GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 7010002322025 | SÜRÜ SAĞLIĞI VE YÖNETİMİ | Ders | 2 | 4 | 4,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu ders, öğrencilere sürü sağlığı yönetiminin temel prensiplerini, hayvan refahını koruyarak verimliliği artırma stratejilerini ve bulaşıcı hastalıklardan korunma yöntemlerini uygulamalı (simülasyon, vaka ve gözlem temelli) olarak öğretmeyi hedefler.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Arş. Gör. Dr. Taner Kulay
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Sürü sağlığı risk faktörlerini (hastalık, beslenme, barınak) ve biyogüvenlik kurallarını (dezenfeksiyon, izolasyon, aşılama) analiz ederek kapsamlı koruma ve önleme planları tasarlar. |
| 2 | Barındırma sistemlerinin hayvan refahı ve sağlığı üzerindeki etkilerini (hava kalitesi, zemin, sosyal etkileşim) değerlendirip stresi azaltan ve verimliliği artıran çevresel düzenlemeleri önerir. |
| 3 | Yem hijyeni, depolama ve rasyon prensiplerini değerlendirerek sürü sağlığını optimize eder; metabolik hastalıkları önleyici besleme stratejilerini (geçiş dönemi, DCAD dengesi) planlar. |
| 4 | Doğum öncesi–sırası–sonrası döneminde anne-yavru sağlığını koruyucu önlemleri (steril doğum alanı, kolostrum yönetimi, uterus involüsyon takibi) tanımlar; olası komplikasyonlara yönelik eylem planı hazırlar. |
| 5 | Meme sağlığını etkileyen faktörleri (hijyen, barınak, sağım teknikleri) analiz eder; klinik/subklinik mastitisin tespiti ve kontrolü için protokol akışlarını kurgular; CMT gibi saha testlerini simülasyonla uygular. |
| 6 | Reprodüktif performans göstergelerini (servis periyodu, gebelik oranı vb.) analiz eder; infertilite nedenlerini (besleme, enfeksiyon, yönetim) ayırt eder ve iyileştirme protokolleri (zamanlama, senkronizasyon prensipleri) önerir. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
ISG ve biyogüvenlik: Enjeksiyon ve aşı güvenliği, iğne batması önleme, dezenfektan/kimyasal güvenliği, PPE kullanımı. Hayvan refahı: Düşük stresli gözlem ve elleçleme ilkeleri; uygulamalar maket/ video/saha gözlemiyle sınırlıdır. Veri etiği: Sürü kayıtlarında gizlilik ve doğru raporlama. Kampüs/işletme olanaklarına göre uygulama formatı (simülatör, video analizi, saha ziyareti) dönem başında duyurulur.
Dersin İçeriği
Sürü sağlığına giriş ve yönetim ilkeleri; kayıt ve performans göstergeleri; barınak–refah–hava kalitesi; yem hijyeni–depolama–rasyon temelleri; metabolik hastalıkların önlenmesi (ketozis, hipokalsemi/süt humması, RFM risk faktörleri); ayak sağlığı ve topallık yönetimi (skorlama ve önleme); reprodüktif verimlilik ve geçiş dönemi yönetimi; doğum ve buzağı bakımı (kolostrum, barınak hijyeni); meme sağlığı (mastitis dışı) ve mastitis kontrol programları (CMT, sağım hijyeni, ekipman bakımı); enfeksiyöz hastalıklardan korunma, aşılama programlarının ilkeleri; biyogüvenlik ve biyogüvenlik planı tasarımı. Uygulamalar: CMT simülasyonu, temsili enjeksiyon teknikleri (maket), topallık skorlama video analizi, barınak denetim kontrol listesi, aşı–biyogüvenlik planı taslağı.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Uygulama | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Sürü sağlığı ve yönetiminin amaçları, göstergeler | Sürü sağlığı gösterge haritası (KPI) hazırlama | Anlatım, soru-cevap, kavram haritası | Ders izlencesi; temel terimler |
| 2 | Verim ve sağlık kayıtları; veri kalite ilkeleri | Örnek süt kayıtlarıyla KPI hesaplama (SP, CR, CCI vb.) | Gösterip-yaptırma, mini-çalıştay | Örnek kayıt seti |
| 3 | Barındırma sistemleri ve refah; hava kalitesi, yataklık, alan gereksinimleri | Barınak denetim kontrol listesi doldurma (senaryo/foto) | İstasyon çalışması, tartışma | Refah çerçeveleri özeti (5 Özgürlük/Alan) |
| 4 | Yem hijyeni ve depolama; mikotoksin riski | Yem depolama risk değerlendirme matrisi | Problem çözme, grup çalışması | Depolama rehberi kısa okuma |
| 5 | Beslenmenin sürü sağlığına etkisi; rasyon ilkeleri, geçiş dönemi | Basit rasyon senaryosu değerlendirme (DCAD, BCS hedefleri) | Vaka analizi, hesaplama | Geçiş dönemi özet notu |
| 6 | Metabolik hastalıklar (ketozis, hipokalsemi, yağlı karaciğer) | Risk faktörü matrisi; önleme planı taslağı | Vaka tartışması, kavram haritası | Klinik bulgu–risk eşleştirme kartları |
| 7 | Ayak sağlığı ve topallık; skorlamaya giriş | Topallık skorlama video analizi ve form doldurma | Gösterim, akran değerlendirmesi | Skorlama kılavuzu |
| 8 | Ara Sınav | Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. | Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması. | |
| 9 | Reprodüktif verimlilik göstergeleri; döngü ve zamanlama ana hatları | Zamanlama senaryosu ve kayıt analizi | Vaka analizi, küçük grup | Örnek tohumlama kayıtları |
| 10 | Doğum ve buzağı bakımı; kolostrum yönetimi | Kolostrum kalite değerlendirme (Brix/temsili), buzağı barınağı kontrol listesi | Kolostrum kalite değerlendirme (Brix/temsili), buzağı barınağı kontrol listesi | Kolostrum protokol özeti |
| 11 | Meme sağlığı (mastitis dışı); sağım hijyeni ve ekipman | Sağım öncesi/sonrası hijyen akış şeması | Atölye, görev temelli öğrenme | Sağım protokolleri notu |
| 12 | Klinik ve subklinik mastitis; CMT ve kayıt | CMT simülasyonu ve sonuç yorumlama; vaka defteri | Simülasyon | NMC CMT rehberi özeti |
| 13 | Enfeksiyöz hastalıklardan korunma; sürü düzeyi yaklaşım | Koruma önlemleri kontrol listesi; risk iletişimi mesajı taslağı | Problem temelli öğrenme, atölye | Bakanlık rehberi özeti |
| 14 | Aşılar ve aşılama programı ilkeleri; soğuk zincir | Aşı takvimi taslama; soğuk zincir kontrol listesi | Gösterim, grup çalışması | Aşı etiketi/SDS incelemesi |
| 15 | Biyogüvenlik uygulamaları; giriş-çıkış, karantina, dezenfeksiyon | İşletme bazlı biyogüvenlik planı taslağı | Proje tabanlı öğrenme, akran geri bildirimi | Biyogüvenlik plan şablonu |
| 16 | Final Sınavı | Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. | Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Radostits et al., Herd Health: Food Animal Production Medicine (seçili bölümler) Green et al., Dairy Herd Health (seçili bölümler) Smith, Large Animal Internal Medicine (geçiş dönemi ve metabolik hastalıklar, seçili bölümler) NMC (National Mastitis Council) protokol özetleri ve CMT rehberleri FAO/WOAH saha biyogüvenlik rehberleri; yerel/bakanlık aşı takvimleri
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Anlatım, soru-cevap, vaka analizi, problem temelli öğrenme, istasyon/atölye, simülasyon (CMT, enjeksiyon maketi), video analizi (topallık), grup projesi (aşı–biyogüvenlik planı), mini-quizler, akran değerlendirmesi.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Uygulama/Pratik | 14 | 1 | 14 |
| Takım/Grup Çalışması | 2 | 5 | 10 |
| Proje Hazırlama | 2 | 5 | 10 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 5 | 5 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 121 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 | ||||||||
| ÖÇ 2 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 | ||||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | |||||||
| ÖÇ 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 | ||||||||
| ÖÇ 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | |||||||||
| ÖÇ 6 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek