GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| FİZ412 | MEDİKAL FİZİK | Seçmeli Ders Grubu | 3 | 6 | 3,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Öğrencinin, medikal fizik mesleğinin tıpta yeri ve öneminin bilincinde olması, sağlık alanında kullanılan radyasyon çeşitlerinin fayda ve zararlarını irdeleyebilmesi, radyoterapide, radyolojide ve nükleer tıpta kullanılan dozimetrelerin, teşhis ve tedavi cihazlarının ve radyoaktif kaynakların özelliklerini ve kullanım alanlarını kavrayabilmesi, radyasyondan korunmada gerekli önlemleri uygulayabilmesi hedeflenmiştir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Öğr. Gör. Dr. Fiz. Nezahat OLACAK
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Tıbbi Radyofiziğin sağlık alanında önemli ve sorumluluk isteyen bir meslek olduğunun farkında oluş. |
| 2 | Radyasyon kaynakları ve çeşitleri hakkında temel bilgileri kavrayabilme. |
| 3 | Radyasyonun özelliklerine göre kullanım alanlarını açıklayabilme. |
| 4 | Radyasyonun fayda ve zararlarını karşılaştırabilme. |
| 5 | Radyasyon çeşitlerinin madde üzerindeki etkilerini kavrayabilme. |
| 6 | Çeşitli radyasyon miktarlarının ölçümünde kullanılacak uygun dozimetreleri seçebilme. |
| 7 | Radyoterapide, Radyolojide ve Nükleer Tıpta kullanılan teşhis ve tedavi cihazlarının özellikleri ve çalışma prensiplerini kavrayabilme. |
| 8 | Radyasyonun teşhis ve tedavideki önemini irdeleyebilme |
| 9 | Radyasyonun biyolojik etkilerinin önemini kavrayabilme. |
| 10 | Radyasyon güvenliği için gerekli önlemleri listeleyebilme. |
Öğretim Sistemi
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Medikal Fiziğin Yeri ve Önemi Maddenin ve Atomun Yapısı. Radyasyonun Tabiatı ve Tipleri. Radyoaktivite, Doğal ve Yapay Radyoaktif Elementler. Radyasyonun Maddeyle Etkileşmesi. Radyasyon Doz Birimleri. Taşınabilir Radyasyon Ölçme ve Kontrol Cihazları. Personel Monitoringde Kullanılan Dedeksiyon Cihazları. Doz kalibrasyonunda kullanılan dozimetreler ve fantomlar. Radyoterapide kullanılan radyasyon verici cihazlar ve kaynaklar. Radyolojide kullanılan teşhis cihazları. Nükleer tıpta kullanılan teşhis cihazları ve radyoaktif elementler. Radyasyonun biyolojik etkileri. Radyasyondan korunma.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Medikal fiziğin yeri ve önemi. | ||
| 2 | Maddenin ve atomun yapısı, eksitasyon ve iyonizasyonu. | ||
| 3 | Radyasyon tanımı, elektromanyetik ve partiküler radyasyonların elde edilişleri ve özellikleri. | ||
| 4 | Radyoaktivite, doğal ve yapay radyoaktif elementler, radyoaktif bozunma, yarım hayat, çekirdek bölünmesi ve birleşmesi olayı. | ||
| 5 | Radyasyonun madde ile etkileşmesi (fotoelektrik, kompton, çift oluşum olayları, fotodisintegrasyon, koherent saçılma, eksitasyon, uyarılma ve ışınların absorbsiyonu.) | ||
| 6 | Aktivite, doz miktarı, absorbe doz ve eşdeğer doz birimleri, Lineer enerji transferi. | ||
| 7 | Taşınabilir radyasyon ölçme ve kontrol cihazları (gazlı algılayıcılar, yarı iletken algılayıcılar, sintilasyon algılayıcıları.) | ||
| 8 | Ara sınav | ||
| 9 | Personel monitoringde kullanılan dedeksiyon cihazları (film, TLD, kalem ve bilek dozimetreler.) | ||
| 10 | Doz kalibrasyonunda kullanılan dozimetreler ve fantomlar (Dozimetreler: İyon odaları, film dozimetreler, diyot dedektörler, termolüminesans dozimetreler (TLD), elektronik portal görüntüleme cihazları, 2D array, jel dozimetreler, Fantomlar: Katı ve su fantomları, antropoformik fantom.) | ||
| 11 | Konvansiyonel ve BT simülatörler, Lineer hızlandırıcılar, kobalt-60 ve brakiterapi cihazları. | ||
| 12 | Röntgen ışını cihazları, Bilgisayarlı Tomografi (BT), Manyetik Rezonas Görüntüleme (MRG) cihazları ve Ultrasonografi (US). | ||
| 13 | Görüntüsüz ve görüntülü tanı uygulamaları, radyonüklidlerin elde edilmesi, planar görüntüleme, SPECT (single photon emission computed tomography) görüntüleme, PET (pozitron emission tomography) ve PET-CT görüntüleme, tedavi edici nükleer tıp. | ||
| 14 | Radyasyonun biyolojik etkileri. (somatik ve kalıtsal etkiler, akut radyasyon sendromları, bölgesel radyasyon hasarları). | ||
| 15 | Radyasyondan korunma ilkeleri, doz sınırlamaları ve alınması gereken önlemler. | ||
| 16 | Final sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Khan FM. “The physics of radiation therapy”, Second and Third Edition. Lippiocott Williams & Wilkins, Philadelphia, 1994, 2003. Edward C. Halperin, Carlos A. Perez, Luther W. Brady “Principles and Practice of Radiation Oncology” Third, fourth and Fifth Edition. 1997, 2003, 2008. Khalil Arshak, Olga Korostynska “Advanced Materials and Techniques for Radiation Dosimetry” 2006. Michael Goitein “Radiation Oncology: A Physicist’s-Eye View” 2008. Wolfgang Schlegel, Thomas Bortfeld, Anca-Ligia Grosu “New Technologies in Radiation Oncology” 2006. Arnold C. Paulino “PET-CT in radiotherapy treatment planning” 2008. Orhan Oyar, Ufuk K. Gülsoy “Tıbbi Görüntüleme Fiziği” Atilla Özalpan “Temel Radyobiyoloji” 2001. Safety Reports Series No: 47 “Radiation Protection in The Design of Radiotherapy Facilities” IAEA, 2006. Günter Zschornack “Handbook of X-Ray Data” 2007. P.Mayles, A.Nahum, J.C.Rasenwald “Handbook of Radiotherapy Physics Theory and Practice” 2007. Pam Cherry, Angela M. Duxbury “Practical Radiotherapy Physics And Equipment” 2009. Radiation Therapy Committe of the American Association of Physicists in Medicine (AAPM), International Commission on Radiological Protection (ICRP), International Atomic Energy Agency (IAEA), International Electrotechnical Commission (IEC), International Commission on Radiation Units and Measurements (ICRU) rapor ve makaleleri.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Alan Gezisi | 1 | 4 | 4 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 20 | 20 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 90 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | |
| ÖÇ 1 | 3 | 4 | 4 | ||||||||||||
| ÖÇ 2 | 3 | ||||||||||||||
| ÖÇ 3 | 3 | ||||||||||||||
| ÖÇ 4 | 3 | ||||||||||||||
| ÖÇ 5 | 3 | ||||||||||||||
| ÖÇ 6 | 3 | ||||||||||||||
| ÖÇ 7 | 3 | ||||||||||||||
| ÖÇ 8 | 3 | 5 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 9 | 4 | 5 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 10 | 3 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek