GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 7010002282025 | ÜREME BİLGİSİ VE SUNİ TOHUMLAMA | Ders | 2 | 3 | 4,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Süt ve besi işletmelerinde döl verimi yönetimine temel olacak üreme anatomisi ve fizyolojisi bilgisini kazandırmak; kızgınlık döngüsü, senkronizasyon prensipleri, sperma yönetimi ve suni tohumlamanın kuramsal ilkelerini, simülasyon ve model temelli uygulamalarla öğretmek.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Arş. Gör. Dr. Taner Kulay
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Dişi ve erkek genital sistemlerin makro anatomisini ve HPG ekseni hormonlarını açıklar. |
| 2 | Östrus döngüsünü ve kızgınlık göstergelerini sınıflandırır; basit bir döngü takvimi oluşturur. |
| 3 | Sperma yönetiminin temel ilkelerini (seyreltme, dozlama, depolama, çözündürme) kuramsal olarak açıklar. |
| 4 | Suni tohumlama ekipmanını tanımlar, doğru kullanım sırasını simülatör/maket üzerinde açıklar. |
| 5 | Senkronizasyon protokollerinin temel mantığını ve zamanlamanın önemini özetler. |
| 6 | Kayıt tutma ve basit verim göstergelerini (ör. servis periyodu) hesaplama için uygun veri formlarını kullanır. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
ISG ve biyogüvenlik: Sıvı azotla çalışma kuralları, göz-yüz koruması, kriyo-yanık riskleri, keskin alet güvenliği. Mevzuat ve yetki: Rektal palpasyon/servikal geçiş gibi invaziv uygulamalar yalnızca yetkili personel gözetiminde; ders içeriği simülatör ve maketlerle sınırlandırılır. Hayvan refahı: Düşük stresli hayvan yönlendirme ve etik sınırlar. Veri yönetimi: Kızgınlık ve tohumlama kayıtlarının standart formlarla tutulması.
Dersin İçeriği
Dişi ve erkek genital sistem anatomisi; hipotalamus-hipofiz-gonad ekseni ve hormonlar; östrus döngüsü ve kızgınlık belirtileri; kayıt sistemleri ve verim göstergeleri; spermatogenez temel ilkeleri; spermanın toplanması, seyreltilmesi, dozlanması ve sıvı azotta depolama ilkeleri; çözündürme ve kalite göstergeleri (motilite, canlılık, morfoloji kavramsal); suni tohumlama ekipmanı ve hijyen; senkronizasyon prensiplerine giriş; gebelik tanısına kuramsal bakış; infertiliteye yol açan yaygın faktörlerin analizi; refah, etik ve biyogüvenlik.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Uygulama | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Üreme yönetimine giriş; HPG ekseni ve hormonlar. | Hormon–etki eşleştirme kartları. | Anlatım, kavram haritası. | HPG ekseni kısa okuma; hormon listesi. |
| 2 | Dişi genital anatomi | Organ maketleri etiketleme | Gösterim, istasyon | Anatomi atlası görselleri |
| 3 | Erkek genital anatomi ve yardımcı bezler | Testis/epididimis maketi | Gösterim, istasyon | İlgili bölüm okuması |
| 4 | Östrus döngüsü fizyolojisi | Döngü takvimi oluşturma | Anlatım, soru-cevap | Döngü tabloları |
| 5 | Kızgınlık belirtileri ve tespit yöntemleri | Gözlem senaryoları (video/görsel) | Tartışma | Belirti listesi |
| 6 | Spermatogenez; spermanın seyreltilmesi ve dozlanması ilkeleri | Parametre kartları ve hesaplama alıştırmaları (kuramsal) | Problem çözme, eşleştirme etkinliği | Terim sözlüğü; basit hesap örnekleri |
| 7 | Sıvı azotta depolama ve çözündürme protokolleri | Kuru prova — payet çözündürme adımları | Gösterip-yaptırma | Güvenlik notları |
| 8 | Ara Sınav | -- | Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. | Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması. |
| 9 | ST ekipmanı ve hijyen | Pipet montajı, payet yükleme (maket) | Simülasyon | Ekipman kılavuzları |
| 10 | Zamanlama ve tohumlama stratejileri (AM-PM kuralı vb. kavramsal) | Zamanlama senaryoları | Vaka analizi | Örnek kayıtlar |
| 11 | Senkronizasyon prensiplerine giriş | Protokol çizelgesi hazırlama | Grup çalışması | Protokol özetleri |
| 12 | Gebelik tanısına kuramsal bakış (temel prensipler, invaziv uygulama yok) | Karar ağacı şeması | Kavram haritası | Okuma parçası |
| 13 | Doğum ve güç doğumlar (distosi) — kuramsal temel; hazırlık, normal doğum süreci, yaygın distosi nedenleri ve yönetim ilkeleri | Doğum aşamaları akış şeması; neden–sonuç diyagramları | Vaka senaryoları, grup tartışması | Normal doğum evreleri özeti; distosi risk faktörleri listesi |
| 14 | İnfertilite nedenleri (besleme, çevre, kayıt hataları) | Neden–sonuç diyagramları | Problem temelli öğrenme | Vaka özetleri |
| 15 | Entegrasyon ve genel tekrar. | İşletme bazlı ST planı ve KPI hesapları (kuramsal); kısa sunumlar | Gözden geçirme oturumu, akran değerlendirmesi | Dönem notlarının derlenmesi; kontrol listeleri |
| 16 | Final Sınavı | -- | Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. | Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
emel Kaynaklar: Hafez & Hafez, Reproduction in Farm Animals. Barth, Practical Andrology and Artificial Insemination in Bulls. Tamamlayıcı: Noakes et al., Arthur’s Veterinary Reproduction and Obstetrics (seçili bölümler). Senger, Pathways to Pregnancy and Parturition (seçili bölümler). Ulusal Bakanlık yönergeleri (ST talimatları, sperma istasyonu prosedürleri).
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Anlatım ve Kavramsal Tartışma: HPG ekseni, döngü ve hormonlar. Simülasyon/Maket Uygulamaları: ST ekipmanı tanıma, payet çözündürme adımlarının kuru prova, sahte payetle pipete yükleme. Kayıt ve Analiz Çalışması: Kızgınlık tespiti günlükleri, temel KPI hesapları (servis periyodu, gebelik oranı—kuramsal). Vaka Temelli Oturumlar: İnfertiliteye yol açan besleme/çevre faktörleri üzerine senaryolar. Güvenlik Eğitimi: LN2 ile güvenli çalışma prosedürlerinin demonstrasyonu (temsilî).
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Uygulama/Pratik | 14 | 2 | 28 |
| Takım/Grup Çalışması | 5 | 2 | 10 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 10 | 10 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 15 | 15 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 121 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 4 | |||||||||||
| ÖÇ 2 | 5 | 4 | |||||||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 4 | |||||||||||
| ÖÇ 4 | 5 | 4 | |||||||||||
| ÖÇ 5 | 5 | 4 | |||||||||||
| ÖÇ 6 | 5 | 4 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek