GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 402014492012 | BİTKİ KORUMA VE ISLAHI | Seçmeli Ders Grubu | 4 | 7 | 3,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
İngilizce
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, öğrencilerin bitki biyolojisinin uygulama alanları olan bitki koruma ve ıslahı alanında güncel teori ve pratik yeteneklerini kazandırmaktır. Öğrenciler, bitkilerin mikroorganizmalar, zararlılar ve yabancı otlar ve doğal çevre tarafından nasıl etkilendiğini, bulaşıcı hastalıkları ve biyotik ve abiyotik zarar faktörlerinin kontolü üzerinde çalışacaklardır. Bu dersin ıslah kısmında temel amaç, genetik ve fizyolojinin sağladığı temel bilgi ve teknoloji kullanılarak kültür bitkilerini geliştirmek ve genetik varyasyon ve bunun tarımda ve ormancılıkta sürdürülebilir bitki üretiminin değerlendirebilme yetisinin kazandırlabilmesidir
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. N.Ülkü KARABAY YAVAŞOĞLU, Assist. Prof. Dr. Lale YILDIZ AKTAŞ
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Bitkilerin hastalık ve zararlılardan ve yabancı ot zararından nasıl etkilendiğini öğrenebilme |
| 2 | Bitkilere hastalık oluşturan mikroorganizmaları sınıflandırabilme ve onlarla mücadele yöntemlerini öğrenebilme |
| 3 | Epidemiyoloji fikrini anlayabilme |
| 4 | Hastalık ve zararlılara karşı mücadele yöntemlerini (kültürel önlemler, bitki ıslahı, biyolojik ve kimyasal mücadele) öğrenebilme |
| 5 | Bitki ıslahının genetik temellerini anlayabilme |
| 6 | Mutasyonla haploid ve poliploid oluşturabilme ve kendine uyuşmazlık sistemlerini kavrayabilme |
| 7 | Moleküler ıslah tekniklerinin genel prensiplerini tanımlayabilme |
| 8 | Kantitatif genetiğin prensiplerini, kalıtsallık ve seleksiyon teorisini tanımlayabilme |
| 9 | Kendine döllenen (otogam) ve yabancı döllenen (allogam) bitkilerin döllenme özelliklerini kavrayabilme |
| 10 | Moleküler ve klasik ıslah tekniklerinin prensiplerini anlayabilme |
Öğretim Sistemi
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Bitki Korumaya Giriş, Bitki Hastalıkları, Kirleticiler: Hava Kirliliğinin Genel Nedenleri ve Yapraklarda Ortaya Çıkan Hasarlar, İnorganik Besin Eksiklikleri, Yabancı Otlar, Bitki Zararlıları, Fungal Hastalıklar, Bakteriyel ve Viral Hastalıklar, Hastalıklarla Mücadele Yöntemleri, Toprak Sterilizasyonu, Ticari Gübreler, Hormonlar, Bitki Islahına Giriş, Sistematik ve Terimler, Gen Merkezleri ve Bitki İntrodüksiyonları, Bitkilerde Üreme Biçimleri, Genetik İlkeler: Kendileme Koşullarında Populasyonun Yapısı, Kalitatif ve Kantitatif Karakterler, Poligenik Kalıtım, Gen Etkileşimleri, Kalıtım Derecesi, Otogam Bitkilerde Islah Yöntemleri: Melezleme Islahı, Geriye Melezleme Islahı, Klon Seleksiyonu, Allogam Bitki Populasyonlarının Genotipik Yapısı, Allogam Bitkilerde Seleksiyon ve Islah Yöntemleri
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Laboratuvar | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Bitki Korumaya Giriş: Conservation, Protection ve Preservation, Hazard ve Risk, Hastalık Biliminin Tarihsel Gelişimi (Fitopatoloji), Bitkilerde Hastalık Oluşumu, Hastalık Kayıplarının Biyokimyasal ve Fizyolojik Nedenleri, Bulaşıcı (İnfeksiyöz) Hastalıklar | EÜ Botanik Bahçesi ve Herbaryum Uygulama-Araştırma Merkezine gezi | ||
| 2 | Bitki Hastalıkları: Bitkinin genetik yapısından ileri gelen hastalıklar, Çevreden ileri gelen hastalıklar, Bitkilerde Görülen Fizyolojik Hastalıklar | Bitkilerde görülen fizyolojik hastalıklarla ilgili numunelerin ve deney sonuçlarının öğrencilerle paylaşılması | ||
| 3 | Kirleticiler: Hava Kirliliğinin Genel Nedenleri ve Yapraklarda Ortaya Çıkan Hasarlar, Hava Kirlenmesinin Bitkilere Etkileri, Hava Kirleticileri ve Zararları: Kükürt dioksit Yaralanmaları, fotokimyasal Duman Komplekslerinin Zararları, Floritler, Kirletici Partiküllerin Etkileri, Önlemler | Hava kirleticilerin bitkilerde oluşturduğu etkilerle ilgili bitki örneklerinin öğrencilerle paylaşılması | ||
| 4 | İnorganik Besin Eksiklikleri: Azot, fosfor, potasyum, kalsiyum, kükürt, magnezyum, demir, mangan, bor, çinko, bakır, molibden, sodyum ve klor noksanlıkarı. Yabancı Otlar: Tek Yıllık, İki Yıllık ve Çok Yıllık Yabancı Otlar, Tam Parazit ve Yarı Parazit Yabancı Otlar, Yabancı Otların Dolaylı Olarak Yaptıkları Zararlar, Yabancı Otlara Karşı Alınabilecek Koruyucu Önlemler, Yabancı Otlarla Savaşım Yöntemleri: Mekanik savaşım, Bitki Rekabeti (Allelopati), Biyolojik Savaş, Yakma, Kimyasal savaş | Bitkilerde mineral madde eksikliği sonucu oluşan etkileri gösteren slaytların öğrencilerle paylaşılması | ||
| 5 | Bitki Zararlıları: Akarlar (Kırmızı Örümcekler), Afidler / Yaprak Bitleri, Yaprak Pireleri, Unlu Bit, Thripsler, Yaprak Galeri Sinekleri, Beyaz Sinek, Küçük Kabuk Yazıcı Böcekler, Haziran Böceği, Pis Kokulu Yeşil Böcek, Patates Böceği, Torbalı Koşnil Çam Kese Böceği, Süne, Meyve Testereli Arıları, Meyve Göz Kurtları, Elma İç Kurdu, Fidan Dip Kurtları, Tel Kurtları, Danaburnu, Kesici Kurtlar / Bozkurtlar, Altın Kelebek, Amerikan Beyaz Kelebeği, Yüzük Kelebeği, Bağ Çadır Tırtılı, Bağ Uyuzu, Nematodlar | Bitkilere zarar veren böcek koleksiyonunun öğrencilerle paylaşılması | ||
| 6 | Fungal Hastalıklar: Külleme, pas, rastık, Çavdar Mahmuzu, Erken Yanıklık, Geç Yanıklık (Mildiyö), Yaprak Lekesi, Kurşini Küf, Çürüklükler, Antraknoz, Çökerten (Ani Solgunluk), Solgunluk, Dutch elm disease, Fungal Hastalıklara Karşı Önlemler. Bakteriyel ve Viral Hastalıklar: Bakteriyel Yumuşak Çürüklük Hastalığı, Ateş Yanıklığı Hastalığı, Köşeli Yaprak Leke Hastalığı, Bakteriyel Yanıklık Hastalığı, Domates Kanser Hastalığı, Bakteriyel Leke Hastalıkları, Hıyar Mozaik Virüsü & Tütün Mozaik Virüsü, Sarı Yaprak Kıvırcıklık Virüsü, Stolbur Hastalıkları. Bakteriyel ve viral Hastalıklarla Mücadele yöntemleri | Bitkilerde hastalığa sebep olan fungus örneklerinin ve hastalıktan etkilenen bitkileri gösteren slaytların öğrencilerle paylaşılması | ||
| 7 | Hastalıklarla Mücadele Yöntemleri: Tarımsal Mücadeleye Karar Vermede Rol Oynayan Faktörler. Kültürel Önlemler, Mekaniksel Mücadele, Fiziksel Mücadele, Karantina Önlemleri, Biyolojik Mücadele, Kimyasal Mücadele, Biyoteknik Mücadele, Dayanıklı Bitki Islahı ve Gen Aktarımı, Entegre Mücadele. Toprak Sterilizasyonu: Kimyasal Yöntem, Biyolojik Yöntem, Termoterapik Yöntem, Ticari Gübreler, Hormonlar | Hastalıklarla mücadele konusunda İzmir Bornova Zirai Mücadele Enstitüsü ziyareti | ||
| 8 | Arasınav | Öğrencilerin bitki koruma kapsamında yer alan bir konuda sunum hazırlığı | ||
| 9 | Bitki Islahına Giriş: Bitki Islahı ve Dünya Beslenmesi, Türkiye’ de Bitki Islahı, Bitki Islahı ve Çevre Koruma. Kültür Bitkilerinin Gelişme Süreci, introgression, Yabani Türler ile Kültür Türleri Arasındaki Farklar. Sistematik ve Terimler: Klon, çeşit, hat, varyete, biyotip, ırk. Gen Merkezleri ve Bitki İntrodüksiyonları: Homolog seriler kanunu, Dünya Gen Merkezleri, gen erozyonu, gen bankaları, Germplazm (genetik materyal) kaynakları, yerli çeşitler | Dünya Gen merkezleri ile ilgili bilgilerin öğrencilerle paylaşılması | ||
| 10 | Bitkilerde Üreme Biçimleri: eşeyli ve eşeysiz üreme. Döllenme Mekanizmaları: Kendine Döllenen (Otogam) Bitkiler, Yabancı Döllenen (Allogam) Bitkiler. Vejetatif üreme, apomiksis, partenogenez | Dünya Gen bankaları ile ilgili bilgilerin öğrencilerle paylaşılması | ||
| 11 | Genetik İlkeler: Kendileme Koşullarında Populasyonun Yapısı, Safhat Teorisi, Melez Populasyonlar, Melezlemenin Genetik Sonuçları. Kalitatif ve Kantitatif Karakterler, Kalitatif Karakterlerde Gen Etkileşimleri, Poligenik Kalıtım, Kalıtım Derecesi (Kalıtsallık), Kantitatif Özellik Lokusları (QTLs) | Kantitatif karakterlerle ilgili problem çözümü | ||
| 12 | Gen Etkileşimleri: Aditif (Eklemeli) Gen Etkisi, Transgresif Varyasyonlar (Transgresyon), Dominant Gen Etkisi, Süperdominantlık (Overdominansi), Epistasi, Komplemanter Gen Etkisi | Kantitatif karakterlerle ilgili problem çözümü | ||
| 13 | Otogam Bitkilerde Islah Yöntemleri: Toplu Seleksiyon ve Teksel Seleksiyon (Saf Hat Islahı), Melezleme Islahı: Pedigri (Soy kütüğü) Yöntemi, Yığın (Bulk=Populasyon) Yöntemi, Değiştirilmiş Yığın Yöntemi, Erken Generasyon Testleri, Tek Tohum Dölü Yöntemi, Çift Haploid (Dihaploid) Yöntemi, Geriye Melezleme Islahı: Olağan geriye melezleme, Kademeli geriye melezleme, Çok hatlı geriye melezleme, Çift yönlü geriye melezleme (Konvergenz), Klon Seleksiyonu | Öğrenci sunumları | ||
| 14 | Allogam Bitki Populasyonlarının Genotipik Yapısı, Hardy-Weinberg kuralı, İki Allelli Otozomal Lokus Durumunda, Genler Arasındaki Etkileşimlere Göre Gen Frekanslarının Hesaplanması. Dengeyi Bozan Etmenler: mutasyon, seleksiyon, göç (migration), Random Drift (Şans Etkisi) | Öğrenci sunumları | ||
| 15 | Allogam Bitkilerde Seleksiyon ve Islah Yöntemleri: Populasyon Islahı, Melezleme (Kombinasyon) Islahı, Soyiçi Üreme, Heterozis ve Melez Çeşit Islahı | Öğrenci sunumları | ||
| 16 | Final Sınavı | Laboratuvar sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
DERS KİTABI: Sümer, S., “Bitki Koruma Bilimi” Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2008. Demir İ, Turgut İ., “Genel Bitki Islahı” EÜ Ziraat Fak. Bornova İzmir, 1999. YARDIMCI KİTAPLAR: Agrios, G.N. “Plant Protection” Fourth Edition. Academic Press, 1997.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 75 |
| Laboratuvar Sınavı | 1 | 25 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Laboratuvar | 14 | 2 | 28 |
| Rapor Hazırlama | 2 | 3 | 6 |
| Rapor Sunma | 2 | 2 | 4 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 10 | 10 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 10 | 10 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 90 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | |
| ÖÇ 1 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 2 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 3 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 4 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 5 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 6 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 7 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 8 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 9 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 10 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek