağlar. Yukarıda belirtildiği gibi, Ege Üniversitesi Arkeoloji Bölümü akademik personelinin azımsanamayacak bir kısmı Prehistorya Bilim Dalı yüksek lisans programındaki olası derslerin ve tezlerin yürütülmesi konusunda yeterli bilgi birikimine ve deneyime sahiptir. Özellikle Batı Anadolu Paleolitik, Epipaleolitik, Mezolitik ve Neolitik Dönemleri konusunda Ege Üniversitesi Arkeoloji Bölümü öğretim üyeleri gerek ulusal gerekse uluslararası akademide tanınırlık ve saygınlık sahibidir. Ayrıca bu programın oluşturulmasında Ege Üniversitesi Stratejik Planına ve prehistorya disiplininin gereklerine uygun olarak disiplinlerarası bir eğitim-öğretim müfredatı tasarlanmış, programın diğer bilim dallarından beslenmesine dikkat edilmiş; çağın gereklerine uygun olarak, modern arkeoloji biliminin teorik ve metodolojik gereksinimlerine göre düzenlenmiştir. Buna göre, sadece arkeologlardan oluşan bir uzman kadrosuyla değil; arkeoloji dışında antropoloji, zooloji, coğrafya ve genombilimi gibi prehistoryayı destekleyen yan bilim dallarından destek alınmasına dikkat edilmiştir.

Yüksek Lisans Derecesi

Program Süresi

2 Yıl , 4 Yarıyıl

Toplam Kredi

120 AKTS

Türkiye Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi (TYYÇ) ve Avrupa Yeterlilikler Çerçevesine (EQF) göre Programın Düzeyi

TYYÇ-7

İkinci

Önerilen Prehistorya Yüksek Lisans Programına öğrenci başvuru koşulları şu şekildedir: a) Programa öğrenci kabulü için Üniversitelerarası Kurul tarafından çıkarın Lisansüstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği ve Ege Üniversitesi Eğitim-Öğretim ve Sınav Yönetmeliği’nde belirtilen koşullar geçerlidir. b) Üniversitelerin Edebiyat / Fen-Edebiyat fakültelerinin Arkeoloji, Antropoloji, Prehistorya veya Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi bölümlerinden mezun, lisans diplomasına sahip olan öğrenciler müracaat edebilirler. c) Tezli yüksek lisans programına öğrenci kabulünde başarı notunun hesaplanmasında; ALES puanına %40, lisans mezuniyet notuna %25, yabancı dil puanına %15, yazılı sınav sonucuna %10 ve mülakat sınav sonucuna %10 ağırlık verilecektir. Yabancı dil puanının başvuru koşulu olarak aranmadığı programlarda başarı notunun hesaplanmasında, ALES puanına %50, lisans mezuniyet notuna %25, mülakat/yetenek ve/veya yazılı sınav sonucuna %25 ağırlık verilir. Adayların mülakat notunun en az 50, bilimsel başarı düzey notunun en az 60 olması gerekir.

Önceki Öğrenmenin (formal, in-formal, non-formal) Tanınması Hakkında Kurallar

Üniversitedeki aynı enstitünün bir başka anabilim dalında veya başka bir yükseköğretim kurumunun eşdeğer enstitüsüne bağlı lisansüstü programında en az bir yarıyılı tamamlamış olan başarılı öğrenci, lisansüstü programlara yatay geçiş yoluyla kabul edilebilir. Bir öğrencinin yatay geçiş başvurusunun kabul edilebilmesi için, başvuru tarihine kadar kayıt yaptırmış bulunduğu derslerden ağırlıklı not ortalamasının en az 75 olması, halen devam etmekte olduğu lisansüstü öğretim programı ile geçmek istediği program arasında dersler ve giriş koşulları bakımından uyum olması, ilgili anabilim dalında tez danışmanlığını üstlenebilecek öğretim üyesi ve alt yapı imkanlarının bulunması gerekir. Üniversitenin bir lisansüstü programına yatay geçiş yapmak isteyen öğrenci; devam etmekte olduğu öğretim programını tanıtan ve kayıt olduğu derslerden başarı durumunu belirten belgeleri dilekçesine ekleyerek, izleyen yarıyıl öğretiminin başlama tarihinden en az üç hafta önce, ilgili enstitü müdürlüğüne başvurur. Enstitü müdürü; başvuru belgelerini ilgili anabilim dalı veya ana sanat dalı başkanlığına göndererek anabilim dalı görüşünü ve bu görüş olumlu ise öğrencinin programa uyumu için alması gerekli görülen derslerin adlarını ister. Anabilim dalı görüş ve önerileri Enstitü Yönetim Kurulunda incelenerek öğrencinin yatay geçiş isteminin uygun olup olmadığı öğretimin başlama tarihinden önce karara bağlanır. Öğrencinin bir başka üniversitenin lisansüstü programına kayıtlı iken aldığı derslerin, sonradan Üniversitede bir lisansüstü programa kayıt olması durumunda hangilerinin asgari ders yükünden sayılacağı, danışman ve ilgili Anabilim Dalı Kurulu önerisi ve Enstitü Yönetim Kurulu onayı ile belirlenir. Türkiye'de örgün eğitim kurumları dışında formal olmayan sertifikaya dayalı veya tecrübeye dayalı (in-formal ve non-formal ) öğrenmenin tanınma süreci henüz başlangıç aşamasındadır. Bu nedenle Ege Üniversitesi'nin tüm programlarında önceki öğrenmenin tanınması tam olarak başlatılmış değildir.

Tezli yüksek lisans programı, toplamda 21 yerel krediden az olmamak koşuluyla, en az yedi adet ders, bir seminer dersi ve tez çalışmasından oluşmaktadır. Yüksek lisans öğrenim programı zorunlu ve seçmeli derslerden oluşur. Program, seminer dersi dahil en az yedi ders ve tez çalışması olmak üzere toplam en az 120 AKTS kredisinden oluşur. Ara sınav ve final sınavlarının yanı sıra derslerde raporlar, ödevler, quizler, seminer sunumları ve proje çalışmaları gibi öğrenme aktiviteleri öğrencinin yarıyıl içindeki performans değerlendirmesinde kullanılabilir. Öğrencinin ilgili dersten başarılı sayılabilmesi için bu notun en az 100 üzerinden 70 olması gerekir. Öğrenci başarısız olduğu derslere, tekrar kayıt yaptırabileceği gibi danışmanının onayladığı başka lisansüstü dersler de alabilir. Ders dönemini tamamlayan öğrenci bir öğretim üyesinin danışmanlığında bitirme tezini hazırlar ve bu bitirme tezini Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü lisansüstü yönetmeliğine uygun şekilde yazmak ve savunmak ile yükümlüdür. Tez sınavının tamamlanmasından sonra jüri tez hakkında salt çoğunlukla kabul, ret veya düzeltme kararı verir. Tezi hakkında düzeltme kararı verilen öğrenci en geç üç ay içinde gereğini yaparak tezini jüri önünde tekrar savunur. Bu savunma sonunda da tezi kabul edilmeyen öğrencinin kaydı silinir. Programın minimum dört, maksimum altı yarıyılda tamamlanması öngörülmektedir. Bir yarıyıl 14 haftadan oluşmakta ve her ders 6 AKTS ve 2 Ulusal Kredidir. Bu programda “Bilimsel Araştırma Teknikleri ve Araştırma-Yayın Etiği” dersinin alınması zorunludur. Prehistorya tezli yüksek lisans ders programı listesi aşağıdaki tabloda sunulmuştur.

Prehistorya doğası gereği interdisipliner bir bilim dalıdır. Bir arada çalıştığı başlıca bilim dalları şunlardır: sanat tarihi, jeoloji, jeomorfoloji, petrografi, coğrafya, klimatoloji, zooloji, botanik, genetik ve antropoloji. Ege Üniversitesi Prehistorya Tezli Yüksek Lisans programı, disiplinlerarası bir eğitim-öğretim müfredatına sahiptir. Programın diğer bilim dallarından beslenmesine dikkat edilmiş; çağın gereklerine uygun olarak, modern arkeoloji biliminin teorik ve metodolojik gereksinimlerine göre düzenlenmiştir. Buna göre, sadece arkeologlardan oluşan bir uzman kadrosuyla değil; arkeoloji dışında antropoloji, zooloji, coğrafya ve genombilimi gibi prehistoryayı destekleyen yan bilim dallarından destek alınmasına dikkat edilmiştir. Üniversitemiz bünyesinde çalışan biyoloji bölümünden öğretim üyeleri Prof. Dr. Cemal Ün ve Doç. Dr. Serdar Mayda zooarkeoloji ve Antik DNA konularında ders vermektedir. Ayrıca üniversite dışından da antropoloji konusunda çalışan arkeolog öğretim üyesi müfredatta yer almaktadır.

Yüksek Lisans eğitimini başarıyla tamamlayıp "Uzman Arkeolog" unvanını alanlar üniversitelerde akademisyen olarak çalışabilirler, bununla birlikte devlete ait veya özel müzelerde, Kültür Bakanlığı'nın ve yerel belediyelerin ilgili birimlerinde uzman arkeolog olarak çalışma imkanına sahip bulunmaktadırlar.

Yüksek lisans programını başarı ile tamamlayan mezunlar , ALES sınavından geçerli notu almaları , İngilizce dil yetkinliğini sağlamaları koşuluyla gerek kendi alanlarında gerekse çok disiplinli alanlarında doktora programlarına başvurabilir ve mülakat sınavında başarılı olmaları halinde kabul edilirler.

Öğrenciler ilk sene 21 kredilik derslerini tamamlamak üzere ara sınavlara girmek zorundadırlar. Öğrencinin devamı öğretim üyesi tarafından takip edilir. Ara sınavların tarihi ve programı yarı yılın başladığı ilk ay içinde ilan edilir. Ara sınava ilaveten her dersten bir final sınavı yapılır. Final sınavlarının tarihi ve yeri yine bölümde ilan edilir. Başarı notu hesaplanırken ara sınav notunun %40’ı ile final sınavının %60’ı alınarak hesaplanır. Bazı öğretim üyeleri sınav başarı notunu hesaplarken diğer bazı ölçütleri de (örneğin, derse devam, seminer sunumu, yazılı ödev, vb.) göz önünde bulundurmaktadır. İlk sene derslerini başarıyla tamamlayan öğrenciler daha sonraki senelerde tez çalışmalarını sürdürürler.

Tüm derslerin kredilerinin tamamlanması ve tezin başarıyla savunulması.

Çalışma Şekli (Tam Zamanlı, e-öğrenme )

Tam Zamanlı

Program Başkanı: Prof. Dr. Kaan A. Şenol AKTS Koordinatörü- Doç. Dr. Çiler Çilingiroğlu Telefon: 0232-3113931 E-posta: cilingirogluciler@hotmail.com

Fakültemizde iki bilgisayar laboratuvarı bulunmaktadır. Bu bilgisayar laboratuvarları, öğrencilerin bilgisayar uygulaması gerektiren derslerin eğitimini almaları için kullanılmaktadır. Fakültemiz bünyesinde bulunan iki bilgisayar laboratuvarı internet bağlantılıdır ve lisans ve lisansüstü öğrencilerinin kullanıma açıktır. Her laboratuvarda 25 olmak üzere toplam 50 masaüstü bilgisayar bulunmaktadır. Bu bilgisayar laboratuvarları hafta için her gün 8:00- 18:00 saatleri arasında hizmet vermektedir. Prehistorya laboratuvarlarında bulunan 5 masaüstü ve 4 dizüstü bilgisayar ise hafta içi her gün 09:00 - 17:00 arasında lisans ve lisansüstü öğrencilerinin kullanımına açıktır. Ayrıca Üniversite kütüphanemizde yer alan masa üstü bilgisayarlar hafta içi ve hafta sonu 8:00 - 17:00 saatleri arasında öğrencilerin kullanımına açıktır. Öğrenciler, ders dışındaki zamanlarda araştırma yapma ve bilgisayarlarla ilgili diğer ihtiyaçlarını karşılamak için, prehistorya laboratuvarlarındaki bilgisayarlardan yararlanabileceklerdir. Ayrıca, üniversite kütüphanesinde lisans ve lisansüstü öğrencilerinin eğitim- öğretim, araştırma ve bilimsel sunum amaçlı kullanabilecekleri masaüstü bilgisayarlar bulunmaktadır. Önerilen programın yürütülmesi için, Edebiyat Fakültesine ait toplam 200 m2’lik alana sahip, üç adet prehistorya laboratuvarı bulunmaktadır. Karaburun Yüzey Araştırması, Yeşilova ve Ekşi Höyük laboratuvarları bu konuda eğitim alacak öğrencilerin kullanımına açık olacaktır. Öğrenciler burada arkeolojik malzemeyi görme, çalışma, belgeleme ve analiz etme imkanına sahiptir. Ayrıca Yeşilova Höyüğü Ziyaretçi Merkezi de dersler için uygulamalı bir çalışma alanı olarak kullanılacaktır. Edebiyat Fakültesi içindeki laboratuvarların en küçüğü 50 m2’dir. Laboratuvarlarda toplam 5 masaüstü, 4 dizüstü bilgisayar bulunmaktadır. Bir Canon ve bir HP yazıcı, iki Canon ve bir Nikon fotoğraf makinesi prehistorya laboratuvarlarında lisans ve lisansüstü öğrencilerinin kullanıma açık olarak bulunmaktadır. Programa kayıtlı öğrenciler Arkeoloji Bölümü Greenewalt Kütüphanesi'nin ve ana kütüphanenin imkanlarından faydalanacaktır.

Program Çıktıları

1 Prehistorya çalışmalarında sorun odaklı araştırma pratiğinin benimsenmesi
2 Antropolojik ve sosyolojik çalışmaların prehistorya çalışmalarındaki öneminin kavranması.
3 Materyal kültür verilerinin toplumsal açıdan yorumlanma yöntemlerinin öğrenilmesi
4 Arkeolojik DNA çalışmalarından elde edilen verilerin anlamını ve yorumlanmasını öğrenmek
5 İnsan-doğal çevre, insan-iklim ve insan-ekoloji ilişkilerinin prehistorya çalışmalarındaki öneminin kavranması.
6 Zooarkeolojinin verilerini anlamak ve bunları kullanarak prehistorik arkeolojideki problemleri çözebilme.
7 Arkeolojik arazi çalışmalarında iyi bilim uygulamaları, etik ilkelere uyulması ve dikkat edilmesi
8 Prehistorik arkeolojideki kuramsal ve yöntembilimsel tartışmalara hakim olarak araştırma yapmak.

Program Çıktıları - Türkiye Yüksek Öğretim Yeterlilikler Çerçevesi İlişkilendirme

TYYÇ
Program Çıktıları
1
2
3
4
5
6
7
8
BİLGİ
1
 
 
 
 
 
 
 
 
2
 
 
 
 
 
 
 
 
BECERİ
1
 
 
 
 
 
 
 
 
2
 
 
 
 
 
 
 
 
3
 
 
 
 
 
 
 
 
YETKİNLİKLER ( Bağımsız Çalışabilme ve Sorumluluk Alabilme Yetkinliği )
1
 
 
 
 
 
 
 
 
2
 
 
 
 
 
 
 
 
3
 
 
 
 
 
 
 
 
YETKİNLİKLER ( Öğrenme Yetkinliği )
1
 
 
 
 
 
 
 
 
YETKİNLİKLER ( İletişim ve Sosyal Yetkinlik )
1
 
 
 
 
 
 
 
 
2
 
 
 
 
 
 
 
 
3
 
 
 
 
 
 
 
 
4
 
 
 
 
 
 
 
 
YETKİNLİKLER ( Alana Özgü Yetkinlik )
1
 
 
 
 
 
 
 
 
2
 
 
 
 
 
 
 
 
3
 
 
 
 
 
 
 
 

Ders Planı

D : Ders U: Uygulama L: Laboratuvar
1. Dönem
Ders Kodu Dersin Sunulduğu Dil Ders Adı Ders Türü D U L AKTS Rapor
9201075012020 Türkçe Bılımsel Araştırma Teknıklerı ve Etık Zorunlu 3 - - 6
PREHİSTOSDG1 Türkçe Prehıstorya Tezlı Yüksek Lısans SDG1 Seçmeli - - - -
Toplam 3 0 0 6
2. Dönem
Ders Kodu Dersin Sunulduğu Dil Ders Adı Ders Türü D U L AKTS Rapor
92SE030552022 Türkçe Semıner Çalışmaları Zorunlu - - - 6
PREHİSTOSDG2 Türkçe Prehıstorya Tezlı Yüksek Lısans SDG2 Seçmeli - - - -
Toplam 0 0 0 6
3. Dönem
Ders Kodu Dersin Sunulduğu Dil Ders Adı Ders Türü D U L AKTS Rapor
YLTEZ592 Türkçe Tez Çalışması Zorunlu - - - 26
YLUAD591 Türkçe Uzmanlık Alan Dersı Zorunlu - - - 4
Toplam 0 0 0 30
4. Dönem
Ders Kodu Dersin Sunulduğu Dil Ders Adı Ders Türü D U L AKTS Rapor
YLTEZ592 Türkçe Tez Çalışması Zorunlu - - - 26
YLUAD591 Türkçe Uzmanlık Alan Dersı Zorunlu - - - 4
Toplam 0 0 0 30
PREHİSTOSDG1 - Prehistorya Tezli Yüksek Lisans SDG1
Ders Kodu Dersin Sunulduğu Dil Ders Adı Ders Türü D U L AKTS Rapor
9201075032020 Türkçe Prehıstorık Araştırmalarda Kuram ve Yöntem Seçmeli 3 - - 6
9201075052020 Türkçe Yerleşım Arkeolojısı Seçmeli 3 - - 6
9201075072020 Türkçe Zooarkeolojık Çalışmalara Gırış Seçmeli 3 - - 6
9201075092020 Türkçe Neolıtık Dönemde Yakındoğu Seçmeli 3 - - 6
9201075112021 Türkçe Prehıstorık Dönemde Üretım Seçmeli 3 - - 6
9201075132021 Türkçe Arkeolojıde Göç ve Göçebelık Seçmeli 3 - - 6
PREHİSTOSDG2 - Prehistorya Tezli Yüksek Lisans SDG2
Ders Kodu Dersin Sunulduğu Dil Ders Adı Ders Türü D U L AKTS Rapor
9201075002020 Türkçe Arkeolojık Çalışmalarda Genombılımı Seçmeli 3 - - 6
9201075022020 Türkçe Jeoarkeolojı Seçmeli 3 - - 6
9201075042020 Türkçe Batı Anadolu’da Neolıtık Dönem Kültürü Seçmeli 3 - - 6
9201075062020 Türkçe Prehıstorık Dönemlerde Anadolu Faunası Seçmeli 3 - - 6
9201075082020 Türkçe Antropolojıde Toplumsal Evrım Seçmeli 3 - - 6
9201075102021 Türkçe Prehıstorık Dönemde Barınak ve Konut Seçmeli 3 - - 6