GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| TÖGKSEÇ7 | TÜRK DİLİ TARİHİ 1 | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 1 | 3,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu ders, öğrencinin; Türk diliyle ilgili teoriler hakkında bilgi sahibi olmasını, Türk yazı dilinin tarihsel gelişimini ilk yazılı metinlerinden itibaren takip edebilmesini, yazı dilini yüzyıllar ve coğrafyalara göre tasnif edebilmesini, her dönemde meydana gelen dilsel değişiklikleri mukayeseli olarak inceleyebilmesini, Türk dilinin tarihsel lehçelerini ve bunlara ait temel metinleri öğrenmesini amaçlar.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. İbrahim Şahin
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Türklerin ana yurdu ve en eski komşularını öğrenir; Türk dili hakkındaki teorileri bilir. |
| 2 | Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yerini bilir; Türk lehçe ve şivelerinin sınıflandırılması çalışmaları hakkında bilgi sahibi olur. |
| 3 | Türk yazı dilinde meydana gelen değişimleri, tarihsel dönemlere göre sırasıyla ve metinler üzerinden takip eder. |
| 4 | Türkiye Türkçesini hazırlayan dilsel süreci açıklayabilir. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Bu derste öğrenciye, Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri ile Altay, Nostratik ve Avrasyatik dil teorileri hakkında bilgi verilir; Türklerin ana yurdu ve en eski komşuları anlatılır. Köktürkçeden başlamak üzere, Eski Uygur Türkçesi, Karahanlı Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Harezm Türkçesi ve Çağatayca dönemlerinde kullanılan yazı dilleri; Türklerin kullandıkları alfabeler, kabul ettikleri dinler ve yaşadıkları coğrafyalar ışığında, o döneme ait temel metinler üzerinden tarihî-karşılaştırmalı yöntemle incelenir.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Dünya dillerinin sınıflandırılması ve Türk dilinin dünya dilleri arasındaki yeri. Altay Dilleri Teorisi, Nostratik Teorisi, Avrasyatik Teorisi. | ||
| 2 | Türklerin ana yurdu ve en eski komşuları. Dil akrabalığı ve alıntı-verinti sözler meselesi. | ||
| 3 | Türk dilinin tarihi dönemlere ayrılması çalışmaları. Lehçe, şive, ağız terimlerinin kapsamı. Türkçenin lehçeleri, şiveleri ve ağızlarının sınıflandırılması. | ||
| 4 | Köktürkçe dönemi: Tarih, din, coğrafya. Köktürkçenin dil özellikleri. | ||
| 5 | Köktürkçe dönemi metinleri; Orhun Abideleri üzerinde dil incelemeleri. | ||
| 6 | Eski Uygur Türkçesi dönemi: Tarih, din, coğrafya. Eski Uygur Türkçesinin dil özellikleri. | ||
| 7 | Eski Uygur Türkçesi dönemi metinleri; Irk Bitig ile İyi ve Kötü Prens Öyküsü üzerinde dil incelemeleri. | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Karahanlı Türkçesi dönemi: Tarih, din, coğrafya. Karahanlı Türkçesinin dil özellikleri. | ||
| 10 | Karahanlı Türkçesi dönemi metinleri; Kutadgu Bilig ve Divanü Lügati’t-Türk üzerinde dil incelemeleri. | ||
| 11 | Kıpçak Türkçesi dönemi: Tarih, din, coğrafya. Kıpçak Türkçesinin dil özellikleri. | ||
| 12 | Kıpçak Türkçesi dönemi metinleri; Codex Cumanicus, Ermeni harfli metinler ve Gülistan Tercümesi üzerinde dil incelemeleri. | ||
| 13 | Harezm Türkçesi dönemi: Tarih, din, coğrafya. Harezm Türkçesinin dil özellikleri. | ||
| 14 | Harezm Türkçesi dönemi metinleri; Hüsrev ü Şirin ve Nehcü’l-Ferâdis üzerinde dil incelemeleri. | ||
| 15 | Çağatay Türkçesi dönemi: Tarih, din, coğrafya. Çağatay Türkçesinin dil özellikleri. Metin örneği: Babürnâme. | ||
| 16 | Yarıyıl sonu sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Ercilasun, A. B. (2012). Başlangıçtan Yirminci Yüzyıla Türk Dili Tarihi. Ankara: Akçağ Caferoğlu, A. (2015). Türk Dili Tarihi. Ankara: Altınordu. Şirin User, H. (2006) Başlangıcından Günümüze Türk Yazı Sistemleri. Ankara: Akçağ Korkmaz, Z. (2013). Türkiye Türkçesinin Temeli Oğuz Türkçesinin Gelişimi. Ankara: TDK.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 1 | 14 |
| Uygulama/Pratik | 12 | 1 | 12 |
| Tartışma | 14 | 1 | 14 |
| Soru-Yanıt | 14 | 1 | 14 |
| Gösterme | 14 | 1 | 14 |
| Makale Kritik Etme | 7 | 1 | 7 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 2 | 3 | 6 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 3 | 4 | 12 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 95 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | |
| ÖÇ 1 | 2 | 3 | |||||||||
| ÖÇ 2 | 2 | 5 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 3 | 2 | 5 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 4 | 2 | 5 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek