GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| AST407 | YILDIZ KÜMELERİ VE OYMAKLAR | Seçmeli Ders Grubu | 4 | 7 | 6,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Dersi alanların, astrofiziğin en verimli uygulama alanlarından biri olan yıldız kümelerinin varlığından yola çıkarak gökadamız ve evren üzerine veriler sağlamanın yollarını sorgulayabilmesi, yalnız gözlemsel verilerden yola çıkarak istatistiki olarak astrofizik temel sorunların yanıtına ulaşabileceğini farkedebilmesi; kümelere ilişkin çeşitli astrofizik diyagramları kullanarak kümeler kadar yıldızların oluşumu ve evrimine ilişkin soruları yanıtlayabilmesini sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Günay TAŞ
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Kümelerin, oluştuğu bölgeler olan yıldızlararası gaz ve toz ortamların önemini farkedebilme ve bu bilgiyi diğer astrofizik ortamlar için de kullanabilme |
| 2 | Gökbilimin temel sorunlarının yanıtlarının bulunmasında kümelere ilişkin gözlemsel verinin kullanılabilmesi |
| 3 | Kümelere ilişkin veri tabanlarının oluşturulabilmesi ve paylaşımının, dolayısıyla bilimde çoğulculuğun ve mütevaziliğin, öneminin kavranabilmesi |
| 4 | Küçük ölçekten büyük ölçeğe ya da tersi biçimde gökbilimin tüm başlıklarının birbiriyle ilişkili olduğunun farkedilebilmesi |
| 5 | Dinleyerek, uygulayarak ve araştırarak kazandığı birikimi yazılı ve sözlü sunabilmesi |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Yıldızlararası Ortam; Yıldızlararası Gaz ve Toz, Moleküler Bulutlar, Yıldızlararası maserlar, Moleküler Bulut ve Küme Oluşumu, Moleküler bulut oluşumu, Bulutun çökmesi ve parçalanması, Küme oluşumu, Yıldız Grupları Türleri ve Sınıflanması; Oymaklar; OB Oymakları; Genel özellikler, Kaçan yıldızlar, Gould kuşağı, R Oymakları, T Oymakları, Açık Kümeler; Açık Kümelerin H-R Diyagramı ve Anakola Çakıştırma Yöntemi, Eşzaman Eğrileri, Açık Kümelerdeki Değişen Yıldızlar, Mavi Aykırı Yıldızlar, Açık Kümelerin Yaşını Belirleme Yöntemleri, Yaşlı Açık Kümeler, Küresel Kümeler; Küresel Kümelerin Renk-Parlaklık Diyagramları, Anakol ve dönme noktası, Kırmızı dev kolu, Yatay kol, Yatay kolun biçimi ve ikinci parametre sorunu, Asimtotik dev kolu, Kimyasal Bileşim, Küresel Kümelerin Yaşları
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Uygulama | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Yıldızlararası ortamın özellikleri ve önemi, Çeşitli yıldızlarası ortam belirteçlerinin anlatımı | Yıldızlararası kızıllaşma ve sönükleşmeye ilişkin problemler çözme | ||
| 2 | Moleküler bulutlar ve kümelerin oluşumu | Yıldızlararası kızıllaşma ve sönükleşmeye ilişkin problemler çözme | ||
| 3 | Yıldızların gruplaşma özellikleri ve sınıflanması | Ödev I, Tartışma, Soru-yanıt | ||
| 4 | OB Oymakları, tanımlanması ve özellikleri | Geçen konulara ilişkin simülasyonlarla teorik konuların desteklenmesi | ||
| 5 | OB Oymaklarına ilişkin özel cisimler; Kaçan yıldızlar, R ve T Oymakları | Kinematik yaş belirleme üzerine uygulamalar, Kaçan yıldızların üye oymaklarının belirlenme yöntemlerinin örneklenmesi | ||
| 6 | Açık yıldız kümelerine giriş, Renk-parlaklık diyagramlarının incelenmesi | Ödev: Renk-renk ve renk parlaklı diyagramları ve izokronlar üzerine uygulamalar. Tartışma, Soru-yanıt | ||
| 7 | Kümelerdeki değişen yıldızların öneminin tartışılması, Mavi aykırı yıldızlar | Küme üyelerinin belirlenmesi üzerine renk-parlaklık ve renk-renk diyagramları üzerinde uygulama | ||
| 8 | Kümelerin yaşını belirleme, Yaşlı açık kümeler | Anakol çakıştırma ile uzaklık ve yaş bulma üzerine uygulamalar, Eşzaman eğrileri üzerine uygulama | ||
| 9 | ARASINAV | Arasınav sorularının yanıtlanması. Tartışma, Soru-yanıt | ||
| 10 | Küresel Kümelerin renk-parlaklık diyagramları ve bu diyagramdaki evrim basamaklarında bulunan yıldızların özelliklerinin anlatımı | Verilen bir açık yıldız kümesi üzerine WEBDA veri tabanından yararlanarak gözlemsel verilere, ADS bilimsel yayın araştırma sayfasını kullanarak kümenin temel astrofizik ve gözlemler üzerine yapılmış çalışmaları tarayarak yazılı ve sözlü bilgi derleme ve anlatımı. Tartışma | ||
| 11 | Yatay kol özellikleri, sıfır yaş anakolu ve yıldızların yatay kol sonrası evrimi, yatay kolun küresel küme çalışmalarındaki önemi, | Küresel kümelerdeki değişen yıldızların önemi, Oosterhoff Sınıflaması, Değişen yıldızların (RR Lyr yıldızları) ışık eğrilerini inceleyerek kümelerin olası sınıflarını bulma uygulamaları | ||
| 12 | İkinci parametre sorunu, Metal bolluğunun etkileri ve önemi, Küresel kümelerin yaşlarının belirlenmesi, | Çok sayıda eşzaman eğrileri üzerinden küresel kümelerin renk-parlaklık diyagramlarının ve yatay kol gibi özel bölgelerin morfolojisini kullanarak kümelerin yaş ve metal bolluğunun belirlenmesi uygulaması | ||
| 13 | Açık küme ve küresel küme bilgisi ışığında gökadamızın oluşumu, | Gökadamızın bileşenlerinin üzerinden, Öbek kavramına geçişin örneklenmesi | ||
| 14 | Halonun sınıflanması: yaşlı halo, genç halo | Ödev II, Ödev'in yanıtlanması Tartışma, Soru-yanıt | ||
| 15 | Başlangıç kütle fonksiyonu | Samanyolu dışındaki gökadalardaki kümelere ilişkin çalışmalar ve sonuçları; | ||
| 16 | Derse ilişkin değerlendirme, Tartışma, Soru-yanıt | Final |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
- Prof. Dr. Günay TAŞ, “Yıldız Kümeleri ve Oymaklar” ders notları - Dersin hocası tarafından önerilecek bilimsel makale, web sayfası ve bilgisayar yazılımları
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 50 |
| Ev Ödevi | 1 | 50 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 50 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 50 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Uygulama/Pratik | 14 | 2 | 28 |
| Soru-Yanıt | 5 | 8 | 40 |
| Takım/Grup Çalışması | 1 | 10 | 10 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 25 | 25 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 30 | 30 |
| Ev Ödevi | 2 | 25 | 50 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 185 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 4 | 4 | 4 |
| ÖÇ 2 | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 |
| ÖÇ 3 | 4 | 4 | 5 | 4 | 4 | 3 | 5 | 3 | 4 | 3 | 3 |
| ÖÇ 4 | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 4 | 4 |
| ÖÇ 5 | 4 | 4 | 3 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 3 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek