GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 0715003362020 | ARKEOLOJİDE KURAMSAL YAKLAŞIMLAR | Ders | 3 | 6 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Arkeoloji disiplinin tarihini kuramsal bir çerçeve içinde öğrenciye sunmayı hedefler. Arkeolojinin Batı'da Rönesans'tan itibaren geçirdiği farklı evreler, gelişen yöntemler ve bakış açıları tarihsel bir anlatımla sunmayı amaçlar.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç. Dr. Çiler Çilingiroğlu
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Arkeoloji tarihini kuramsal bir bakış açısıyla değerlendirme. |
| 2 | Siyasi ve ekonomik tarihin arkeoloji disiplinin gelişimine olan etkilerinin anlaşılması. |
| 3 | Arkeolojinin kuramsal çerçevesinin ve sorduğu sorunların değişimini gözleyebilme. |
| 4 | Kuramsal arkeolojinin, arkeolojinin önemli bir alanı olduğunun kavranması. |
| 5 | Arkeolojideki başlıca teorisyenlerin görüşlerinin ve çalışmalarının tartışılması. |
| 6 | Arkeolojik etik ve iyi bilim pratiği için gerekli ilkelerin kavranması. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
yok.
Dersin İçeriği
Arkeolojinin Batı'da Rönesans'tan itibaren geçirdiği farklı evreler, gelişen yöntemler ve bakış açıları tarihsel bir anlatımla sunulacaktır. Arkeolojinin, antikacılık olarak başlaması, Batı medeniyetinin temellerinin Yunan ve Roma'da aranması, Tevrat arkeolojisi, ilk kazılar, ilk müzeler içinde geliştiği tarihsel bağlam ile birlikte ele alınacaktır. Bu bağlamda, Avrupa'nın koloni hareketleri, Yeni Dünya'nın keşfi, milliyetçilik ve ırkçılığın yükselişi arkeolojinin gelişimini etkilemeleri ölçüsünde incelenecektir. Bilimsel arkeolojinin başlangıcı, İskandinavya ve Sovyet arkeolojileri tanıtılacak, kültür tarihçiliği ve Alman arkeolojisi tartışılacaktır. 20. yüzyılda öne çıkan akımlardan Yeni Arkeoloji ve Postsüreçsel arkeoloji önemli teorisyenleri aracılığıyla
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Dersin amacı, arkeoloji tarihini ve kuramsal yaklaşımları bilmek neden gerekli? Dersin akışı ve içeriğine ilişkin konuşmalar. Anahtar kavramlarla ilk tanışma: Kuram, iç ve dış diyaloglar, paradigma, Thomas Kuhn vb. | ||
| 2 | Antikacılık – Klasik Arkeoloji – Eski Mısır ve Asur Bilimi: Kim Var İmiş Biz Burada Yoğ İken Anahtar kelimeler ve konular: Antik ve Orta Çağlarda tarih algısı, dini dogmaların yıkılması, Aydınlanma düşüncesi, Fransız Devrimi, antik Roma-Yunan eserlerinin okunması, antik metin bazlı arkeolojiler, stil çalışmaları, ilk kazılar | ||
| 3 | Bilimsel Arkeolojinin Başlangıç Dönemi: Ayın aydınlık ve karanlık yüzleri Anahtar kelimeler ve konular: Göreli tarihlendirme, jeolojik tabakalanma, evrim kuramı, Paleolitik arkeolojisi, İskandinavya arkeoloji ekolü, üç çağ sistemi, fosillerin ve taş aletlerin tanımlanması, jeolojik stratigrafi, ırkçılık, emperyalizm, kolonyalizm, Yeni Dünya’nın kolonizasyonu, Zimbabwe örneği, Osmanlı’da arkeoloji. | ||
| 4 | Kültür Tarihçiliği I (19. Yüzyıl): Zaman ve Mekanın Dayanılmaz Buluşması Anahtar kelimeler ve konular: Milliyetçilik, etnik kimlikler, ulus kimliği, sınıf çatışmaları, Napolyon’un yaptırdığı kazılar, kapalı buluntular (closed finds), difüzyonizm, göç. Anahtar Kişiler: Montelius, Ratzel, Boas | ||
| 5 | Kültür Tarihçiliği II (20. Yüzyıl ve Türkiye): Arkeoloji bu mudur? Anahtar kelimeler ve konular: Antropolojide ve arkeolojide kültür tanımı, kültür grupları, kültür bölgeleri, ex oriente Lux, yeni gelişen teknikler, arkeolojik stratigrafi, seriasyon, sınıflandırma, betimleme, farklı ülkelerde kültür tarihçiliği, Türkiye’de kültür tarihçiliği | ||
| 6 | Marksist Arkeoloji ve Sovyet Arkeolojisi: Günahlarıyla ve Sevaplarıyla Anahtar kelimeler ve konular: Marksizm, sınıf mücadelesi, tarih bilinci, tarihsel materyalizm, üretim ilişkileri, üretim araçları, Sovyetler Birliği. | ||
| 7 | Vize | ||
| 8 | |||
| 9 | Yeni Arkeoloji I (Süreçsel Arkeoloji): Arkeoloji, fizik gibi “önemli” bir bilim olabilir mi? Anahtar kelimeler ve konular: II. Dünya Savaşı sonrası Amerika, orta sınıfın ve kapitalizmin yükselişi, teknolojik gelişmeler, olguculuk (pozitivizm), nesnellik, işlevselcilik, radyokarbon yöntemi. | ||
| 10 | Yeni Arkeoloji II (Süreçsel Arkeoloji): Betimlemeden Açıklamaya Sert Bir Geçiş Anahtar kelimeler ve konular: Yeni evrimcilik, kültürel antropoloji, açıklama, arkeometri, etnoarkeoloji, çevresel belirlenimcilik, sistem kuramları, çöküş kuramları, termodinamik kültür kuramları, Türkiye’de yeni arkeolojinin karşılanışı | ||
| 11 | Yorumlamalı Arkeoloji I (Post-Süreçsel, Art- Süreçsel, Süreç sonrası arkeoloji): Hoop, bir yerde yanlış mı yaptık? Anahtar kelimeler ve konular: Vietnam Savaşı, ’68 olayları, Fransız marksist antropoloji, Frankfurt Okulu, görecilik, idealizm, öznellik, özdüşünümsellik (self-reflexivity), postmodernizm, post-kolonyalizm, çokseslilik, kültürlerin biricikliği, evrensel yasa ve ilkelere şüpheci bakış, yeni arkeolojiye getirilen eleştiriler. | ||
| 12 | Yorumlamalı Arkeoloji II: Unuttuğumuz ve görmezden geldiklerimizin dönüşü Anahtar kelimeler ve konular: Yapısalcılık, kültürel ikilikler (dikotomi), post-yapısalcılık, sembolizm, ideoloji, bağlam, bağlamsal arkeoloji, yorumlama, çokseslilik, etnoarkeolojinin katkısı. | ||
| 13 | İlişkisel Arkeoloji | ||
| 14 | Final sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Aydın A. 1998 İki Bilim Adamı İki Anlayış: Cahit Arf ve Ekrem Akurgal. Kebikeç 6: 95-102. Çilingiroğlu Ç. ve P.N. Özgüner 2015 Değişen Arkeoloji: Teorik Arkeoloji Grubu Türkiye Bildirileri. İstanbul. Ege Yayınları. Erdoğu, B. 2008 Arkeoloji-Teori-Politika. İstanbul: Okyanus. Erdur O. ve G. Duru (derleyenler) Arkeoloji: Niye? Nasıl? Ne İçin? Istanbul: Ege Yayınları. (2003 ve 2013 edisyonları) Hodder, I. Tutku ve Oyun Olarak Geçmiş: Çoğul Geçmişlerin Kurulmasında Bir ihtilaflar Yerleşmesi Olarak Çatalhöyük. Cogito 28: 65-83. Pulhan, G. Arkeoloji: Bir Bilimin Katmanları. Cogito 28. İstanbul: Yapı Kredi. Renfrew C. ve P. Bahn 2013 Arkeoloji: Anahtar Kavramlar. Çev. S. Somuncuoğlu, İstanbul: İletişim Yayınları. Özdoğan, M. 2006 Arkeolojinin Politikası ve Politik Bir Araç Olarak Arkeoloji. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları. Trigger, B. 2007 A History of Archeological Thought. Cambridge: CUP. Trigger, B. 2014 Arkeolojik Düşünce Tarihi. Çev. Fuat Aydın, EskiYeni.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
yok.
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Bütünleme Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 1 | 15 | 15 |
| Tartışma | 1 | 10 | 10 |
| Bireysel Çalışma | 1 | 20 | 20 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 25 | 25 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 20 | 20 |
| Okuma | 1 | 25 | 25 |
| Ev Ödevi | 1 | 20 | 20 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 138 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | 3 | |||||
| ÖÇ 2 | 3 | 5 | 4 | |||||
| ÖÇ 3 | 5 | 3 | 4 | 3 | ||||
| ÖÇ 4 | 5 | 5 | 2 | |||||
| ÖÇ 5 | 5 | |||||||
| ÖÇ 6 | 4 | 2 | 5 | 3 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek