GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 300003632020 | FARMAKOGNOZİ I | Ders | 3 | 5 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Farmakognozi I dersinin amacı öğrencilerin, Farmakognozi kavramını tanımasını, Farmakognozi’nin tarihsel gelişimini kavrayarak, güncel durumunu eleştirip, değerlendirebilmesini sağlamaktır. Bunun yanında biyolojik kaynaklı ilaçları ve biyolojik üretim yöntemlerini karşılaştırabilme, standardizasyon ve kontrolüne ait hususları açıklayabilmelerini sağlar. Ayrıca dersin diğer bir amacı da primer metabolizma ürünlerinden karbonhidratları (monosakkarit, disakkarit ve polisakkarit) içeren doğal kaynakları ve drogları tanıma, etkin bileşikleri ile insan sağlığı üzerine etkileri arasında ilişki kurabilme yeteneğini öğrenciye kazandırabilmedir. Uygulama derslerinin amacı ise; öğrencilerin eczacılık açısından önemli bitkisel drogların temel anatomik özelliklerini (nişasta, tüy, kristal gibi) tanıyarak, drogları teşhis edebilmelerini sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Bijen KIVÇAK. Prof. Dr. Nehir SOMER, Prof. Dr. Hüsniye KAYALAR, . Prof. Dr. G. İrem KAYA, Doç. Dr. Buket BOZKURT, Doç. Dr. Tuğçe FAFAL
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Farmakognozi kavramını tanıma, Farmakognozi’nin tarihsel gelişimini kavrayarak, güncel durumunu eleştirip, değerlendirebilme |
| 2 | Biyolojik kaynaklı ilaçları ve biyolojik üretim yöntemlerini kavrayabilme ve birbiriyle karşılaştırabilme |
| 3 | Biyolojik kaynaklı ilaçların standardizasyonu ve farmakopelerdeki kalite kontrollerine ait hususları açıklayabilme |
| 4 | Drogların içerdiği etkin bileşikler ile insan sağlığı üzerine etkileri arasında ilişki kurabilme |
| 5 | Primer metabolizma ürünlerinden karbonhidratları (monosakkarit, disakkarit ve polisakkarit) içeren doğal kaynakları ve drogları tanıyabilme, metabolizmaları, etkileri ve kullanımlarını açıklayabilme |
| 6 | Eczacılık açısından önemli bitkisel drogların temel anatomik özelliklerini (nişasta, tüy, kristal gibi) tanıyıp, çizerek ifade edebilme, karşılaştırrarak ayırdedebilme |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Farmakognozi’nin tanımı ve tarihi gelişimi,Biyolojik Kaynaklı İlaçlar ve Biyolojik Üretim Yöntemleri, Tıbbi Bitki olarak Yabani Bitkilerden Yararlanma, Tıbbi Bitki Kültürü ve Drogların Hazırlanması, Drogların Ambalajlanması, Saklanması ve Ticareti, Drogların ve Biyolojik Kaynaklı İlaçların Standardizasyonu ve Kalite Kontrolü, Karbonhidratlar ve Monosakkaritlerin Genel Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri, Ana Etkili Bileşik Olarak Monosakkarit Yapısında Maddeler İçeren Droglar, Monosakkarit Yapısında İlaçlar ve Monosakkarit Türevleri, Oligosakkaritler, Homojen ve Heterojen Polisakkaritler ile Bunları İçeren Droglar
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Uygulama | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Farmakognozi’nin tanımı ve tarihi gelişimi • Ampirik Devre • Bilimsel Devre • Yüksek Teknoloji Devresi | Mikroskop kullanımı, mikroskop kısımlarının tanınması, Laboratuvarda kullanılan reaktifler ve labaratuvar uygulamaları | ||
| 2 | Biyolojik Kaynaklı İlaçlar ve Biyolojik Üretim Yöntemleri • Mikrobiyolojik Kültür Yöntemi • Hücre Süspansiyon ve Doku Kültür Yöntemi • Rekombinan DNA Teknolojisi ve Biyoteknolojik Üretim | Nişasta yapılarının mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların organoleptik tayini | ||
| 3 | Tıbbi Bitki olarak Yabani Bitkilerden Yararlanma ve Tıbbi Bitki Kültürü • Yabani Bitkilerden Yararlanma • Tıbbi Bitkilerin Zirai Kültüründe Dikkat Edilecek Hususlar o Kültürü Yapılacak Bitkiye Ait Husular o Çevresel Faktörler o Kültüre Ait Zirai Yöntemler | Zamk ve Müsilaj yapılarının mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tayini | ||
| 4 | Drogların Hazırlanması • Toplanacak kısmın Saptanması • Hasat zamanının Saptanması • Hasadın Şekli,Ayıklama ve Temizleme • Ürünün Değerlendirilmesi • Stabilizasyon o Bourquelet Yöntemi o Perrot-Goris Yöntemi o Modifiye Edimiş Perrot -Goris Yöntemi o Kuru Sıcak Hava ile Temas Yöntemi o Denenmekte olan Diğer Yöntemler • Kurutma o Açık Havada ve Güneş Altında Kurutma o Açık Havada ve Gölgede Kurutma o Kuru ve Sıcak Hava ile Kurutma o Liyofilizasyon o Deneme Aşamasında Olan Diğer Yöntemler Biyolojik Kaynaklı İlaç ve Drogların Üretilmelerinde Hayvanlardan Yararlanma Drogların ve Biyolojik Kaynaklı İlaçların Ambalajlama, Saklanma ve Taşınmaları • Ambalajlama • Depolama ve Saklama • Taşınmaları Drog üreticisi Ülkeler ve Drogların Ticareti | Kristal yapılarının mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tayini | ||
| 5 | Bitkisel Droglarda Görülen Muhtelif Kirlilikler • Mikroorganizmalrla Kontaminasyon • Ağır Metallerle Kontaminasyon • Zirai Mücadele İlaçlarıyla Kontaminasyon • Radyoaktif Maddelerle Kontaminasyon • Böcek ve Kemiricilerle Meydana Gelen Kirlilikler Drogların ve Biyolojik Kaynaklı İlaçların Standardizasyonu ve Kalite Kontrolü | Örtü Tüylerinin mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tayini | ||
| 6 | Karbonhidratlar ve Monosakkaritlerin Genel Fiziksel ve Kimyasal Özellikleri Ana Etkili Bileşik Olarak Monosakkarit Yapısında Maddeler İçeren Droglar • Bal • Temizlenmiş Bal • Arı Zehiri • Propolis • Polen • Deli Bal • Arı Sütü | Salgı Tüylerinin mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tayini | ||
| 7 | Ana Etkili Bileşik Olarak Monosakkarit Yapısında Maddeler İçeren Droglar (Devam) • Demirhindi Pulpası • Vişne Usaresi-Şurubu • Ahududu Usaresi-Şurubu • Dut Usaresi • İncir Monosakkarit Yapısında İlaçlar • Glukoz • Fruktoz • Ksiloz • Galaktoz | İç Salgı Organlarının mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tayini | ||
| 8 | Ara sınav | Ara sınav | ||
| 9 | Monosakkarit Türevleri • Polialkoller o Gliserol o Ksilitol o Sorbitol o Mannitol, Manna, Dişbudak Mannası o İnozitol, Fitin • Üronik asitler • Şeker esterleri • Şeker aminleri • Onikasitler | Epidermis ve Stoma yapılarının mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tayini | ||
| 10 | • Şekerler ile Metabolik olarak İlgili Bileşikler o Şarap o Şarap Taşı ve Şarap Tortusu o Potasyom Bitartarat o Tartarik Asit • Sirke • Alkol • Asetik Asit • Sitrik Asit o Sodyum Sitrat o Kalsiyum Sitrat o Potasyum Sitrat • Laktik Asit o Sodyum laktat o Kalsiyum laktat o Kalsiyum Sodyum Laktat o Potasyum Laktat Çözeltisi | Çeper Kalınlaşmasına ait yapıların mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tayiniı | ||
| 11 | • Laktik Asit Üreten Mikroorganizmalar • Glukonik asit o Kalsiyum Glukonat o Ferroglukonat o Potasyum Glukonat • Kalsiyum Levulinat • Kalsiyumgluseptat | Çiçek yapılarının mikroskobik olarak teşhisi, ayırt edilmesi ve bunları taşıyan drogların makroskopik ve organoleptik olarak tanınması | ||
| 12 | Oligosakkaritler Genel Özellikleri Oligosakkaritler Sakkaroz Karamel Laktoz Laktulozs Maltoz | Haftalık Çalışma raporlarına göre tamamlama laboratuarı uygulaması | ||
| 13 | Homojen Polisakkaritler • İnülin • Selüloz • Gossypium Depuratum • Piroksisilin • Kollodyon • Seluloz Türevleri • Selüloza Benzeyen Diğer Polisakkaritler | Haftalık Çalışma raporlarına göre tamamlama laboratuarı uygulaması | ||
| 14 | Homojen Polisakkaritler (Devam) • Mikroorganizmalardan Elde Edilen Polisakkaritler o Dextranlar o Ksantan o Lentinan • Endüstriyel Amaçlı Kullanılan Diğer Mikroorganizma Kaynaklı Poliozitler • Alglerden Elde Edilen Polisakkaritler o Aljinik Asit Ve Aljinatlar o Carrageen o Agar | Haftalık Çalışma raporlarına göre tamamlama laboratuarı uygulaması | ||
| 15 | Heterojen Polisakkaritler • Zamklar o Gummi Tragacanthae o Gummi Arabicum o Karaya Zamkı • Mannozdan Türeyen Polisakkaritler (Nötral Müsilajlar) o Ceratonia siliqua (Keçi Boynuzu) o Semen Foenugraeci • Asidik Heterojen Polisakkaritler (Asidik Müsilajlar) o Müsilaj İçeren Plantaginaceae o Malvales Ordosunun Polisakkaritleri o Diğer Müsilaj İçeren Droglar • Pektinler | Haftalık Çalışma raporlarına göre tamamlama laboratuarı uygulaması | ||
| 16 | Final sınavı | Final sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1. Ders Notu: Farmakognozi I Teorik Dersi -Ders Notları-Ege Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Farmakognozi Anabilim Dalı 2. Farmakognozi, Mekin Tanker, Nevin Tanker; Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları No:66 Cilt 1 (1991) 3. Bitkisel Drogların Anatomik Yapısı, Asuman Baytop, İstanbul Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayınları (1972) 4. Pharmacognosy Phytochemistry Medicinal Plants,2nd Edition; J. Bruneton, 1999 5. Pharmacognosie, Phytopharmazie, 8. Auflage; R. Haensel, O. Sticher 2007(in German) ISBN-10 3-540-34256-7, ISBN-13 978-3-540-34265-4
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Quiz | 3 | 0 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Uygulama/Pratik | 14 | 3 | 42 |
| Rapor Hazırlama | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 30 | 30 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 30 | 30 |
| Quiz için Bireysel Çalışma | 3 | 1 | 3 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 164 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | PÇ 14 | PÇ 15 | PÇ 16 | PÇ 17 | PÇ 18 | PÇ 19 | PÇ 20 | PÇ 21 | |
| ÖÇ 1 | 4 | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 5 | 4 | 4 | 4 | 3 | 5 | 3 | 4 | 3 | 5 | 3 | 4 | 4 | 5 | 4 |
| ÖÇ 2 | 4 | 4 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | 4 | 3 | 4 | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 |
| ÖÇ 3 | 3 | 4 | 5 | 4 | 4 | 4 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 |
| ÖÇ 4 | 4 | 5 | 4 | 4 | 5 | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 5 | 4 | 4 |
| ÖÇ 5 | 5 | 4 | 4 | 4 | 5 | 4 | 5 | 4 | 4 | 5 | 4 | 3 | 5 | 3 | 4 | 4 | 4 | 4 | 3 | 4 | 4 |
| ÖÇ 6 | 5 | 5 | 4 | 5 | 4 | 3 | 5 | 3 | 3 | 3 | 4 | 5 | 4 | 4 | 5 | 3 | 5 | 5 | 4 | 4 | 3 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek