GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
1992002582023 SÜREÇ KONTROL Seçmeli Ders Grubu 2 4 3,00

Dersin Seviyesi

Önlisans

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, süreç kontrolde ölçümün önemini anlamak, endüstride kullanılan aletleri kullanma ve ayarlama becerisi kazandırmaktır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Dr. Öğr. Üyesi Dilşad Engin

Öğrenme Çıktıları

1 Endüstride kullanılan ölçme temel kavramlarını ve süreç kontrol temel kavramlarını ifade edebilme
2 Dijital kontrol aygıtını kullanabilme ve PID parametrelerini ayarlayabilme
3 Konum algılayıcılarını ve çeşitlerini tanıyabilme
4 Basınç ve vakum ölçümleri; basınç ölçüm cihazlarını tanıyabilme, kullanabilme ve ayarlarını yapabilme
5 Gerilme göstergesini tanıyabilme, yük hücresi ile ağırlık, kuvvet ve basınç ölçebilme
6 Hız, ivme ve titreşim ölçümleri ve ölçüm cihazlarını tanıyabilme
7 Enstrümanlar ile ilgili teknik verileri çözümleyebilme ve sürece uygulayabilme
8 Takım içinde uyumlu çalışarak enstrümanları kullanabilme, ayarlarını yapabilme ve deney raporları hazırlayabilme

Öğretim Sistemi

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Dersin İçeriği

Ölçü aletlerinin endüstride kullanıldığı temel ölçü kavramlarının ve alanlarının tanımları. Süreç ve süreç kontrolün açıklaması ve süreç kontrol modları üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Konum sensörlerinin çeşitleri ve çalışma prensipleri. Basınç ölçüm cihazlarının basınç ölçümleri ve çalışma prensipleri. Vakum ölçüm cihazlarının anlaşılması. Basınç vericilerinin ve I / P dönüştürücünün kalibrasyonu. Gerinim ölçerlerin ve yük hücrelerinin çalışma ilkeleri. Yük hücreleri kullanılarak ağırlık, kuvvet ve basınç ölçümleri. Hız, ivme ve titreşim ölçümleri. Belirli bir işlem için uygun bir sensör seçmek için teknik verileri kullanmak.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Konular (Teorik) Uygulama Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık
1 Enstrüman, algılayıcı, ölçme, süreç ve süreç kontrolün tanımı. Enstrümantasyon temel uygulama alanları. Bir kapalı döngü kontrol sisteminin blok şema çizimi
2 Kapalı bir kontrol döngüsündeki temel elemanlar ve ölçmenin öneminin vurgulanması. Problem çözümü
3 Aç-kapa ve PID kontrol ile ilgili temel bilgiler. Dijital kontrol aygıtı ile deneysel PID kontrol yöntemi uygulaması Basınç aksesuarlarının tanıtılması, sökülüp takılması ve laboratuvar kurallarının açıklanması
4 Konumun algılanmasında kullanılan algılayıcıların çalışma ilkeleri ve teknik özellikleri. Kontrol aygıtının kullanılması
5 Yerdeğiştirmenin algılanmasında kullanılan potansiyometrik, endüktif ve LVDT tipi transdüserler ile enkoderlerin çalışma ilkeleri ve karşılaştırmalı incelenmesi. Basınç ve kalibrasyon deney setlerinin tanıtılması
6 Basınç ile ilgili temel kavramlar. Gösterge ve vakum basıncı ölçümünde kullanılan manometreler. Basınç PID kontrol uygulaması
7 Elastik basınç transdüserlerinden körük, diyafram ve Bourdon tüpünün çalışma ilkeleri, kullanım alanları ve teknik özellliklerinin incelenmesi. I/P çevirici ve basınç transmiteri kalibrasyonu
8 Ara sınav
9 Elastik basınç transdüserlerinden elektriksel çıkış elde edilmesi için yerdeğiştirme transdüserleri ve gerilme göstergelerinin kullanılması ve sinyal uygunlaştırma yöntemleri. Sinyal ve güç iletim hatları bağlantılarının takibi ve gerilim ölçümleri
10 Piezodirençsel ve piezoelektriksel basınç transmiterleri çalışma ilkeleri ve endüstride kullanım alanları. Basınç eğitici setinde basınç transmiteri kalibrasyonu
11 Vakum basıncının basınç aralıklarına göre sınıflandırılması ve bu basınç aralıklarında kullanılan vakum ölçme yöntemlerinin çalışma ilkeleri. Basınç eğitici setinde I/P çevirici kalibrasyonu
12 Gerilme göstergeleri ile ilgili tanımlar, gerilme göstergesi çeşitleri ve ölçme devreleri. Basınç eğitici setinde kaydedici konfigürasyonu
13 Açısal hızın ölçülmesinde kullanılan a.c., d.c. , değişken relüktanslı ve optik takometrelerin çalışması ve teknik özellikleri Basınç eğitici setinde alarm ayarları
14 İvme ölçümü ile ilgili temel kavramlar ve pratik ivmeölçerlerin çalışma ilkeleri Fark basınç transmiteri kalibrasyonu
15 Titreşimin ölçülmesinde kullanılan yöntemler ve uygulama alanlarının incelenmesi. Uygulama sınavı
16 Final sınavı

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Ders Kitabı: 1. Engin, Dilşad. Süreç Ölçümleri (Course notes) 2014 İzmir. pp. 152 2. Parr, E.A. Endüstriyel Kontrol El Kitabı Cilt I, 1997. Milli Eğitim Bakanlığı, İstanbul. ISBN: 9-75110-888-8. ss. 296 3. Uğur, Naci; Beşergil, Birsen. Proses Ölçme Tekniği. E.Ü. Ege Meslek Yüksekokulu Yayınları No:13, İzmir. ss. 410. 4. Uğur, Naci. Proses ve Tesis Kontrolü. E.Ü. Ege Meslek Yüksekokulu Yayınları 1991, İzmir. ss. 364. Yardımcı Kitaplar: 1. Aydınyüz, M.E., Taşçı, S.Z. Endüstriyel Kontrol, 1993, İstanbul. ss.226 2. Hughes, Thomas A. Measurement and Control Basics, 1991. Instrument Society of America. ISBN: 1-55617-097-1. pp. 306

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

Yok

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 1 1
Final Sınavı 1 1 1
Derse Katılım 14 3 42
Rapor Sunma 3 4 12
Bireysel Çalışma 5 2 10
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 1 10 10
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 1 15 15
Toplam İş Yükü (saat) 91

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11 PÇ 12
ÖÇ 1 5
ÖÇ 2 5
ÖÇ 3 5
ÖÇ 4 5
ÖÇ 5 5
ÖÇ 6 5
ÖÇ 7 5
ÖÇ 8 5
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek