GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| BİY103 | GENEL BİYOLOJİ-I | Ders | 1 | 1 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, Biyoloji bölümüne yeni başlayan öğrencilere, Bitkiler dünyasına, diğer bir deyişle Bitki Biyolojisine ilişkin temel kavramları vermek ve bu kavram ve konuların anlaşılmasını sağlamaktır
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Aykut Güvensen, Prof. Dr. Lale Yıldız Aktaş, Prof. Dr. Serdar Gökhan Şenol, Doç. Dr. Barış Uzilday
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Canlılar dünyasına ilişkin tanımları ve temel kavramları algılıyabilme |
| 2 | Bitkiler dünyasında ilkelden gelişmişe hiyerarşik organizasyonu temel biyolojik kuramlar kapsamında kavrayabilme ve anlamlandırabilme |
| 3 | Bitkisel organizasyonun yapısal ve işlevsel özelliklerini kavrayabilme ve birbirleri ile ilişkilendirebilme |
| 4 | Bitkiler dünyasında üreme ve üremeye ilişkin yapı ve süreçleri algılıyabilme ve anlamlandırabilme |
| 5 | Bitkilerde yaşamsal olayların işlerliğini ve diğer canlılarla olan ilişkilerini kavrayabilme ve irdeleyebilme |
| 6 | Bitki büyüme ve gelişme olaylarını kavrayabilme ve bu olayları ortamla ilişkilendirebilme |
| 7 | Bitkilerde kalıtım ve evrime ilişkin tanım ve kavramları algılayabilme ve sorgulayabilme |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Canlılar Dünyası kavramı, Botanik Biliminin anlam ve önemi, Bitkilerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması; Hücre Kavramı ve Hücre Teorisi; Bitki Hücre Yapısı, Bitkisel Dokular ve organlar, Yüksek Bitkilerde Üreme Organlarının Yapısı, Bitkisel Yapıların İşleyişi (Bitki Fizyolojisini giriş düzeyinde inceleme), Bitkilerde Su ve Mineral Madde Alınım ve Taşınım Mekanizmaları, Bitkilerde Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Bitkilerde Enerjitik Olaylar, Aerobik Solunum ve Fermentasyon, Enzimler, Azot Metabolizması ve Metabolik Ürün Sentezleri, Bitkilerde Büyüme ve Gelişme olayları, Bitkisel Hormonlar ve Hareket, Bitki Genetiğine İlişkin Temel Kavramlar.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Laboratuvar | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Canlılar Dünyası kavramı, Botanik Biliminin anlam ve önemi: Yaşam Bilim olan Biyolojinin inceleme objesini oluşturan canlı varlıkların özellikleri [yapısal hiyerarşik düzen (hücresel yapıdan ekosisteme), kimyasal bileşim, madde ve enerji alış-verişi (metabolizma), büyüme-farklılaşma, çoğalma (üreme), adaptasyon, rejenerasyon, hareket, mutasyon ve buna ilişkin görüşler]; Canlılar dünyasının sınıflandırılması; Biyolojik bilim dalları, Botanik bilim dalları, Bitkiler ve önemi konuları işlenir. | 1. Canlı Çeşitliliğinin Oluşumu 2. Bitkiler Alemi Binomial Nomenklatür 3. Bitkilerin Sınıflandırılması 4. Whittaker (5 Alem) 5. Woose (3 Domain) Örnekler Cyanobacterıa, Bacillariophyta (Diatome), Chlorophyta, Phaeophyta, Rhodophyta, Fungı, Liken, Hepatıcophyta, Bryophyta, Lycophyta, Sphenophyta, Pterophyta, Pinophyta | ||
| 2 | Bitkilerin Sınıflandırılması ve Adlandırılması; Hücre Kavramı ve Hücre Teorisi; Bitki Hücre Yapısı: Bitkiler dünyasının “divisio, bölüm” ölçeğinde sınıflandırılması, bitki türlerinin adlandırılması ilkeleri; Bitki hücre yapısının özde incelenmesi (hücre çeperi, hücre membranı, sitoplazma (sitosol ve ER sistemleri ve Golgi Aygıtı), hücre organelleri (mitokondri, plastidler, peroksizom, glioksizom), hücre iskelet sistemi; Nukleus ve kromozom yapıları; Vakuol ve işlevi; Hücre Bölünmesi (Mitoz Bölünme) konuları işlenir. | Konular (Mikroskop) 1. Mikroskopun tarihçesi 2. Mikroskop Tipleri 3. Mikroskopun Kısımları 4. Mikroskop Kullanımı Eğitimi Örnekler Sıvı preparat, kesit preparat | ||
| 3 | Bitkisel Dokular: Meristemlerin sınıflandırılması ve işlevleri; Ergin (Değişmez) Dokuların sınıflandırması ve öz olarak işlevleri (Epidermis ve türevleri (stoma ve trikomlar); Destek doku (kollenkima ve sklerankima), Salgı doku (salgı tüyleri, bez ve kanalları); İletim dokusu yapı ve tipleri (flöem ve ksilem elemanları) konuları işlenir | Konular (Hücre ve dokular) 1. Hücreden ekosfere kadar tanım 2. Hücre ve doku nedir? 3. Hücre bölünme tipleri 4. Mitoz bölünme safhaları 5. Mitoz bölünme preparat hazırlama yöntemi Örnekler Soğan kök hücresinde mitoz bölünme safhaları | ||
| 4 | Bitkisel Organlar: Kök ve gövde morfolojisi, metamorfozları ve anatomisi (monokotil ve dikotil farklılıkları ile) konuları işlenir | Konular (Kök) 1. Tallophyta, cormophyta farkı 2. Bitkilerin genel kısımları 3. Kök tanımı ve kök oluşumu 4. Mikoriza 5. Monokotil dikotil kök farkı 6. Metamorfozların tanımlanması (Destek Kök, Tutunma kökleri, Çekme Kök, Hava Kökleri, Pnömatoforlar, Emeçler, Depo kök, Yumru Kök) Örnekler Zea mays, Hedera helix, Allium sp., Cathlea sp., Taxodium sp., Viscum albüm, Daucus carota, Asparagus sp. | ||
| 5 | Bitkisel Organlar ve Üreme: Organlar kapsamında yaprak morfolojisi, metamorfozları ve anatomisi; Üreme kapsamında eşeyli ve eşeysiz üreme; mayoz bölünme ve önemi; Bitkiler dünyasında filetik örneklerde yaşam döngüleri konuları işlenir. | Konular ( Gövde) 1. Gövde tanımı ve gövdenin kısımları 2. Gövde üzerindeki yapıların anlamı (mevsim halkası, lentisel, dal izi, çiçek izi vb.) 3. Gövde duruşları (sarılıcı, sürünücü vb.) 4. Gövde Dallanmaları 5. Monokotil Dikotil gövde farkları 6. Gövde metamorfozları (Soğan gövde, Korm Gövde, Caudex, Rizom gövde, Yumru (tuber) gövde, Stolon Gövde, Cladot (filloklad, yapraksı) gövde, Succulent gövde, Diken gövde, Areol Gövde, Tendril (sülük) gövde) Örnekler Aesculus hippocastaneum, Gramineae, Conyza canadensis, Selaginella sp., Laurus nobilis, Tilia cordata, Vinca major, Taraxacum sp., Allium sp., Nolina sp., Iris sp., Solanum tuberosum, Viola odorata, Ruscus hypoglossum, Opuntia ficus-indica, Sarcopoterium spinosum, Vitis vinifera | ||
| 6 | Yüksek Bitkilerde Üreme Organlarının Yapısı: Çiçek, Meyve ve Tohum yapısı konuları işlenir. | Konular (Yaprak) 1. Yaprak tanımı ve yaprağın kısımları 2. Yaprak Yapısal tipleri (Likofiller, Öfiller) 3. Yaprak Metamorfozları (Tomurcuk pulları, Fillod yapraklar, Diken yaprak, Depo yaprak, Sülük yaprak, Üretken yaprak, Kapan yaprak) 4. Yaprak Tipleri (Basit, bileşik, palmat, pinnat vb.) 5. Yaprak parçalanması (bipinnat, tripinnat, pinnatifid, pinnatisect vb.) 6. Lamina yapısına göre yapraklar 7. Yaprak uç ve dip şekilleri 8. Yaprak Kenarı tipleri 9. Yaprak Dizilişleri 10. Fillotaksi 11. Yaprak tüyleri 12. Yaprak Bağlantısı 13. Yaprak Damarlanması 14. Monokotil-Dikotil yaprak farkı Örnekler Ceratonia siliqua, Acacia sp., Liquidambar orientalis, Jacaranda sp., Jasminum sp., Vinca major, Ligustrum vulgare, Laurus nobilis, Aesculus hippocastaneum, Bryophyllum, Tilia cordata, Vicia sp., Sedum sp., Opuntia ficus-indica, Berberis sp., Quercus cerris, Pinguicula sp., Venus sp. Avena barbata | ||
| 7 | Bitkisel Yapıların İşleyişi (Bitki Fizyolojisini giriş düzeyinde inceleme): Bitkilerin mineral element bileşimi ve mineral besin elementlerinin bitkilerdeki işlevleri konuları işlenir | Konular (Çiçek) 1. Çiçek tanımı ve kısımları (dikotil-monokotil) 2. Çiçek simetrileri 3. Periant birleşmesi 4. Stamen tutunması ve yerleşmesi 5. Stamen birleşmesi 6. Anter kısımı ve bağlantıları 7. Ginekeum, karpel ve pistil 8. Ovaryum bağlantısı ve pozisyonları 9. Periant / Andrekeum pozisyonları 10. Karpel Evrimi 11. Plasentasyon tipleri 12. Compositae çiçeği 13. Çiçek formülü ve çiçek diyagramı Örnekler Yucca flamentosa, Arbutus unedo, Gazania sp., Eriobotrya japonica, Taraxacum sp. | ||
| 8 | ARA SINAV | |||
| 9 | Bitkilerde Su ve Mineral Madde Alınım ve Taşınım Mekanizmaları: Su metabolizmasına ilişkin, difüzyon, Ozmozis ve Şişme olayları; Hücre zarlarında permeabilite; Aktif ve pasif su ve mineral madde alınımı ve iletim mekanizmaları; Transpirasyon olayı ve önemi konuları işlenir | Konular (Çift döllenme ve Meyve) 1. Ovüllerin Yapısı ve gelişimi 2. Embriyo kesesi oluşum aşamaları 3. Polen oluşum aşamaları 4. Tozlaşma 5. Çift Döllenme 6. Meyve ve kısımları 7. Temel Meyve tipleri 8. Basit Meyveler (Aken, Karyopsis, Nut, Nutlet, Samara, Tryma, Urticle, Kapsüla (lokulosid, septisidal, sirkumsesil, septifragal, porisidal) Folikül, Legümen, Lomentum, Silikula, Silikuva, Şizokarp, Beri, Drupa, Pyrene, Hesperidium, Pepo, Pome, Yalancı drupa) 9. Agregat Meyveler (Akenasetum, Drupasetum, Foliasetum) 10. Bileşik Meyveler (Bur, Sorosis, Sikonyum) Örnekler Mevsim içinde olgunlaşmış bütün meyveler ve kuru meyve örnekleri laboratuvara getirilerek incelenir. | ||
| 10 | Bitkilerde Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez: Fotosentezin anlam ve önemi; Fotosentetik pigmentler; Fotosentez oluşum reaksiyonları; Fotosentetik bitki tiplerine (C3, C4 ve CAM) ilişkin ana kavramlar verilir. | Konular (Tohum) 1. Tohum tanımı ve tohum morfolojisi 2. Karunkula elaisom 3. Sarkotesta 4. Temel tohum taslağı tipleri 5. Tohumun kısımları 6. Embriyonun kısımları 7. Koleoptil ve koleorhiza 8. Polikotil embriyo ve Poliembriyoni 9. Dikotil-Monokotil farkları tekrar Örnekler Mevsim içinde olgunlaşmış bütün tohumlar ve kuru tohum örnekleri laboratuvara getirilerek incelenir. | ||
| 11 | Bitkilerde Enerjitik Olaylar, Aerobik Solunum ve Fermentasyon: Aerobik ve anaerobik solunum tanım ve kavramı; Aerobik solunumun hücresel yerleşimi ve metabolik işleyiş mekanizması; oksidatif fotofosforilesyonla enerji üretimi; fermentasyon olayı ve bitkilerde önemine ilişkin temel kavramlar ele alınır. | Genel tekrar -Bitki Diaspor dağılım mekanizmaları ile ilgili belgesel gösterimi | ||
| 12 | Enzimler, Azot Metabolizması ve Metabolik Ürün Sentezleri: Metabolizmanın işleyişinde enzimlerin yapısı, tipleri ve işleyişi; Bitkiler için azotun önemi, metabolizması ve simbiyotik azot fiksasyonu; Bitkilerde Fotosentez ürünleri ve diğer ürünlere dönüşümlerine ilişkin temel bilgiler ve metabolitlerin flöemde taşınımı konuları işlenir. | |||
| 13 | Bitkilerde Büyüme ve Gelişme olayları:Bitkilerde hücre, doku ve organ düzeyinde büyüme, farklılaşma ve gelişme kavramları; Vejetatif ve reprodüktif büyüme; Çiçeklenmede fotoperiyot ve fitokrom etkinliği incelenir | |||
| 14 | Bitkisel Hormonlar ve Hareket: Büyüme ve gelişmede bitki hormonlarının rolüne ilişkin temel bilgiler ile bitkilerde hareket olaylarının temel anlam ve önemi konuları incelenir. | |||
| 15 | Bitki Genetiğine İlişkin Temel Kavramlar: Genotip, fenotip kavramları; Mendel Yasaları; dominant, resesif ve ekvivalent gen kalıtımı; mutasyonlar ve evrim kuramına ilişki temel bilgiler verilir. | |||
| 16 | Final Sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Vardar,Y. Seçmen, Ö. Bitki Morfolojisinde Temel Bilgiler. Barış Yayınlar.İzmir. 1993 Vardar,Y. Güven, A. Bitki Fizyolojisine Giriş. Barış Yayınları. İzmir. 1993 Işık, K.(ed.). Bitki Biyolojisi. Palmae Yayınları. 2004 Gündüz, E., Demirsoy, A., Türkkan, İ (Eds). Biyoloji. Palmae Yayınları.İzmir. 2006
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 75 |
| Laboratuvar Sınavı | 1 | 25 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 12 | 12 |
| Final Sınavı | 1 | 12 | 12 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Laboratuvar | 14 | 2 | 28 |
| Alan Gezisi | 3 | 4 | 12 |
| Rapor Hazırlama | 2 | 3 | 6 |
| Rapor Sunma | 4 | 3 | 12 |
| Okuma | 14 | 2 | 28 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 152 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | |
| ÖÇ 1 | 4 | 3 | |||||||
| ÖÇ 2 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 3 | 3 | ||||||||
| ÖÇ 4 | 3 | ||||||||
| ÖÇ 5 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 6 | 3 | ||||||||
| ÖÇ 7 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek