GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 402002112015 | BİTKİ ANATOMİSİ | Ders | 2 | 4 | 4,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, bitkilerdeki temel morfolojik ve anatomik yapının hücre, doku ve organ bazında tanıtılması. Bitki grupları arasındaki farklılıkların ortaya konulmasını sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
,Prof. Dr. Hatice DEMİRAY, Doç. Dr. Aylin Eşiz Dereboylu, Dr. Ulaş Uğuz
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Bitki anatomisinin temel kavramlarını öğrenebilme |
| 2 | Bitki hücre doku ve organları arasında ilişki kurulmasını sağlayabilme |
| 3 | Genel botanik, Bitki biyolojisi ve Bitki fizyolojisi konularına ait yaklaşımları, Bitki Anatomisi konuları ile ilişkilendirebilme |
| 4 | Bitki Anatomisi kapsamındaki konuları güncel hayata uyarlayabilme |
| 5 | Farklı bitki gruplarını anatomik olarak irdeleyebilme |
| 6 | Farklı habitatlara adaptasyonlarına göre bitkileri anatomik yönden yorumlayabilme |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Hücre, organizma, ontogenez ve endosimbiyozis kuramları, Hücre anatomisi, hücre çeperi, primer ve sekonder çeperler, Hücre çeperi kalınlaşmaları, Basit, kenarlı ve yarı kenarlı geçitler, Şizogenik, lisigenik ve şizolisigenik intersellüler alanlar, Yüksek bitkilerde dokular (meristematik ve daimi dokular) ve özellikleri, Meristemlerin sitolojik özellikleri, Gelişme evrelerine göre meristemler, Bitkilerde bulundukları yere göre (kök, gövde ve yaprak) meristemler, Sekonder kalınlaşmada kambiyum ve periskl dokularının fonksiyonları, İnterkalar meristemler ve görevleri, Daimi (ergin = sürekli) dokular, Örtü veya dermal sistem, epidermis hücrelerinin yapısı ve fonksiyonları, Stomaların şekil, yapı ve bitkilerdeki fonksiyonları, Trikomlar (Salgı tüyleri ve Salgı özelliği olmayan tüyler), Lentisellerin (Kovucuklar) yapısı ve görevleri, Temel doku (parankima sistemi=özdek Doku) sisteminin yapı ve fonksiyonları, Temel parankima hücrelerinin işlevlerine göre sınıflandırılması (klorenkima, depo parankiması ve aerankima), Mekaniksel sistem (destek sağlayıcı dokular), Kollenkima dokusunun morfolojik, yapısal, fonksiyonel özellikleri ve tipleri (köşe, plak, laküner ve tubular kollenkima), Sklerankima dokusunun morfolojik, yapısal, fonksiyonel özellikleri, Absorpsiyon sistemi (emmede iş gören oluşum ve dokular), Kök anatomik yapısı, Gövde anatomik özellikleri, yaprak anatomik özellikleri
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Laboratuvar | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | -Morfoloji ve Anatominin tanımı - Dış morfoloji ve iç morfoloji - Unisellular, pulurisellular yaşam, büyüme ve farklılaşma - Homolog organ , analog organ, divergensi ve konvergensi - Hücre, organizma, ontogenez ve endosimbiyozis kuramları | |||
| 2 | - Hücrenin genel yapısı -Protoplazmik olmayan ve Protoplazmik olan yapılar - Hücre şekil ve büyüklüğü - Hücrenin işlevleri -Hücre anatomisi, hücre çeperi, primer ve sekonder çeperler -Hücre çeperinin kimyasal bileşenleri | |||
| 3 | - Çeper kalınlaşmaları; homojen ve heterojen çeper kalınlaşmaları - Basit, kenarlı ve yarı kenarlı geçitler - Şizogenik , lisigenik ve şizolisigenik intersellüler alanlar - Çeper büyüme tipleri (Gerilme, Multinet ve Mozaik tip) - Hücre çeperinin submikroskobik yapısı - Protoplazma (temel madde) ve sitoplazmanın genel özellikleri | |||
| 4 | - Hücre zarı (sıvı mozaik zar modeli) -Vakuol ve nükleusun genel özellikleri -Yüksek bitkilerde dokular (meristematik ve daimi dokular) ve özellikleri - Meristemlerin sitolojik özellikleri, Gelişme evrelerine göre meristemler -Bitkilerde bulundukları yere göre (kök, gövde ve yaprak) meristemler - Apikal (uç) meristemleri (Histogen ve Tunika-korpus kuramları) | |||
| 5 | - Lateral (yanal) meristemler -Kambiyum dokusu hücre tiplerinin özellikleri ve görevleri -Sekonder kalınlaşmada kambiyum ve periskl dokularının fonksiyonları - İnterkalar meristemler ve görevleri -Meristematik dokuların kökenlerine göre sınıflandırılması (primer ve sokonder meristemler) ve fonksiyonları | |||
| 6 | -Daimi (ergin = sürekli) dokular ve sınıflandırılması (örtü veya dermal, esasi doku, mekaniksel, absorpsiyon, sekresyon, hareket ve fotosentetik sistemleri; depo, iletici ve havalandırma parankimaları) -Örtü veya dermal sistem, epidermis hücrelerinin yapısı ve fonksiyonları -Kabuk ve ritidom tanımları | |||
| 7 | -Dermal sisteme dahil oluşumlardan türevlenen özel yapılar (stomalar, tüyler ve lentiseller) -Stomaların şekil, yapı ve bitkilerdeki fonksiyonları -Hipostomatik yapraklar, epistomatik yapraklar ve amfistomatik yaprak tipleri -Farklı ekolojik koşullara adapte olmuş bitkilerde stoma tipleri (Kseromorf, higromorf ve Mezomorfik stomalar) -Stoma hücrelerinde genel açılıp kapanma mekanizmalarında anatonozis ve katatonizis olayları, Işık, Ca, K, absisikasit ve sitokininin rollerİ -Stoma hücrelerinin yapısındaki farklara sınıflandırılması (Minium tip stoma, Amarillis tip stoma: ve Gramineae tipi stoma), genel özellikleri ve açılıp kapanma mekanizmaları -Stoma hücrelerinin kendilerini kuşatan komşu hücrelere göre farklı stoma tipleri (anomositik veya düzensiz hücreli, anisositik veya eşit olmayan hücreli, parasitik veya parelel hücreli, diasitik veya çapraz hücreli, siklositik stoma vetetrasitik stoma tipleri) | |||
| 8 | Arasınav | |||
| 9 | -Trikomlar (Salgı tüyleri ve Salgı özelliği olmayan tüyler) -Örtü tüyleri tek hücreli (Unisellular) veya çok hücreli (Multisellular) tüylerin, bitkilerdeki şekil yapı ve görevleri -Trikomların genel ve sıkça rastlanan tipleri ve şekilleri (Örtü tüyleri, Kalkan tüyleri, Salgı tüyleri, Su kabarcık veya kesecikleri, Kök emici tüyleri) -Lentisellerin (Kovucuklar) yapısı, bitkilerdeki yeri ve görevleri - Temel doku (parankima sistemi = özdek Doku) sisteminin yapı ve fonksiyonları -Temel parankima hücrelerinin işlevlerine göre sınıflandırılması (klorenkima, depo parankiması ve aerankima) | |||
| 10 | -Mekaniksel sistem (destek sağlayıcı dokular) -Kollenkima dokusunun morfolojik, yapısal, fonksiyonel özellikleri ve tipleri (köşe, plak, laküner ve tubular kollenkima) -Sklerankima dokusunun morfolojik, yapısal, fonksiyonel özellikleri -Sklerankima hücreleri (brakisklereidler, makrosklereidler, osteosklereidler ve astrosklereidler) - Sklerankima lifleri (ksilem içindeki ksilem dışı sklerankimatik lifleri) | |||
| 11 | -Absorpsiyon sistemi (emmede iş gören oluşum ve dokular) -Kök emici tüyler, velamen radikum ve haustoryumların yapı ve görevleri -Ksilem dokusunu oluşturan hücreler (ksilem sklerankiması, ksilem parankiması, trake ve trakeid)) ve bu hücrelerin şekil yapı ve fonksiyonları -Floem dokusunu oluşturan hücreler (floem sklerankiması, floem parankiması, arkadaş hücreleri ve kalburlu borular) ve bu hücrelerin şekil yapı ve fonksiyonları -Salgı sistemi (salgı yapan doku ve oluşumlar) -Dış salgı bezleri (hidatodlar, salgı tüyleri, nektaryumlar) - İç salgı Bezleri (sizogenik iç salgı cepleri, lisigenik salgı bezleri, enzim depoları, salgı kanalları, reçine kanalları, süt boruları ve süt kanalları) | |||
| 12 | -Hareket doku sistemi (hareket sağlayan doku ve oluşumlar) - Pasif hareket sağlayan dokular (Uçucu tüyler ve dokular, Kanatlar, Yüzme dokuları -Aktif hareket sağlayan dokular (Higroskopik hareket sağlayanlar, Kohezyon mekanizması ile hareket sağlayan yapılar) -Uyartı kabul edici dokular -Bitkilerde kök sistemi (primer, sekonder ve adventif kökler) -Kök anatomik yapısı (epiderma, korteks, endodermis, periskl, merkezi silindir, öz) -Yan köklerin gelişimi ve kökte vasküler doku | |||
| 13 | -Kökte sekonder kalınlaşma -Kökün görevleri ve köklerde Rhizobium bakterileri ve Mikoriza mantarlarının rolü -Hipokotil tipleri ve hipokotil durumuna göre bitkilerdeki çimlenme tipleri -Gövdenin karakteristik özellikleri -Gövdenin primer ve sekonder yapısı -Gövdede korteks ve merkezi silindir arasındaki sınır tabakalar | |||
| 14 | -Gövdede vasküler dokular -Gövdede sekonder büyüme ve Gövde tipleri (Gymnospermlerde, odunsu ve otsu dikotil gövdeler) -Gövdenin görevleri -Yaprak ve kısımları, yaprak tipleri -Yaprak ayasında damarlanma şekilleri -Genel yaprak anatomik yapısı | |||
| 15 | Bifasial, ekvifasial ve unifasial yaprak tipleri -Yaprakta vasküler dokular -Gymnosperm, Gramineae, Dikotil ve Su Bitkilerinin yaprak anatomik yapıları -Ortam koşullarına göre yaprak anatomik yapılarındaki değişimler - Yaprağın görevleri | |||
| 16 | Final Sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Vardar, Y., Gemici, Y., Tort, Nedret, Gemici, M., Bitki Anatomisi Dersleri “Yüksek Bitkilerin Genel Yapısı” -I- Hücre ve Dokular, Ege Üniv. Basımevi, Bornova-İzmir, 2006. Evert, R.F. Esau’s Plant Anatomy. Wiley and Sons, Inc., Hoboken, New Jersey, Canada, (2006). Stahl-Biskup, E., Reichling, J., Anatomie und Histologie der Samenpflanzen. Deutscher Apotheker Verlag Stuttgart, (1998). Bozkurt, Y.A., Odun Anatomisi, İstanbul Üniversitesi Yayın No: 3652 Fakülte Yayın No: 415 ISBN 975-404-230-6, (1992).
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 80 |
| Laboratuvar Sınavı | 1 | 20 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Laboratuvar | 14 | 2 | 28 |
| Gözlem | 7 | 3 | 21 |
| Rapor Hazırlama | 2 | 3 | 6 |
| Rapor Sunma | 2 | 3 | 6 |
| Proje Hazırlama | 3 | 3 | 9 |
| Seminer | 2 | 3 | 6 |
| Bireysel Çalışma | 2 | 2 | 4 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 12 | 12 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 12 | 12 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 132 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | |
| ÖÇ 1 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 2 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 4 | |||||||
| ÖÇ 4 | |||||||||
| ÖÇ 5 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 6 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek