GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 1992002272014 | PROGRAMLANABİLİR MANTIK DENETLEYİCİLERİ | Seçmeli Ders Grubu | 2 | 3 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Programlanabilir Mantık Denetleyiciler (PLC) ile ilgili temel kavramları anlayabilme. Endüstride gerekli arabirim modüllerin türleri hakkında görüş geliştirme. PLC ile bir işlemin nasıl kontrol edileceğinin ve programlama yöntemlerini öğrenme. Yazılan bir programın PLC'ye yüklenerek hata bulma ve giderme yöntemlerini uygulayabilme.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Dr. Öğr. Üyesi Dilşad Engin
Öğrenme Çıktıları
| 1 | PLC ile ilgili temel kavramları, endüstride programlanabilir mantık denetleyicilerinin (PLC) işlevi ve rolünü kavrayabilme. |
| 2 | PLC bileşenleri olan mikroişlemci, giriş modülleri, çıkış modülleri, analog G/Ç modülleri,bellek, klavye, monitör, pil yedeklemenin önemini kavrayabilme. |
| 3 | PLC merdiven mantık ve fonksiyon blok diyagramlarını yazabilme, okuyabilme ve anlamlarını açıklayabilme. |
| 4 | PLC'de deyim listesi ve yapılandırılmış metin ile program ve fonksiyon yazabilme, okuyabilme ve anlamlarını açıklayabilme. |
| 5 | PLC programları yazıp G/Ç arabirimlerinin bağlantılarını da yaparak çeşitli sistemleri denetleyebilme. |
| 6 | Sıralı kontrol programları SFC programlama dili ile yazıp PLC’ye uygulayabilme. |
| 7 | SoMachine V4.1 yazılımının özelliklerini kullanarak PLC sisteminde hata arama yöntemlerini uygulayabilme. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Programlanabilir Mantık Denetleyiciler (PLC) ile ilgili temel kavramlar, PLC'yi oluşturan mikroişlemci, giriş/çıkış arabirimleri, güç kaynağı, bellek, programlama birimi gibi temel bileşenlerin tanıtılması. PLC ile bir işlemin nasıl kontrol edileceğinin ve programlama yöntemlerinin öğretilmesi. Bu bağlamda öğrencinin program yazma becerisinin geliştirilmesi amacıyla endüstriyel uygulamalara paralel senaryolara ait programların yazılması. Yazılan bir programın PLC'ye yüklenerek hata bulma ve giderme yöntemlerinin uygulanması.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Uygulama | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Programlanabilir denetleyicinin endüstrideki önemi. Merkezi işlem ünitesi (CPU), giriş ve çıkış modülleri, analog giriş/çıkış modülleri, özel giriş/çıkış modüllerinin iç yapısı ve işlevlerinin açıklanması. Güç kaynağı, klavye, el tipi konsol ve el tipi programlama cihazları ile yardımcı elemanların PLC'deki kullanımı. | PLC iç yapısının ve giriş/çıkış modülleri bağlantılarının çizilmesi | ||
| 2 | PLC programlama mantığının daha iyi anlaşılabilmesi için PLC bellek yapısı ve bellek haritasının incelenmesi. | Örnek program çözümü | ||
| 3 | PLC yazılımlarının tanıtılması. Merdiven diyagramı ile programlamada röle tipi buyrukların öğrenilmesi. | Merdiven diyagramı ile programların yazılması | ||
| 4 | Röle tipi buyrukların deyim listesi ve fonksiyon blok diagramı karşılıkları. | Örnek programların çözülmesi | ||
| 5 | Zamanlayıcıların özellikleri ve kullanımı. Merdiven diyagramı, fonksiyon blok diyagramı ve deyim listesi ile örnek programların çözülmesi. | PLC yazılımının bilgisayar ile kullanımı | ||
| 6 | Sayıcıların özellikleri ve kullanımı. Merdiven diyagramı ve deyim listesi ile örnek programların çözülmesi. | Zamanlayıcı ve sayıcı programlarının PLC'ye yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 7 | Karşılaştırma, atama ve aritmetik işlemlerin kullanımı. Merdiven diyagramı, fonksiyon blok diyagramı ve deyim listesi ile örnek programların çözülmesi. | Karşılaştırma ve atama buyrukları ile aritmetik işlemler programlarının PLC'ye yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 8 | Ara sınav | |||
| 9 | Koşullu programlama ile ilgili ileri düzey örnek senaryoların programlarının yazılması. | Koşullu programların PLC'ye yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 10 | Mantık, kaydırma, taşıma ve dönüşüm buyruklarının özellikleri ve kullanımı. Önayar değerinin, vb. operatör tarafından değiştirilmesine olanak sağlayan HMI kullanımı ve örnek programların yazılması. | HMI kullanılan bir örnek programın PLC'ye ve HMI operatör paneline yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 11 | Yapılandırılmış metin programlama dili ile fonksiyon yazılması ve örnek programların çözülmesi. | Yapılandırılmış metin programlama dili ile yazılmış fonksiyonların ana programdan çağrılarak PLC'de işletilmesi. | ||
| 12 | Tanımlanan bir sıralı kontrol programının yazılması için gerekli fonksiyon bloklarının özellikleri ve kullanımı. SFC programlama dili ile örnek programların çözülmesi. | Sıralı kontrol programlarının PLC'ye yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 13 | Sıralı kontrol programlarında zamanlayıcı, sayıcı ve atama buyruklarının kullanılmasına ilişkin örnek programların çözülmesi. | Zamanlayıcı, sayıcı buyruklarının kullanıldığı sıralı kontrol programlarının PLC'ye yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 14 | Tanımlanan bir sıralı kontrol programına ilişkin ileri düzey programların çözülmesi. | Sıralı kontrol programlarının PLC'ye yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 15 | PWM ve vuru üretme fonksiyon bloklarının özellikleri ve kullanımı. Fonksiyon blok diyagramı ile örnek programların çözülmesi. | PWM ve vuru üretme programlarının PLC'ye yüklenip on-line bağlantılı çalıştırılması | ||
| 16 | Final sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
DERS KİTABI: 1. Engin, Dilşad. Programlanabilir Denetleyiciler (Ders notu) 2009, İzmir. ss. 131 2. Schneider Electric. SoMachine V4.1 Kullanım Kılavuzları YARDIMCI KİTAPLAR: 1. Yazır, Tahsin. PLC Otomasyon Sistemleri. Furkan Ofset, Bursa, 1997. ss. 140 2. Uğur, Naci. Programlanabilir Kontrolcular. KOSGEB Ankara Eğitim Merkezi Yayın no:1998.3 YK 15.04, 1998. ss. 178 ISBN: 975-7608-40-8 3. Aksoy, Saadettin. Programlanabilir Mantık Denetleyiciler. Değişim Yayınları, İstanbul, 2004. ss. 240 ISBN: 975-8289-63-2
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 50 |
| Quiz | 1 | 20 |
| Laboratuvar | 1 | 30 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 50 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 50 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Uygulama/Pratik | 14 | 1 | 14 |
| Rehberli Problem Çözümü | 20 | 0 | 10 |
| Problem Çözümü | 20 | 0 | 10 |
| Rapor Hazırlama | 13 | 1 | 13 |
| Bireysel Çalışma | 1 | 15 | 15 |
| Ödev Problemleri için Bireysel Çalışma | 6 | 1 | 6 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 15 | 15 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 20 | 20 |
| Laboratuvar Sınavı | 1 | 3 | 3 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 150 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | |
| ÖÇ 1 | 5 | |||||||||||
| ÖÇ 2 | ||||||||||||
| ÖÇ 3 | ||||||||||||
| ÖÇ 4 | ||||||||||||
| ÖÇ 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 6 | ||||||||||||
| ÖÇ 7 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek