GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| UTP162 | GAZ TÜRBİNLİ MOTORLAR | Ders | 1 | 2 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Önlisans
Dersin Sunulduğu Dil
Dersin Amacı
Gaz türbinli motor elemanlarının ve sistemlerinin çalışma prensiplerinin ve bakımını yapabilme yeteneğinin kazandırılmasıdır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Öğrenme Çıktıları
| 1 | 1. Termodinamik hesaplamalar, hareket kanunları ve çevrimlerin açıklayabilme |
| 2 | 2. Motor performans hesabı yapabilme |
| 3 | 3. Motor kısımlarını tanımlayabilme ve bakımlarını yapabilme |
| 4 | 4. Yağlama sistemini tanımlayabilme ve bakımını yapabilme |
| 5 | 5. Yakıt sistemini tanımlayabilme ve bakımını yapabilme |
| 6 | 6. Hava sistemini tanımlayabilme ve bakımını yapabilme |
| 7 | 7. İlk hareket sistemi ve Ateşleme sistemini tanımlayabilme ve bakımını yapabilme |
| 8 | 8. Güç artırma sistemlerini tanımlayabilme ve bakımını yapabilme |
| 9 | 9. Turbo-prop motorların çalışma prensiplerini kavrama ve bakımını yapabilme |
| 10 | 10. Turbo şaft motorların çalışma prensiplerini kavrama ve bakımını yapabilme |
| 11 | 11. Yardımcı güç ünitesi (APU)nin çalışma prensiplerini kavrama ve bakımını yapabilme |
| 12 | 12. Motorun dış bağlantılarını yapabilme ve korumaya alabilme |
| 13 | 13. Motoru yerde çalıştırmak ve monitoring işlemleri yapabilmek |
| 14 | 14. Motor gösterge sistemlerinin prensiplerini kavrama ve bakımını yapabilme |
| 15 | 15. Motor depolama ve korunma işlemlerini yapabilme |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
[Yok]
Dersin İçeriği
Hava araçlarında kullanılan itki sistemleri ve alt sistemler ile sistemlerin çalışma prensipleri ile ilgili konuların verildiği derstir.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Uygulama | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Temel Esaslar Potansiyel enerji, kinetik enerji, Newton'un hareket yasaları, Brayton çevrimi; Kuvvet, çalışma, güç, enerji, hız, hızlanma arasındaki ilişki; Turbojet, turbofan, turboşaft ve turbopropeller yapısal ayarlamaları ve çalışması. | |||
| 2 | Giriş (Inlet) Kompresör giriş kanalları Çeşitli giriş konfigürasyonlarının etkisi; Buzdan koruma | |||
| 3 | Kompresörler Eksenel ve santrifüj tipler; Yapısal özellikler, çalışma prensipleri ve uygulamalar; Fan dengelemesi; Çalışması: Kompresörde “stall” ve “surge”, sebepleri ve etkileri; Hava akımının kontrol metotları: bleed valfler, değişken giriş rehber kanatçıkları, değişken stator kanatçıkları, dönen stator paleleri; Kompresör oranı. | |||
| 4 | Yanma Kısmı Yapısal özellikler ve çalışma prensipleri; Türbin Bölümü Çeşitli türbin blade tiplerinin çalışması ve karakteristik özellikleri; Blade disk bağlantısı; Nozzle guide vane'ler (türbin rehber/yönlendirici sabit bıçakları); Türbin blade stresi ve kripi sebepleri ve etkieri. | |||
| 5 | Egzos Yapısal özellikler ve çalışma prensipleri; Konverjan, diverjan ve değişken saha nozulları; Motor gürültüsünün azaltılması; Thrust reverser'ler. Yağlayıcılar ve Yakıtlar Özellikler ve spesifikasyonlar; Yakıt katkı maddeleri; Emniyet tedbirleri. | |||
| 6 | Yağlama Sistemleri Sistem çalışması/yerleşimi ve komponentleri. | |||
| 7 | Yakıt Sistemleri Elektronik motor kontrolü dahil olmak üzere motor kontrolünün ve yakıt ölçüm sistemlerinin çalışması (FADEC); Sistemlerin yerleşimi ve komponentleri. Hava Sistemleri Dahili soğutma, contalama ve harici hava servisleri dahil olmak üzere, motor hava dağıtım ve buzlanmayı önleyici kontrol sistemlerinin çalışması. | |||
| 8 | Ara sınav | |||
| 9 | Çalıştırma/Başlatma ve Ateşleme Sistemleri Motor çalıştırma sisteminin ve komponentlerinin çalışması; Ateşleme sistemleri ve komponentleri; Bakım emniyet gereklilikleri. | |||
| 10 | Motor Gösterge Sistemleri Egzos Gazı Sıcaklığı/Kademeler arası Türbin Sıcaklığı; Motor Thrust Göstergesi: Motor Basıncı Oranı, motor türbin tahliye basıncı veya jet (egzos) borusu basınç sistemleri; Yağ basıncı ve sıcaklığı; Yakıt basıncı ve akımı; Motor hızı; Vibrasyon ölçümü ve göstergesi; Tork; Güç. | |||
| 11 | Turbo-prop Motorlar Gaz bağlaşık (gas coupled)/serbest türbin ve dişli bağlaşık (gear coupled) türbinler; Redüksiyon dişlileri; Entegre motor ve pervane kontrolleri; Aşırı hız emniyet cihazları. | |||
| 12 | Turbo-şaft Motorlar Ayarlamalar, tahrik sistemleri, redüksiyon dişli tertibatı, kavramalar, kontrol sistemleri. Yardımcı Güç Üniteleri (APU'lar) Amaç, çalışma, koruyucu sistemler. | |||
| 13 | Güç Sistemi Kurulumu Yangın duvarlarının, motor kapaklarının, akustik panellerin, motor yataklarının, vibrasyonu önleme yataklarının, hortumların, besleyicilerin, konektörlerin, kablo kanallarının, kontrol kablolarının ve çubuklarının, kaldırma noktalarının ve drenlerin konfigürasyonu. Yangından Koruma Sistemleri Yangın tespit ve söndürme sistemlerinin çalışması. | |||
| 14 | Motor İzleme /Takip ve Yerde Çalıştırma Motor çalıştırma ve yerde çalıştırma prosedürleri; Motor güç çıkışının ve parametrelerinin yorumlanması; (Yağ analizi, vibrasyon ve boroskop dahil) trend izleme/takibi; Motorun ve komponentlerin motor imalatçısı tarafından öngörülen kriterler, toleranslar ve veriler karşısında muayene (kontrol) edilmesi; Kompresör yıkama/temizleme; Yabancı Madde Hasarı. | |||
| 15 | Motor İzleme /Takip ve Yerde Çalıştırma Motor çalıştırma ve yerde çalıştırma prosedürleri; Motor güç çıkışının ve parametrelerinin yorumlanması; (Yağ analizi, vibrasyon ve boroskop dahil) trend izleme/takibi; Motorun ve komponentlerin motor imalatçısı tarafından öngörülen kriterler, toleranslar ve veriler karşısında muayene (kontrol) edilmesi; Kompresör yıkama/temizleme; Yabancı Madde Hasarı. |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
MODÜL 11A.TÜRBİN UÇAK AERODİNAMİĞİ, YAPI VE SİSTEMLERİ EASA Part 66 – Total Training Support- Module 15- Turbine Engine
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 5 | 70 |
| Uygulama/Pratik | 12 | 2 | 24 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 138 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 4 | 3 | 4 | ||||||
| ÖÇ 2 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 4 | 3 | 4 | ||||||
| ÖÇ 4 | 5 | 4 | 3 | 4 | ||||||
| ÖÇ 5 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 6 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 7 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 8 | 5 | 4 | 2 | 4 | ||||||
| ÖÇ 9 | 5 | 4 | 2 | 4 | ||||||
| ÖÇ 10 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 11 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 12 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 13 | 5 | 4 | 2 | 4 | ||||||
| ÖÇ 14 | 5 | 4 | 4 | |||||||
| ÖÇ 15 | 5 | 4 | 2 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek