GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
11917501T11205 HAREKET KONTROL SİSTEMLERİ Ders 2 3 4,00

Dersin Seviyesi

Önlisans

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Bu derste öğrencilerin; Taşıtların dinamik davranışlarını (yön ve hızını) kontrol eden hareket kontrol sistemlerinin adlarını, sistemleri oluşturan elemanları sayabilmeyi, sistemlerin görevlerini açıklayabilmelerini, sistemlerde yapılacak bakım ve onarım işlerinde izlenecek yöntemleri kavrayabilmeleri ve taşıt hareketini kontrol eden sistemlerin diğer sistemlerle ilişkisini ve yol-taşıt, taşıt-sürücü etkileşimini açıklayabilmeleri amaçlanmıştır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Öğr. Gör. Taner SERT

Öğrenme Çıktıları

1 Araçlarda şasi ve karoserinin temel görevlerini, önemini, farklı şasi yapılarını ve özelliklerini kavrayabilme
2 Ön ve arka askı donanımlarını ve elemanlarını tanıyabilme, hareket ve tork iletim şekilleri ile bu elemanların çalışmalarını kavrayabilme. Şasi, karoseri ve askı donanımlarının diğer hareket kontrol sistemleri ile ilişkilendirebilme.
3 Direksiyon sistemi ile ön düzen geometrisini ilişkilendirebilme, geometrik ve fiziksel analizini yapabilme. Direksiyon sistemi elemanlarını tanıyabilme.
4 Hidrolik direksiyon ve Elektro-mekanik, elektro-hidrolik direksiyon sistemlerini kavrayabilme. Direksiyon sistemi arızalarını belirleyebilme ve arızaların giderilme yöntemlerini kavrayabilme
5 Süspansiyon sistemlerinin taşıt dinamiğine etkilerini kavrayabilme. Süspansiyon sistemlerinin taşıt performansına etkilerini sayabilme ve bu etkileri motor performansı ile ilişkilendirebilme
6 Yaprak yay ve helisel yayların yapısal özelliklerini sayabilme yayların süspansiyon sistemindeki işlevini kavrayabilme. Amortisörün işlevini, çalışma esaslarını, çeşitlerini öğrenebilme
7 Farklı süspansiyon sistemlerini tanıyabilme. Süspansiyon sistemlerinin farklı askı donanımları ile yapısal bağlarını ve özelliklerini kavrayabilme. Körüklü, hidrolik takviyeli sistemlerini tanıyabilme ve kullanım alanları ile amaçlarını kavrayabilme. Elektronik kontrollü süspansiyon sistemlerini tanıyabilme ve çalışma esaslarını kavrayabilme.
8 Sürtünme kavramını, çeşitlerini ve frenlemenin fiziksel esaslarını bilebilme. Klasik fren sistemini tanıyabilme elemanlarını ve yaptıkları işi kavrayabilme. Merkez pompası, vestinghouse ve tekerlek silindirleri ile diğer ara elemanları tanıyabilme. Kampanalı ve diskli fren sistemlerini tanıyabilme ve özelliklerini kavrayabilme.
9 ABS fren sistemlerinin yapısını çözümleyebilme ve çalışma teorisini kavrayabilme. ASR ve ESP sistemlerinin yapısını çözümleyebilme ve çalışma teorisini kavrayabilme. Motor freni, şaft frenlerini tanıyabilme ve çalışma mekanizmalarını kavrayabilme. El freni ve özelliklerini tanıyabilme. Fren sisteminde arıza arama, bulma, ayar yapma bilgi ve becerilerini edinebilme
10

Öğretim Sistemi

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Dersin İçeriği

Otomobil şasi ve karoserilerinin görevleri gelişimleri çeşitleri, kısımları ve özellikleri. Karoseri tasarımı. Direksiyon sistemlerin görevleri, klasik direksiyon sistemi elemanları , direksiyon kutuları ve direksiyon yönlendirme mekanizmaları. Hidrolik direksiyon sistemleri, elektrikli direksiyon sistemleri, elektro hidrolik direksiyon sistemlerinin elemanları çalışması , avantaj ve dezavantajları. Öndüzen geometresi, ön düzen geometresinin etkileri ve ön düzen açıları (kamber, kaster, king pin, toe-in ve toe-out). Süspansiyon sistemlerinin görevi, elemanları ve çalışması. Süspansiyon sistemi çeşitleri. Elektronik kontrollü süspansiyon sistemleri. Fren sistemlerinin görevi klasik fren sistemi elemanları klasik fre sisteminin çalışması. ABS fren sistemlerinin tanımı, avantajları çalışması. ASR ve ESP sistemlerinin görevi elemanları ve çalışması.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Konular (Teorik) Uygulama Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık
1 Otomobil şasileri, şasi çerçeveleri, şasi çerçevelerinin çeşitleri, şasi arızaları. Karoserinin hacimsel olarak çeşitleri, yapısal olarak çeşitleri. Karoserilerde eğilme ve burulma dirençleri. Araçlarda kullanılan şasi çerçevelerinin şekillerinin çizilip özelliklerinin açıklanması.
2 FR ve FF tipi araçlar. Karoseri tasarımı, tasarımı etkileyen faktörler. Karoserilerin tarihi gelişimleri, karoseriyi oluşturan kısımlar. Aerodinamik ve otomobil. Otomobil karoserilerinde güvenlik. Araç karoserilerinin bölümlere ayrılıp sınıflandırılması, her bir bölümün ayrı ayrı tanıtılması
3 Direksiyon sistemlerin görevleri, elemanları, direksiyon sisteminden beklenen özellikler, direksiyon darbe sönümleme mekanizmaları. Ayarlanabilir direksiyon mekanizmaları. Dişli tip direkisiyon sistemleri, bilyalı tip direksiyon kutuları.. Otomotiv laboratuarında bulunan araç üzerindeki mevcut direksiyon sisteminin incelenmesi.
4 Direksiyon sistemi bağlantı elemanları, pitman kolu, rod, uzun ara rod, rod başı, direksiyon mafsalı, kısa rod, direksiyon amortisörü . hidrolik direksiyon sistemi görevi, elemanları, çalışma prensibi. Avantaj ve dezavantajları. Hidroik direksiyon çeşitleri. Döner valf tipi h.d . spoll valf tipi hidrolik direksiyonlar İnternetten direksiyon sistemi ile ilgili görüntü ve resimlerin incelenmesi. Sistemlerin parça analizlerinin yapılması. Klasik hidrolik direksiyon devrelerinin ve devreyi oluşturan elemanların incelenmesi çalışmasının açıklanması.
5 Elektro mekanik direksiyon sistemleri. Elemanları, çalışması, arızaları avantaj ve dezavantajları. Elektro hidrolik direksiyon sistemleri, elemanları, çalışması avantaj ve dezavantajları Çeşitli otomotiv üreticilerinin hazırladığı eğitim cd leri ve dökümanlarından elektro mekanik ve elektro hidrolik direksiyon sistemlerinin çalışmalarının incelenmesi. Kontrol ve onarım işlemlerinin incelenmesi
6 Öndüzen geometresi tanımı görevi kamber, kaster, king pin, toe in toe out açılarının tanımı, özellikleri ve araç yön kumandasındaki önemleri . Dönüş açısı . İz takibi ve iz takibinin bozulma nedenleri Motorlu araçlara ait şekiller üzerinden ön düzen geometresini oluşturan açıların incelenmesi
7 Süspansiyon sistemlerinin görevleri, araç üzerindeki salınım çeşitleri elemanları ve araç üzerindeki yerleşim çeşitleri. Süspansiyon sistemlerinin elemanları; yaylar, yay çeşitleri, yaprak yayların süspansiyon sistemlerine bağlanması. Helezon yayların ön ve arka süspansiyon sistemlerinde kullanılması . Helezon yayların özellikleri. Burulma çubuklu yaylar. Havalı yaylar. Hidro pnömatik yaylar. Yayların kontrolleri, arızaları ve onarımları. Otomotiv laboratuarında bulunan araç üzerindeki mevcut süspansiyon sistemi elemanlarının ve sistemin çalışmasının incelenmesi
8 Ara Sınav
9 Amortisörlerin görevleri, özellikleri, çeşitleri ve çalışması. Tek ve çift etkili amortisörler, tek ve çift borulu amortisörler, hidrolik ve gazlı amortisörler. Amortisör arızalarının belirtileri, amortisör arızalarının araçlar üzerindeki etkileri. Viraj demirinin görevi çalışması kontrol ve arızaları. Çeşitli otomotiv üreticilerinin hazırladığı eğitim cd leri ve dökümanlarından süspansiyon sistemi elemanlarının çalışmalarının, kontrol ve onarım işlemlerinin incelenmesi
10 Salıncak kolları, rotiller çalışmaları kontrol ve arızaları. Sabit süspansiyon sistemlerinin elemanları ve çalışması. Serbest süspansiyon sistemlerinin elemanları ve çalışması. Sistemlerin avantaj ve dezavantajları. Çeşitli markalara ait araçların süspansiyon sistemlerinin, sistem elemanlarının ve sistemlerin çalışmalarının incelenmesi
11 Fren sistemlerinin görevleri , elemanları merkez pompaları, fren yardımcı sistemleri, diskli ve kampanalı sistemelr, fren tekerlek silindirleri, fren hidrolik yağları çeşitleri klasik fren sisteminin çalışması kontrol ve arızaları. Otomotiv laboratuarında bulunan araç üzerindeki mevcut fren sistemi elemanlarının ve sistemin çalışmasının incelenmesi. Kampanalı ve diskli fren sistemlerinin sökülüp takılması. Kampanalı fren sistemlerinde otomatik ayar tertibatının incelenmesi.
12 Frenleme mekaniği, tekerlek kilitlenmesinin sakıncaları Abs fren sistemlerinin elektronik ve hidrolik devresi, sistemlerin çalışması kontrol ve arızaları. Çeşitli otomotiv üreticilerinin hazırladığı eğitim cd leri ve dökümanlarından ABS fren sistemi elemanlarının çalışmalarının, kontrol ve onarım işlemlerinin incelenmesi
13 Dinamik sürüş sistemleri. ESP sistemlerinin görevi, elemanları ve çalışması kontrol ve arızaları Çeşitli otomotiv üreticilerinin hazırladığı eğitim cd leri ve dökümanlarından ESP fren sistemi elemanlarının çalışmalarının, kontrol ve onarım işlemlerinin incelenmesi
14 Lastiklerin görevleri, lastiklerden beklenen özellikler, lastik çeşitleri, lastiklerin üzerinde yer alan sembollerin açıklanması, lastik kontrolleri, arızaları, lastiklerin rotasyonu. Çeşitli lastik üreticilerinin hazırladığı eğitim cd leri ve dökümanlarından otomotiv sektöründe kullanılan lastiklerle ilgili bilgilerin edinilmesi.
15 Örnek olarak seçilen bir aracın hareket kontrol sistemlerinin tek dökümanlar üzerinden ve atölye şartlarında incelenerek sistemlerin özelliklerinin ve çalışmasının incelenmesi Ülkemizde üretilen ve / veya yaygın olarak kullanılan araçların hareket kontrol sistemlerinin dersin konu başlıklarına göre incelenmesi
16 Final Sınavı

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

DERS KİTABI: SERT,Taner (2010),Hareket Kontrol Sistemleri (Ders notu) (Ege Ünv.) YARDIMCI KİTAPLAR: 1.Otomobil Şasisi Cilt I-II William H. Crause Çeviri İbrahim ANLAŞ 2.Megep ders kitabı 3.Fiat Eğitim Notları 4.WWEğitim Notları 5.Renault Eğitim Notları 6.Toyoto Eğitim Notları 7.BoschAutomotive Handbook 8.Çeşitli otomotiv üreticilerinin hazırlamış olduğueğitim cd leri 9.Çeşitli internet sitelerinden elde edilen resim, şema, animasyon ve filmler DERS ARAÇLARI: Laboratuvarda yer alan araç şasisi, Doblo marka araç, arka köprüler ,Bilgisayar, Projeksiyon cihazı .

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

Yok

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 1 1
Final Sınavı 1 1 1
Quiz 5 0 2
Derse Katılım 14 2 28
Uygulama/Pratik 14 2 28
Rapor Hazırlama 1 20 20
Rapor Sunma 1 1 1
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 1 8 8
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 1 10 10
Okuma 14 2 28
Toplam İş Yükü (saat) 127

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10
ÖÇ 1
ÖÇ 2
ÖÇ 3
ÖÇ 4
ÖÇ 5
ÖÇ 6
ÖÇ 7
ÖÇ 8
ÖÇ 9
ÖÇ 10
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek