GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
AST308 INSTERSTELLAR MATTER Seçmeli Ders Grubu 3 6 5,00

Dersin Seviyesi

Lisans

Dersin Sunulduğu Dil

İngilizce

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, öğrencinin, yıldızlararası ortamın dinamik ve ışınımsal özellikleriyle tanışmasını, yıldızlararası maddenin kökenini ve bileşiminin tanısını yapmasını; yıldızlararası ortamın elektromanyetik dalgaların yayılma özellikleri üzerine olan etkisinin düzeyini saptayabilmesini; öz çekim kuvveti, manyetik alan ve dönmenin etkisi altında çöken yıldızlararası molekül bulut bölgelerinin yeni yıldızların oluştuğu bölgeler olarak tanı kazandığını kavrayabilmesini; yıldız ve yıldızlararası ortamda üretilen maser ışınım kaynaklarının varlığının ancak radyo bölgesindeki açısal çözümleme gücünün geliştirilmesiyle olası kılındığının ve bu kaynakların güvenilir uzaklık ölçeği olarak kullanıldığının ayırdına varabilmesini sağlamaktır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Doç. Dr. Ebru DEVLEN

Öğrenme Çıktıları

1 Maxwell denklemlerinden dalga denklemini elde edebilme
2 Plazma ortamında yayılan dalgaların yayılma özelliklerini çözümleyebilme
3 Dalga uçlaşması hakkında bilgi sahibi olma
4 Yıldızlararası ortamın manyetik alanını haritalamada kullanılan yöntemi kavrayabilme
5 MASER kaynaklarının özelliklerinin ayırdına varabilme
6 Negatif soğurmaya sahip bir ortamda ışınım transferini yorumlayabilme
7 Yıldız oluşum bölgelerinde bulut çökmesi konusunda, bilimsel yöntemin ilkelerinden biri olan “basitten karmaşığa” doğru ilerleyişi nicel açıdan inceleyebilme
8 Plazmanın küçük ölçeklerden büyük ölçeklere dek benzer davranış sergilediğine ilişkin bilgilenme

Öğretim Sistemi

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

[Yok]

Dersin İçeriği

Vektörel ilişkiler; fiziksel boyut çözümleme; Lorentz kuvvetinin etkisi altındaki elektrik yüklü parçacıkların yörüngelerinin saptanması; plazma ortamında yayılan elektromanyetik dalgaların yayılma özellikleri; atarcaların ışınım süreci ve ışınımın yıldızlararası ortamda yayılırken Faraday dönmesi ve Dağılmaya uğramasının incelenmesiyle ortamın manyetik alan yeğinliğinin saptanması; yıldızlararası ortamdaki molekül bulutlarının özçekim, manyetik alan ve Coriolis kuvvetinin etkisiyle çökme koşulunun incelenmesi; yıldızlararası molekül bulutlarından ve M türü Mira değişen yıldızların çevresindeki küresel OH, H2O, SiO, vb. molekül bulutlarından gelen MASER ışınımının özelliklerinin incelenmesi.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Konular (Teorik) Uygulama Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık
1 VEKTÖR ANALİZİ Vektörün tanımı, skaler, vektörel çarpımlar, vektör işlemciler: gradyent, diverjans, rotasyonel, Laplacian. Ders Anlatım
2 BOYUT ANALİZİ Ders Anlatım
3 DALGA DENKLEMİ Maxwell eşitlikleri yardımıyla dalga denkleminin bulunması ve çözümü. Ders Anlatım
4 PARÇACIK YÖRÜNGE KURAMI Lorentz kuvvetinin etkisi altındaki elektrik yüklü parçacığın yörüngesinin saptanması Problem çözümü
5 YILDIZLARARASI ORTAMIN MANYETİK ALANI Atarca radyo sinyallerinin yıldızlararası ortamda yayılma özellikleri: Faraday dönmesi ve dalga paketi dağılmasının incelenmesi. Ders Anlatım
6 Atarca radyo sinyallerinin yıldızlararası ortamda yayılma özellikleri: Faraday dönmesi ve dalga paketi dağılmasının incelenmesi (devam). Ders Anlatım
7 YILDIZLARARASI ORTAMDAKİ GAZ VE TOZ Tozun kökeni; Yıldızlararası gazın yoğunlaşarak toz oluşturması; Soğuk dev yıldızların atmosferlerinde toz oluşumu; İlkel yıldızların zarflarında toz oluşumu Problem çözümü
8 ARASINAV Arasınav sorularının değerlendirilmesi
9 PAH Modelinin IRAS ve UKIRT Gözlemleriyle Tutarlılığı. Gözlemler; Sonuçlar; Yıldızlararası toz ve ışığın sönükleşmesi; Ders Anlatım
10 Kızılöte ve Optik bölge sönükleşme özellikleri; Gökada UV sönükleşmesi; Sönükleşmenin uzaklık saptanmasına olan etkileri. Ders Anlatım
11 YILDIZLARARASI BULUTLARIN ÇÖKMESİ VE YILDIZ OLUŞUMU Yıldızlararası ortamdaki bulutların öz çekim kuvvetiyle çökme koşulu Ders Anlatım
12 Yıldızlararası ortamdaki bulutların öz çekim kuvveti, Lorentz kuvveti ve Coriolis kuvvetlerinin etkileri altında çökme koşulu Problem çözümü
13 YILDIZLARARASI MOLEKÜL MASER IŞINIMI Yıldızlararası ortamdan ve M türü Mira değişenlerinden gelen MASER ışınımına ilişkin gözlemlerin incelenmesi
14 Yıldızlararası ortamdan ve M türü Mira değişenlerinden gelen MASER ışınımına ilişkin gözlemlerin incelenmesi (devam). Ders Anlatım
15 Yıl içinde işlenen konuların gözden geçirilerek bilgilerin pekiştirilmesi Problem çözümü
16 DÖNEM SONU SINAVI

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

1) Physics of the Interstellar and Intergalactic Medium, Bruce T. Draine, 2011, Princeton University Press 2) Yıldızlararası Madde, Ders Notları, E. Rennan Pekünlü, 2000

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

Yok

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 2 2
Final Sınavı 1 2 2
Derse Katılım 14 2 28
Rehberli Problem Çözümü 14 2 28
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 1 45 45
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 1 45 45
Toplam İş Yükü (saat) 150

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10 PÇ 11
ÖÇ 1 5 4 5
ÖÇ 2 5 5
ÖÇ 3 5 4 5
ÖÇ 4 3 4 4 4
ÖÇ 5 4 5 3
ÖÇ 6 5 5 4 4
ÖÇ 7 5 4 3 4 5
ÖÇ 8 3 5 4 4 5
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek