GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 3501001182020 | İSLAM TARİHİ I | Ders | 1 | 2 | 2,00 |
Dersin Seviyesi
Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
İslam Tarihinin oluşum ve klasik sürecini olgular temelinde nedensel olarak anlayıp yorumlamak suretiyle günümüz İslam toplumunun kimi sorunlarına dair çözümlemeler ve sonuçlar çıkartmak.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç. Dr. Tahsin Koçyiğit
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Bu dersi alan öğrenci; 1. İlk dört halife döneminde İslam toplumun içine girdiği değişim sürecini kavrayacak, 2. Fetih hareketleri ve devlet yönetimi hakkında bilgi sahibi olacak, 3. Bu dönemde ortaya çıkan iç karışıklıklar ve fitne olaylarını sosyo-politik ve iktisadî sebeplerini ve neden olduğu sonuçlarıyla birlikte analiz eder, 4. Emevi Devleti’nde hilafetten saltanata dönüşmesinin evrimini izler, 5. Müslümanların fethilerle bir dünya devleti haline gelişini olay ve olgular çerçevesinde öğrenir ve yorumlar, 6. Kısa zaman içerisinde İslam toplumunun yaşadığı hızlı değişimin nasıl dinî, mezhebî ve siyasî bölünmelere yol açtığını görür, 7. Abbasi ihtilalı ve Emevilerin yıkılışına etki eden dinamikleri kavrar, 8. İslam’ın din ve devlet aşamalarından sonra bir dünya medeniyeti düzeyine yükselişini serüvenini örnekleriyle izler, 9. Abbasiler devrinde İslam toplumunun yeniden şekillenerek plüralist bir yapı kazanmasını izah eder. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok.
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
İlk Dönem İslam Tarihiyle alakalı çağdaş meselelere temas etmek.
Dersin İçeriği
Hz. Muhammed sonrası Dört Halife devrinde İslam toplumunun yaşadığı siyasi, sosyal, askerî ve idari gelişmeler: Hz. Ebu Bekir’in hilafeti, Ridde hareketleri ve fetih sürecinin başlaması. Hz. Ömer’in halife oluşu, fetih hareketleri ve kurumlaşma. Hz. Osman dönemi fetih hareketleri ve hilafet krizi, Hz. Ali dönemi ve hilafet krizine çözüm arayışları. Emevi Devletinin kuruluşu ve yapısı, dönemin fetih hareketleri, İslam coğrafyasının teşekkülü, siyasî-dinî ihtilaflar ve mezheplerin ortaya çıkışı. Abbasilerin kuruluş ve yükseliş döneminin siyasî olayları, İslam ilim ve kültürünün bir medeniyet vizyonuyla şekillenmesi, toplumun dinî, etnik ve kültürel çoğullaşması ve devlet idaresinde kurumlaşmanın olgunlaşması, hilafetin zayıflama sürecine girmesine bağlı olarak İslam coğrafyasının siyasal çok-merkezli bir yapıya dönüşmesi.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Giriş: İslam Tarihi ne Demektir? İslam Tarihi demek Arap Tarihi demek midir? İslam Tarihi'nin Genel Dünya Tarihi İlişkisi nedir? İslam Tarihi -I- Dersimizin Konuları, Tavsiye Edilecek Yardımcı Kitaplar | ||
| 2 | Halife, Hilafet ve Halifelik Tarihine Kısa bakış | ||
| 3 | Hz. Ebu Bekir Dönemi: Halife Oluşu, Ridde olayları; Sebep ve Sonuçları Mustafa Fayda, “Hz. Ebu Bekir”, DİA, c. X, s. 101-108. Adem Apak, Anahatlarıyla İslam Tarihi II (Hulefa-i Raşidîn Dönemi), s. 39-90. | ||
| 4 | Ömer dönemi, fütuhat ve kurumlaşma Mustafa Fayda, “Hz. Ömer”, DİA, c. XXXIV, s. 44-51. Mustafa Fayda, “Hz. Ömer’in Divan Teşkilatı”, Doğ. Gün. Büyük İslam Tarihi, c. II, s. 107-176. Adem Apak, Anahatlarıyla İslam Tarihi II (Hulefa-i Raşidîn Dönemi), s. 93-185. | ||
| 5 | Hz. Ömer Döneminde İdarî ve Mali Yapı: 1. Vilayetlerin Yönetimi 1.a. Halid b. Velid'in Başkomutanlıktan Alınması 1.b.. Arap Yarımadasındaki Necran'dan Yahudi ve Hıristiyanların Çıkarılması 2. Devletin Malî Yapısı, Gelirleri ve Harcama Yerleri 3. Divan Teşkilatı 4. İmar Faaliyetleri | ||
| 6 | 1.Hz. Ömer Dönemi İmar Faaliyetleri: Harameyn Hizmetleri, Yeni Şehirlerin Kuruluşu, Diğer Bayındırlık Hizmetleri 2. Hz. Ömer Dönemiyle İlgili Bazı Uygulamalar: a.Teravih Namazının Cemaatle Kılınması, b.Müellefe-i Kulubla alakalıu Uygulaması c.Iraklılar için Mîkat Mahallinin Belirlenmesi d.Hicrî Takvimin Belirlenmesi | ||
| 7 | Hz. Osman'ın Halife Oluşu, Hilafeti ve Döneminin Bazı Özellikleri Âsiler Tarafından Öldürülmesi | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Emevî Devletinin Kuruluşu Muaviye b. Ebi Süfyan ve Yezid b. Muaviye Dönemleri Yezid Dönemi (Kerbela Olayı, Harre Olayı ve 1. Mekke Kuşatması) | ||
| 10 | MERVÂN B. EL-HAKEM (64-65/684-685) ABDÜLMELİK B. MERVÂN DÖNEMLERİ (65-86/685-705) | ||
| 11 | VELİD B. ABDÜLMELİK (86-96/705-715) SÜLEYMAN B. ABDÜLMELİK (96-99/715-717) | ||
| 12 | ÖMER B. ABDÜLAZİZ (99-101717-720) HİŞAM B. ABDÜLMELİK (105-125/724-743) | ||
| 13 | DURAKLAMA VE YIKILIŞ DÖNEMİ EMEVİ HALİFELERİ VELİD B. YEZİD (125-126/743-744) YEZİD B. VELİD (126/744) İBRAHİM B. VELİD (126-127/744) MERVÂN B. MUHAMMED (127-132/744-749) | ||
| 14 | EMEVÎLERİN İSLAM MEDENİYETİNDEKİ YERİ: EMEVİLER DÖNEMİNDEKURUMLARI EMEVİLERDE KÜLTÜR VE SANAT | ||
| 15 | EMEVİLERİN YIKILIŞ SEBEPLERİ ve ABBASÎLERİN KURULUŞU DÖNEM SONU GENEL DEĞERLENDİRME | ||
| 16 | Yarıyıl Sonu Sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1. Apak, Adem, Anahatlarıyla İslam Tarihi II (Hulefa-i Raşidîn Dönemi), İstanbul 2008 (Ensar neş.). 2. Fayda, Mustafa, “Hz. Ömer’in Divan Teşkilatı”, Doğuştan Günümüze Büyük İslam Tarihi, c. II, İstanbul 1992, s. 107-176. 3. Demirci, Mustafa, “Hz. Osman Devri Fitne Olaylarının Sosyo-ekonomik Boyutları”, İslamiyat, Yıl 7/1, Ankara 2004, s. 155-170. 4. Sarıçam, İbrahim, Emevî-Haşimî İlişkileri: İslam Öncesinden Abbasîlere Kadar, Ankara 1997 (T. Diyanet Vak. Yay.). 5. Demircan, Adnan, Hz. Ali-Muaviye Kavgası, İstanbul 2002 (Beyan yay.). 6. Fayda, Mustafa, “Hz. Ebu Bekir”, DİA, c. X, s. 101-108. 7. Fayda, Mustafa, “Hz. Ömer”, DİA, c. XXXIV, s. 44-51. 8. Yiğit, İsmail, “Hz. Osman”, DİA, c. XXXIII, s. 438-443. 9. Fığlalı, Ethem Ruhi-Kandemir, M. Yaşar, “Hz. Ali”, DİA, c. II, s. 371-378. 10. Fığlalı, Ethem Ruhi, “Hz. Hasan”, DİA, c. XVI, s. 282-284. 11. Apak, Adem, Anahatlarıyla İslam Tarihi III (Emevîler Dönemi), İstanbul 2008 (Ensar neş.). 12. Aycan, İrfan-Sarıçam, İbrahim, Emevîler, Ankara 1993 (Türkiye Diy. Vak.). 13. Yiğit, İsmail-Beksaç, A. Engin, “Emevîler”, DİA, c. XI, s. 87-107. 14. Aycan, İrfan, “Muaviye b. Ebû Süfyan”, DİA, c. XXX, s. 332-334. 15. Öz, Mustafa-Kurtuluş, Rıza-Uzun, Mustafa, “Kerbela”, DİA, c.XV, s. 271-275. 16. Wellhausen, Julius, İslamiyetin İlk Devrinde Dinî-Siyasî Muhalefet Partileri, Ankara 1996 (Türk tarih Kurumu yay.). 17. Çelebi, Ahmet, “Emeviler Döneminde Fikir Hareketleri”, Doğ. Gün. Büyük İslam Tarihi, c. II, İstanbul 1992, s. 435-579. 18. Bozkurt, Nahide, Oluşum Sürecinde Abbasî İhtilali, Ankara 1999 (Bizim Büro Basımevi). 19. Hitti, Philip K., Siyasî ve Kültürel İslam Tarihi (Emevîler ve Abbasîler Bölümü), çev. Salih Tuğ, c. I (2. Kısım), İstanbul 1995 (İFAV Yay.), s. 301-694. 20. Yıldız, Hakkı Dursun, “Ebu’l-Abbas es-Seffah”, DİA, c. X, s. 283-284. 21. Bozkurt, Nahide, “Harun Reşid”, DİA, c. XVI, s. 258-261. 22. Bozkurt, Nahide, “Mansur”, DİA, c. XVIII, s. 5-6. 23. Yücesoy, Hayrettin, “Mihne”, DİA, c. XXX, s. 27-28. 24. Yavuz, Yusuf Şevki, “Halku’l-Kur’an”, DİA, c. XV, s. 371-375. 25. Yıldız, Hakkı Dursun, “İslam Devleti Hizmetinde Türkler”, Doğ. Gün. Büyük İslam Tarihi, c. III, İstanbul 1992, s. 333-357.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok.
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Bireysel Çalışma | 10 | 1 | 10 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 6 | 6 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 6 | 6 |
| Okuma | 12 | 1 | 12 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 64 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | |
| ÖÇ 1 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek