Ege Üniversitesi Bilgi Paketi / Ders Kataloğu

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu	Dersin Adı	Dersin Türü	Yıl	Yarıyıl	AKTS
ÖZE102AE	İŞİTME VE GÖRME YETERSİZLİĞİ	Ders	1	2	5,00

Lisans

Türkçe

Dersin Tanıtımı: Sevgili öğrenciler, özel eğitim bölümünün Alan Eğitimi derslerinden biri olan İşitme ve Görme Yetersizliği dersine hoş geldiniz. Bu ders, siz öğretmen adaylarının İşitme ve Görme Yetersizliği olan Bireylerle ilişkili temel kavramlar: işitme yetersizliği olan bireyler, işitmenin doğası; görme yetersizliği olan bireyler, görmenin doğası; sınıflandırma: eğitsel, psikolojik, tıbbi; yaygınlık ve görülme sıklığı; nedenler: doğum öncesi, doğum anı, doğum sonrası; tarama/tanılama: tıbbi, gelişimsel ve eğitsel tarama/tanılama; akademik ve akademik olmayan özellikler; ekip ve iş birliği; eğitim-öğretim ortamları; bilimsel dayanaklı uygulamalar; ailelerin özellikleri; işitme yetersizliği olan bireye, görme yetersizliği olan bireye ve ailelerine yönelik tutumlar, ailelere sunulan hizmetler, destekler ve yasal haklar, konularında bilgi ve deneyim sahibi olmanız amacıyla planlanmıştır. Bu derste öğretmen adaylarından işitme ve görme yetersizliği ile ilgili yazılı, görsel ve işitsel kaynakları takip etmeleri gerekmektedir. Bu nedenle dersin öğretim üyesi ilgili kaynakları paylaşarak, yönlendirme yapacaktır. Adayların derse ilgili kaynakları okuyarak ve işitme ve görme yetersizliğini konu alan önerilen filmleri izleyerek gelmeleri önemlidir. Dersin değerlendirilmesi vize ve final sınavlarıyla yapılacaktır. Bu derste işitme ve görme yetersizliği olan öğrenciler hakkında edineceğiniz bilgiler ilerleyen süreçte öğretim dersleriniz, Eğitsel Değerlendirme, BEP ve diğer derslerinizde özel gereksinimli öğrencileriniz için değerlendirme, eğitim planlamalarınıza, bireysel ve grup eğitimlerinde öğretimsel uyarlamalarınıza katkı sağlayacaktır.

Doç. Dr. Nilay Kayhan

1	Özel eğitime ilişkin, engel, yetersizlik, özür gibi kavramları açıklar.
2	Türkiye'de özel gereksinimi olan bireyler için eğitim kurumları ve toplum yaşamındaki var olan yasal düzenlemeleri değerlendirir.
3	İşitme ve görme engel tanısını açıklar.
4	İşitme ve görme engeli nedenlerini ve tanılanma sürecini açıklar
5	İşitme ve görme engeli ile diğer özel gereksinim türleri arasındaki farklılıkları belirler.
6	İşitme ve görme engelli tanısı alan öğrencilerin eğitim öğretim ve toplum yaşamında karşılaştıkları güçlükleri açıklar.
7	Okul ortamlarında işitme ve görme yetersizliği gösteren çocukların eğitimlerinde kullanılan yöntem ve stratejileri belirler.
8	Zorunlu eğitime devam eden işitme ve görme yetersizliği olan çocukların değerlendirilmesi ve tanılanma süreçlerinde etik ilke ve kuralların gerekliliğini açıklar.
9	İşitme ve görme alanında kullanılan etkili öğretim yöntemlerini okul öncesi, ilkokul, ortaöğretim ve yükseköğretim olmak üzere belirler.
10	İşitme ve görme yetersizliği olan öğrencilerin eğitim ortamlarına katılımlarını artırmak için aldığı sorumluluğu yerine getirmek amacıyla problem çözme becerilerini kullanır.
11	İşitme ve görme yetersizliği olan öğrencilerin eğitiminde uygun öğretimsel düzenlemeler yapılması için aile ve meslektaşları ile işbirliği uygular.

Birinci Öğretim

OZE104 dersi için ön koşul ders bulunmamaktadır.

Dersle İlgili Kişisel Öğrenme Hedefleri: Sevgili öğrenciler, işitme ve görme yetersizliği dersinden kişisel beklentilerinizi aşağıda verilen boşluklara yazınız. Dönem boyunca onları tartışacağız. Dersin İlkeleri: -Ders Süresi ve Derse Giriş/Çıkış- Bu ders haftada iki saat olarak 16 hafta üzerinden yürütülmektedir. Vize ve final haftasında ders işlenmeyecektir. Bu anlamda öğretmen adayları olarak sizler 14 hafta boyunca aktif olarak ders devam edeceksiniz. Dersin olduğu zaman dilimlerinin resmi tatillere rastlaması ve öğretim üyesinin kongre, seminer vb. çalışmalarının ders günlerine denk gelmesi durumunda mutlaka dersin telafi yapılacaktır. Dersin 5 ve 6 haftaları vize öncesinden online olarak işlenecektir. -Hastalık ya da Acil Durum Bildirimi- Hastalık ya da acil durumunuzu açıklamak için ofis ya da kişisel email (hatice.nilay.kayhan@ege.edu.tr ) ile ders öğretim üyesine ulaşabilirsiniz. -Özel gereksinimi olan öğrencilerimizle ilgili planlamalarım- Özel gereksinimi olan öğretmen adayı arkadaşlarım akademik uyarlama mektubunuz düzenlenmiş ise mutlaka dönem başında bana iletilir. Engelsiz Ege özel gereksinimi olan öğrencilerine Engelsiz Birim aracılığı ile fırsat eşitliğine dayalı bir eğitim anlayışını benimsemektedir. Gerek kampüs yaşamı gerekse eğitim, öğretim ve değerlendirme süresine yönelik yaptığımız uyarlamaları daha nitelikli hale getirmek için mutlaka ders öncesinde ofis saatlerinde görüşebiliriz. Düzenlemeleri seninle birlikte planlayabiliriz. Akademik bireysel uyarlama mektuplarında yazılan yönergeler geçerli olup dersin öğretim üyesi ve bölüm danışmanı ile işbirliği yapılmaktadır. Bölüm başkanlığı aracılığıyla yazılan dilekçede özel gereksiniminiz ve birim tarafından uyarlamalar ile ilgili detaylar tarafıma bildirilir. Örneğin, görme engeli olan öğrencilerimiz kendileri için hazırlanan resmi tahattütname belgesine dayalı ses kayıt cihazı kullanabilirler.

Bu dersin içeriği ile yükseköğretimde özel eğitim öğretmenliğine devam eden öğrencilerin, 1.İşitme ve görme yetersizliği hakkında temel kavramları, bu alanda tanı ölçütlerini, işitme ve görme engel tanısı alan özel gereksinimli öğrencilerin özelliklerini ve eğitim ortamlarına katılımlarına ait özellikleri açıklamaları 2. İşitme ve görme engelli tanısını diğer özel gereksinim tanılarından ayırt etmeleri, 3. İşitme ve görme yetersizliği gösteren öğrencilere sağlanması gereken, eğitim ortamlarındaki destek hizmetleri açıklamaları. 4. Bu öğrencilerin sınıf içi katılımlarını artırıcı, akran etkileşimlerini destekleyici uygulamaları ve öğretmenlerin sorumluluklarını açıklamaları 5. İşitme ve görme yetersizliği olan bireyleri tanımaları, engeli oluşturan faktörleri, engelli bireyler için var olan yasal düzenlemeler ve uygulanan politikaları belirlemeleri 7. Toplumsal yaşamda işitme ve görme yetersizliği ile ilgili farkındalık düzeyi ve aile eğitimlerine yönelik çalışmaları, sosyal bütünleştirme bağlamında tartışmaları 8. İşitme ve görme yetersizliği gösteren çocukların eğitimlerinde kullanılan yöntem ve stratejiler hakkında tartışmaları 9. İşitme ve görme yetersizliği alanında kullanılan etkili öğretim yöntemlerini belirleyebilme becerilerinin geliştirilmesi amaçlanmaktadır.

Hafta	Konular (Teorik)	Öğretim Yöntem ve Teknikleri	Ön Hazırlık
1	Dersin içeriği ve işleniş hakkında bilgilendirme İşitme yetersizliği genel bilgilerin paylaşımı erken eğitim tarama. Sınıflama
2	İşitme yetersizliği olan bireylerle ilişkili temel kavramlar:
3	İşitme yetersizliği olan bireyler, işitmenin doğası; Sınıflandırma: eğitsel, psikolojik, tıbbi; yaygınlık ve görülme sıklığı;
4	Nedenler: doğum öncesi, doğum anı, doğum sonrası; tarama/tanılama: tıbbi, gelişimsel ve eğitsel tarama/tanılama;
5	Konu: Akademik ve akademik olmayan özellikler
6	Konu: Ekip ve iş birliği; eğitim-öğretim ortamları;
7	Konu: Bilimsel dayanaklı uygulamalar; ailelerin özellikleri; işitme yetersizliği olan bireye, görme yetersizliği olan bireye ve ailelerine yönelik tutumlar,
8	Ara sınav planlanmaktadır
9	Konu: Görme yetersizliği olan bireyler, görmenin doğası; Sınıflandırma: eğitsel, psikolojik, tıbbi; yaygınlık ve görülme sıklığı
10	Konu: Nedenler: doğum öncesi, doğum anı, doğum sonrası; tarama/tanılama: tıbbi, gelişimsel ve eğitsel tarama/tanılama;
11	Konu: Nedenler: doğum öncesi, doğum anı, doğum sonrası; tarama/tanılama: tıbbi, gelişimsel ve eğitsel tarama/tanılama Akademik ve akademik olmayan özellikler
12	Konu: Ekip ve iş birliği; eğitim-öğretim ortamları;
13	Konu: Bilimsel dayanaklı uygulamalar; ailelerin özellikleri; görme yetersizliği olan bireye ve ailelerine yönelik tutumlar
14	Konu: Ailelerin özellikleri; görme yetersizliği olan bireye ve ailelerine yönelik tutumlar
15	Genel tekrar
16	Final Sınavı

-Ders Materyalleri- Dersle ilgili kişisel öğrenme hedeflerinizi dersin başında sizin için boş bırakılan ilgili bölüme yazınız. Bu amaçlarınızı dönem süresince tartışacağız. Dersin ilk ve son haftasında EK2’de yer alan yazılı görüş formu uygulanacak ve 16. hafta sonunda sizlerin özel eğitim alanında işitme ve görme yetersizliği olan bireylere bakış açılarınızdaki durumu görmeniz sağlanacaktır. Ancak, not vermek amacıyla kullanılmayacaktır. Ders süresince okunmanız, izlenmenizi beklediğimiz en az 4 makale, 2 kitap ve 2 film bulunmaktadır. Bu kitapları okurken ve filmleri izlerken hangi sorulara cevap arayacağınız ders programı akışında verilmiştir. Ders süresince işlediğimiz konulara ilişkin filmler izleyeceksiniz. Bu filmleri izlerken hangi sorulara cevap arayacağınız EK 4’te verilmiştir. Filmlerin mail adreslerine dersin öğretim materyalleri bölümünden ya da ders program akışından ulaşabilirsiniz.  İşitme ve Görme Yetersizliği Editör: Pelin Piştav AKMEŞE, Banu Altınay ARSLANTEKİN (2020). Nobel Yayıncılık (Temel Kaynak)  Diğer Yardımcı Kaynaklar  Piştav Akmeşe, P. ve Kayhan, N. (2020). İşaret Dili Dersini Alan Türkçe Öğretmeni Adaylarının Görüşlerine Göre İşaret Dili Öğretimi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(1), 17-35.  Işıkdoğan Uğurlu, N. (2017). İşitme Engelli Okuyucuların Okuma Sürecinde Türkçenin ve Türk İşaret Dilinin Biçim-Sözdizim Özellikleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 18(2), 291- 308.  İşitme engeliler için COVID bilgilendirme rehberi https://ailevecalisma.gov.tr/media/46160/isitme-engelli-rehber9.pdf  Piştav Akmeşe, P., Kayhan, N., Kirazlı, G., Öğüt, F. & Kirazlı, T. (2018). Odyoloji ve Konuşma Bozuklukları Alanında Lisansüstü Eğitim Öğrencilerinin İşitme Kayıplı Çocukların Dil, Konuşma ve İletişim Becerilerinin Desteklenmesi ve Eğitimleri Hakkındaki Görüşleri, Türkiye Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları Dergisi, 1(1), 13-23.  DSM- V Tanı Ölçütleri Başvuru Elkitabı (Prof. Dr. Ertuğrul KÖROĞLU, Amerikan Psikiyatri Birliği  Özel Eğitim Hizmetleri Yönetmeliği: http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180707-8.ht  Öztürk Ertem, İ. (2005). İlk üç yaşta gelişimsel sorunları olan çocuklar: Üç sorun ve üç çözüm. Özel Eğitim Dergisi, 6(2), 13-25.  Göl-Güven, M. (2016). İşitme engelli olan çocukların Türk İşaret Dili (TİD) edinimini destekleyici eğitim malzemeleri geliştirme çalışması. In. E. Arık (Ed.), Ellerle Konuşmak: Türk İşaret Dili Araştırmaları (pp. 445-469). İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.  Kemaloğlu, Y.K. (2012). Türkiye’de işitme kayıplıların ve işitme engellilerin genel görünümü, Türkiye Klinikleri J E.N.T. Special Topics 5(2), 1-10.  Kayhan, N. (2020). İşitme Yetersizliği ve Görme Yetersizliği Olan Çocuklar ve Eğitimleri, Piştav Akmeşe, P. ve Altunay, B. (Ed.), İşitme Yetersizliğinde Birlikte Öğretim Uygulamaları ve Öğretimsel Düzenlemeler, Ankara: Nobel Yayıncılık. Kemaloğlu, Y. (2015). Odyolojide Temel Kavramlar ve Yaklaşımlar, Gündüz, M. ve Karabulut, H. (Eds.), İşaret Dilleri ve İşaret Dillerinin Odyolojideki Yeri ve Önemi, Ankara: Nobel Tıp Kitapevleri.  Piştav Akmeşe, P. (2019a). Eğitimde Türk İşaret Dili, Ankara: Nobel Yayıncılık.  Piştav-Akmeşe, P. (2015). Doğuştan ileri/çok ileri derecede işitme kayıplı çocukların dil becerilerine ilişkin araştırmaların incelenmesi. Ege Eğitim Dergisi, 16(2), 392-407.  Piştav Akmeşe, P. & Kayhan, N. (2017). İşaret Dili Dersine Katılan Öğretmen Adaylarının Görüşlerine Göre Türk İşaret Dili Eğitiminin İncelenmesi, Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry.1-38. http://dergipark.gov.tr/download/article-file/261469  Piştav Akmeşe, P & Kayhan, N. (2016). Opinions of the Teachers about the Communication Modes/Approaches Used in the Education Period of the Hearing Impaired Children who are Educated at Pre-School Level, Ege Journal of Education, 17(2), 296-332.  https://www.ied.org.tr/2022/09/15/etkinliklerde-erisilebilirlik-onerileri/  https://www.ied.org.tr/2020/08/09/kovid-19-pandemisinde-isitme-engelliler-ve-aileleri-dernegi/  https://www.yok.gov.tr/Sayfalar/Haberler/2020/engelsiz-erisim-engelsiz-egitim.aspx  Okuma Serisi (Listeden seçerek dilediğiniz 4 kitabı okumanız beklenmektedir)  Bayan Perşembeler/Prof. Dr. Füsün AKKÖK Pegem Akademi  Uzun Çarşının Uluları-Mithat ENÇ Ötüken Neşriyat  Bitmeyen Gece-Mithat ENÇ  Selamlık Sohbetleri-Mithat ENÇ  Kardeşim Benim- Cynthia Lord  İçimdeki Müzik – Sharon M. Draper  Louis Braille / Görmezlerin Kitap Okumasını Sağlayan Çocuk – Margaret Davidson  Öğretmen / Teaching Mrs. Tingle  Çikolataca konuşur musun?, Yazar: Cas Lester, Genç Timaş Yayınları  Ron Clark’ın Hikayesi / The Ron Clark Story  Film-(En az 2 filmi izlemeniz beklenmektedir, sınıf içerisinde tartışılacaktır)  Can Dostum / Good Will Hunting  Canım Öğretmenim / Monsieur Lazhar (Film)  Küçük Ağacın Eğitimi / The Education of Little Tree  Helen Keller, The Story of My Life https://www.youtube.com/watch?v=YBWqsOrpPKY  Barfi (İşitme Engeli-otizm için)  Zoraki Kral (Kral Kekeme) Dil Konuşma alanına yönelik  Koro (https://gloria.tv/video/jeMsBrXiXarC2NfTzUpAreivk) Bu derste önerilen okuma listesi ve izlenmesi önerilen filmler, MEB tarafından önerilen listeden tercih edilmiştir. Bakınız https://oygm.meb.gov.tr/www/2015-2019-mesleki-calisma-programlari/icerik/693 Not: Belirtilen öykü kitapları, ulaşılabilirlik durumu göz önüne alınarak öğrenciler tarafından tercih edilen yayınevinden alınabilir. Ders içi videolar Bu videolarda alt yazı ve çeviri sistemi olanların yanı sıra ders esnasında öğretim üyesi tarafından simultane çeviri yapılacaktır. https://www.youtube.com/watch?v=2csKdGC2pa8&t=306s Kanıt Temelli Uygulamalar Prof. Dr. Şerife YÜCESOY ÖZKAN https://www.youtube.com/watch?v=PN8GUmsJa8U&t=4460s Kapsayıcı Erken Çocukluk Eğitimi Dr. Betül YILMAZ https://www.youtube.com/watch?v=Fg3OghHjitA COVID 19 Mücadelesi ve Toplum T.C. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı İşitme engeli ile ilgili önerilen videolar 1- https://www.youtube.com/watch?v=cC3sCNVeOSI 2- İşitme engelli çocuklarla iletişim https://www.youtube.com/watch?v=I_EmsguJMic https://www.eba.gov.tr/video?&search=%C4%B0%C5%9E%C4%B0TME%20ENGELL%C4%B0LER 3- Sınıf ortamı https://www.youtube.com/watch?v=8mTnzfri8LY https://www.youtube.com/watch?v=QniyT6dEYPo https://www.youtube.com/watch?v=JY4uof7vvZk https://www.youtube.com/watch?v=CSuEM590eg8 4- İşitme engeli olan çocuklar çalışmak https://www.youtube.com/watch?v=JwWAHyD0f4w 5- İlk duyulan an https://www.youtube.com/watch?v=cVVwiHRLLxY 6- İşitme engellilerde dijital dönüşüm https://www.youtube.com/channel/UCUpy7G6KSMxhQz3S42OlyHg 7- https://www.youtube.com/watch?v=wGPsXKaeSJc Görme engeli ile ilgili videolar 1- EGED Görme Engelliler İçin Dijital Erişilebilir Ders Materyalleri Nelerdir https://www.youtube.com/watch?v=XU2MYX0qcf4&list=PL5s0LxNHXB8T22ZU2vcznBG_9mNLi_QD2 EGED Görme engelliler için bağımsız yaşam nedir? https://www.youtube.com/watch?v=stud7lozbrw&list=PL5s0LxNHXB8T22ZU2vcznBG_9mNLi_QD2&index=2 EGED Görme engelli öğrenciler nasıl sınav olur? https://www.youtube.com/watch?v=mhoXIq8-7yE&list=PL5s0LxNHXB8T22ZU2vcznBG_9mNLi_QD2&index=3 EGED Görme engelli öğrencilerin eğitim hakkı nedir? https://www.youtube.com/watch?v=lGtZl56eHrE&list=PL5s0LxNHXB8T22ZU2vcznBG_9mNLi_QD2&index=7 2- Görme engellilerin eğitim projesi GÖREP http://tdp.bilkent.edu.tr/?cat=12 3- Toplum yaşamında görme engelliler https://www.youtube.com/watch?v=7cP7VqtOLcs 4- Çocuklar görme engeli hakkında ne diyor? https://www.youtube.com/watch?v=PW2duKZChA8 5-Görme engeli için işitsel oyunlar ttps://www.youtube.com/watch?v=tJbmuFhbnmQ 6- Görme engelli çocukların eğitiminde öğretmen rolleri https://www.youtube.com/watch?v=7rzmMiIT3Ao

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri	Adet	Değer
Ara Sınav	1	100
Toplam		100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri	Adet	Değer
Final Sınavı	1	100
Toplam		100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri		40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri		60

Bulunmamaktadır

Etkinlikler	Sayısı	Süresi (saat)	Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav	1	1	1
Final Sınavı	1	1	1
Derse Katılım	14	2	28
Seminer	3	1	3
Bireysel Çalışma	14	2	28
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma	8	1	8
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma	14	3	42
Okuma	13	2	26
Toplam İş Yükü (saat)			137

	PÇ 1	PÇ 2	PÇ 3	PÇ 4	PÇ 5	PÇ 6	PÇ 7	PÇ 8	PÇ 9	PÇ 10	PÇ 11	PÇ 12
ÖÇ 1	5	5	4	4	4	4			5
ÖÇ 2	4	4			5				5	5	5	5
ÖÇ 3	5	4	4	4	3
ÖÇ 4	5	5	5	5
ÖÇ 5	5	5				4	4	4	4
ÖÇ 6		5	5				5
ÖÇ 7		5	5			5	5	5
ÖÇ 8					4				5			5
ÖÇ 9		4	5	5	5	4	5	5
ÖÇ 10		4	5	4	4	4	4	4	5		5
ÖÇ 11	3	5	5	5	5	5	5	5	5	3	3	5

* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek

Ders Öğretim Planı

Dersin Seviyesi

Dersin Sunulduğu Dil

Dersin Amacı

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Öğrenme Çıktıları

Öğretim Sistemi

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Dersin İçeriği

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Staj Durumu

İş Yükü Hesaplaması

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi