GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
7010001292025 ANATOMİ VE FİZYOLOJİ Ders 1 1 3,00

Dersin Seviyesi

Önlisans

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Çiftlik hayvanlarının (özellikle sığır, koyun-keçi; gerekli yerlerde kanatlı farkları) makro anatomi ve temel fizyolojisini kavratarak, sağlık, besleme ve üretim yönetimi kararlarında bu bilgiyi uygulayabilen nitelikli teknik eleman yetiştirmek.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Arş. Gör. Dr. Taner Kulay

Öğrenme Çıktıları

1 Çiftlik hayvanlarında iskelet, kas, sindirim, dolaşım, solunum, sinir, endokrin, üriner, üreme ve meme sistemlerinin makro anatomisini tanımlar.
2 Sindirim fizyolojisini (monogastrik–ruminant karşılaştırması, rumen fonksiyonları), temel metabolizma ve ısı düzenleme mekanizmalarını açıklar.
3 Laktasyon fizyolojisini ve süt sentezinin hormonel düzenini açıklar.
4 Sistem bazında anatomi–fizyoloji ilişkilerini üretim ve besleme bağlamında örneklerle açıklar.
5 Temel biyogüvenlik, iş sağlığı-güvenliği ve hayvan refahı ilkelerini laboratuvar ve model/maket uygulamalarında uygular.
6 Ders kapsamında verilen verileri ve görsel materyalleri kullanarak kavram haritaları, şema ve kısa raporlar oluşturur ve teknik terimleri doğru kullanır.

Öğretim Sistemi

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

İş sağlığı ve güvenliği: Kişisel koruyucu donanım (gözlük, eldiven, çizme), biyogüvenlik ve zoonoz farkındalığı zorunludur. Hayvan refahı: Düşük stres tekniği, doğru bağlama/tutma; gereksiz invaziv uygulamalardan kaçınılması. Veri kaydı: TPR, BCS, rumen dolum-pH gibi ölçümlerin dijital formlarla kaydı ve raporlanması. Mevzuat: Laboratuvar atıkları, keskin alet ve numune bertarafı ulusal düzenlemelere uygun yönetilir. Erişilebilirlik: Uygulama istasyonlarında net yönergeler ve görsel materyaller bulundurulmalıdır.

Dersin İçeriği

Veteriner anatomisine giriş; terminoloji ve yönlendirmeler; iskelet ve kas sistemi; dolaşım ve kan; solunum; sindirim (monogastrik–ruminant karşılaştırması, rumen fizyolojisi); sinir ve duyu organları; endokrin sistem; üriner sistem; genital sistemin özet anatomi ve fizyolojisi; meme anatomisi ve laktasyon fizyolojisi; termoregülasyon, stres ve refah göstergeleri; canlı muayene ve TPR ölçümleri; pilot tesiste temel saha uygulamaları.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Konular (Teorik) Uygulama Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık
1 Veteriner anatomisine giriş; terminoloji, düzlemler ve yönlendirmeler; temel fizyoloji kavramları; ISG ve biyogüvenlik. Laboratuvar güvenlik brifingi; PPE tanıtımı; anatomik yönlendirme alıştırmaları (model/iskelet üzerinde). Anlatım, gösterip-yaptırma, kısa tartışma. Ders izlencesi ve laboratuvar kuralları okuması; temel terminoloji listesi.
2 İskelet sistemi I — kemik tipleri, eklem sınıfları; aksiyal iskelet. Kafatası, omurga ve göğüs kafesi kemiklerinin tanımlanması (maket/iskelet). İstasyon çalışması, akran öğrenmesi. Dyce Anatomi, ilgili bölüm; kemik terminolojisi şeması.
3 İskelet sistemi II — appendiküler iskelet; temel lokomotor anatomi. Ön/arka ekstremite kemik ve eklemleri; eklem hareketleri maket üzerinde. Gösterip-yaptırma, kısa quiz. Ekstremite kemikleri görsel atlas incelemesi.
4 Kas sistemi — kas tipleri, kas-iskelet ilişkisi. Majör kas gruplarının maket üzerinde konumlandırılması. Anlatım, etkileşimli etiketleme etkinliği. Kas isimlendirme ön ek/sonek listesi.
5 Dolaşım sistemi — kalp anatomisi, büyük damarlar; kan ve hemodinamik temel. Kalp odacıkları ve kapakçıklarının model üzerinde gösterimi; arter/ven rotaları şeması. Kısa ders, kavram haritası oluşturma. Kalp anatomisi şemaları; temel hematoloji terimleri.
6 Solunum sistemi — üst/alt solunum yolları; ventilasyon temel ilkeleri. Akciğer loblarının ve hava yollarının maket üzerinde tanımlanması. Gösterim, eşli çalışma. Solunum anatomisi görselleri; ventilasyon kavram özeti.
7 Sindirim sistemi I — monogastrik ve ruminant anatomisinin karşılaştırılması. Geviş getirenlerde ön mide bölümleri (rumen, retikulum, omasum, abomasum) maket üzerinde; sindirim kanalı iz sürme. Karşılaştırmalı anlatım, istasyon turu. Sindirim kanalı şeması; karşılaştırma tablosu taslağı.
8 Ara Sınav Yok Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması.
9 Sindirim sistemi II — rumen fonksiyonları, mikrobiyal fermentasyon, VFA’lar; bağırsak anatomisi. Rumen papillaları maket/preparat görselleri; sindirim akış şeması çizimi. Kısa ders, problem çözme (üretim bağlamı). Rumen fizyolojisi okuması; VFA kavram kartları.
10 Sinir sistemi ve duyu organları — temel yapı ve işlev; otonom sinir sistemi genel bakış. Beyin ve periferik sinirlerin model üzerinde bölgelendirilmesi; duyu organı kesit görselleri. Anlatım, görsel analiz. Sinir sistemi terminolojisi; duyu organı şemaları.
11 Endokrin sistem — ana bezler ve hormonların üretim-besleme-üretim ilişkileri. Hormon–hedef organ eşleştirme etkinliği; geri bildirim döngüsü şemaları. Kavramsal haritalama, küçük grup çalışması. Endokrin bezler tablosu; temel hormon listesi.
12 Üriner sistem — böbrek ve nefron anatomisi; su-tuz dengesi fizyolojisi. Nefron şeması etiketleme; su-tuz dengesi senaryo analizi. Görev temelli öğrenme, kısa quiz. Nefron yapısı görselleri; osmoregülasyon özeti.
13 Meme anatomisi ve laktasyon fizyolojisi — süt sentezi, hormonel düzen. Meme lobül/kanal yapısının model üzerinde gösterimi; süt sentezi yolak şeması. Anlatım, şema oluşturma. Laktasyon fizyolojisi okuması; ilgili hormonlar listesi.
14 Termoregülasyon ve stres fizyolojisi; refah göstergelerine giriş (fizyolojik temeller). Isı alışveriş mekanizmaları için konsept şemaları; çevresel faktörlerin etkisine yönelik mini vaka çalışmaları (kuramsal). Problem temelli öğrenme, grup tartışması. Termoregülasyon kavram özeti; çevresel stresörler listesi.
15 Entegrasyon ve genel tekrar — sistemler arası ilişkiler; üretim ve besleme bağlamında bütüncül bakış. Kavram haritası portfolyosu tamamlama; kısa sunumlar (poster/şema). Gözden geçirme oturumu, akran değerlendirmesi. Dönem boyunca oluşturulan şema ve notların derlenmesi; özet kartları.
16 Final Sınavı Yok Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması.

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Temel Kaynaklar: Dyce, Sack & Wensing, Textbook of Veterinary Anatomy. Reece, Dukes’ Physiology of Domestic Animals. Tamamlayıcı Kaynaklar: Frandson et al., Anatomy and Physiology of Farm Animals. Goff, Pathophysiology of Domestic Animals (seçmeli bölümler).

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Ders Anlatımı ve Vaka Tartışması: Sistem bazlı kısa dersler + üretim/sağlık vakaları. Uygulama İstasyonları (OSCE tarzı): Kemik tanımlama, organ tanıma, TPR, BCS, rumen değerlendirmesi.

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

Yok

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 1 1
Final Sınavı 1 1 1
Derse Katılım 14 3 42
Uygulama/Pratik 14 1 14
Rapor Hazırlama 1 3 3
Rapor Sunma 1 1 1
Bireysel Çalışma 14 1 14
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 1 5 5
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 1 10 10
Toplam İş Yükü (saat) 91

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12 PÇ 13
ÖÇ 1 5
ÖÇ 2 5
ÖÇ 3 5
ÖÇ 4 5
ÖÇ 5 5
ÖÇ 6 4 5 5
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek