GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 7010002382025 | ÇEVRE VE HALK SAĞLIĞI | Ders | 2 | 4 | 2,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Öğrencilere çevresel etmenlerin (su, toprak, hava, atık, iklim) halk sağlığı üzerine etkilerini kavratmak; zoonozlar, gıda ve suyla bulaşan hastalıklar, vektör kontrolü, atık ve biyogüvenlik yönetimi ile risk iletişimi konularında temel bilgi ve beceri kazandırmak.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Çevre–halk sağlığı ilişkisini Tek Sağlık çerçevesinde açıklar. |
| 2 | Su, atık su, gübre, katı/tıbbi atık ve hava kalitesi yönetiminin temel ilkelerini özetler. |
| 3 | Yaygın zoonozlar ile gıda ve su kaynaklı hastalıkların temel bulaş yollarını ve önleme stratejilerini listeler. |
| 4 | Basit bir risk analizi yapar; tehlike–maruziyet–risk karakterizasyonu adımlarını örnek senaryoya uygular. |
| 5 | Vektör kontrolü ve biyogüvenlik/PPE uygulamalarında standart prosedürleri tanımlar. |
| 6 | Risk iletişimi ve sağlık okuryazarlığı ilkelerini kullanarak kısa bir bilgilendirme metni/afiş taslağı oluşturur. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
ISG ve biyogüvenlik: Numune (temsili) alma ve taşıma kuralları, kişisel koruyucu donanım, kimyasal ve biyolojik risk farkındalığı. Mevzuat: Su kalitesi, atık ve tıbbi atık yönetimine dair ulusal yönetmelikler; gıda güvenliği standartlarına giriş. Etik ve çevresel sorumluluk: Sürdürülebilirlik, kaynak tasarrufu ve kirlilik önleme ilkeleri. Erişilebilirlik: Şablonlar, kontrol listeleri ve görsel rehberler.
Dersin İçeriği
Çevre–sağlık etkileşimi; ekosistem ve tek sağlık yaklaşımı; su güvenliği ve içme suyu kalite göstergeleri; atık su ve gübre yönetimi; katı atık ve tıbbi atık yönetimi; hava kalitesi ve koku; iklim değişikliği ve ısı stresi; zoonozlara giriş ve başlıca ajanlar; gıda ve su kaynaklı patojenler; vektör ve rezervuar yönetiminin temel ilkeleri; pestisitlerin güvenli kullanımı kavramsal; risk analizi (tehlike tanımlama–maruziyet–risk karakterizasyonu), HACCP mantığına giriş; saha hijyeni, biyogüvenlik, PPE; acil durum ve salgın hazırlığı; risk iletişimi ve sağlık okuryazarlığı.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Çevre–sağlık ilişkisine giriş; Tek Sağlık yaklaşımı. | Anlatım, beyin fırtınası. | Paydaş haritalama (insan–hayvan–çevre). |
| 2 | Su güvenliği; içme suyu kalite göstergeleri (özet). | Gösterim, küçük grup. | WHO su kalite özetleri. |
| 3 | Atık su ve gübre yönetimi; koku ve sızıntı kontrolü. | Problem çözme, istasyon çalışması. | Çiftlik atık yönetimi yönergeleri. |
| 4 | Katı ve tıbbi atık yönetimi; mevzuat temelleri. | Gösterip-yaptırma, kısa quiz. | Ulusal yönetmelik özeti. |
| 5 | Hava kalitesi, toz, koku ve havadan bulaş; havalandırma ilkeleri. | Vaka tartışması, kavram haritası. | Havalandırma temel ilkeleri özeti. |
| 6 | Zoonozlara giriş; başlıca etken grupları ve bulaş yolları. | Grup çalışması, etkileşimli poster. | Zoonoz terimleri; örnek vaka özetleri. |
| 7 | Gıda kaynaklı patojenler ve çapraz bulaş; HACCP mantığına giriş. | Problem temelli öğrenme. | Codex HACCP ilkeleri özeti. |
| 8 | Ara Sınav | Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. | Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması. |
| 9 | Su kaynaklı hastalıklar ve su arıtma kavramları. | Anlatım, şema oluşturma. | Arıtma süreçleri kısa okuma. |
| 10 | Vektör kontrolü ve rezervuar yönetiminin temel ilkeleri. | Anlatım, tartışma. | Yerel vektör profilleri. |
| 11 | Kimyasal maruziyetler, pestisitler ve güvenli kullanım kavramları. | Gösterim, görev temelli öğrenme. | Örnek SDS dokümanları. |
| 12 | Biyogüvenlik, saha hijyeni ve PPE. | Gösterip-yaptırma. | Biyogüvenlik kontrol listeleri. |
| 13 | İklim değişikliği, ısı stresi ve duyarlılık. | Vaka analizi, küçük grup çalışması. | Isı stresi göstergeleri özeti. |
| 14 | Acil durum ve salgın hazırlığı; olay komuta sistemi kavramları. | Tatbikat planlama, rol oynama (kuramsal). | Hazırlık kontrol listeleri. |
| 15 | Risk iletişimi ve sağlık okuryazarlığı; dönem entegrasyonu ve tekrar. | Atölye, gözden geçirme oturumu. | Dönem boyunca oluşturulan şema ve notların derlenmesi. |
| 16 | Final Sınavı | Çoktan seçmeli ve kısa cevaplı açık uçlu sorulardan oluşan yazılı sınav. | Ders notlarının, yansıların ve diğer kaynakların okunması. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Temel Kaynaklar: Friis, Essentials of Environmental Health. One Health: Theory and Practice (seçili bölümler). Tamamlayıcı: WHO, Guidelines for Drinking-water Quality (özet bölümler). FAO/WHO, Codex Alimentarius (HACCP ilkeleri). CDC/WHO zoonoz özetleri (kurum onaylı bağlantılar).
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Yok
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 1 | 14 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 5 | 5 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 59 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | |
| ÖÇ 1 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 2 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 3 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 4 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 5 | 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 6 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek