GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9305015212016 | Sporda Ergojenik Yardım ve Doping | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Dersin Amacı
Öğrencilere, sporda performansı arttırmak amacıyla kullanılan; doping sınıfına giren ve girmeyen (ergojenik) madde ve yöntemleri tanımaları ve ayırt edebilmelerini, doping madde ve yöntemlerinin sağlık ve egzersiz performansı üzerindeki olumlu ya da olumsuz etkilerini tanımalarını ve bu alandaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilmelerini sağlamaktır
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof.Dr.Faruk Turgay
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Ergojenik madde ve ergojenik yardım ve Doping kelimelerinin anlamını ve bu maddelerin kullanım amaçlarını ve dopingle mücadelenin önemini kavrama, |
| 2 | Yasaklı (Doping) ya da kullanımı serbest olan (Ergojenik) madde ve yöntemleri, bunların genel özelliklerini tanıyabilme, sınıflandırabilme ve ayırt edebilme, yasal sorumluluğunun farkında olma, |
| 3 | Uyarıcıların, yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak |
| 4 | Anabolik steroidlerin yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak. |
| 5 | Narkotik analjeziklerin yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak. |
| 6 | Peptit hormonların yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak. |
| 7 | Kullanımı kısıtlı ilaç ya da maddelerin yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak. |
| 8 | Diüretiklerin yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak. |
| 9 | Silicilerin yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak. |
| 10 | Kan dopingi ve EPO gibi doping madde ve yöntemlerinin fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini ve dopingle mücadelenin önemini kavramak. |
| 11 | -Doping prosedürünü ve önemini öğrenmek dopingle mücadelenin gereğini kavramak |
| 12 | Dopingle mücadele eden ulusal ve uluslararası örgütleri tanımak, onların kurallarının uygulanmasına yardımcı olmak |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
A-) KULLANIMI YASAKLANMIŞ İLAÇLAR: 1-STİMULANLAR (UYARICILAR) 2-NARKOTİK ANALJEZİKLER 3-ANABOLİK AJANLAR (ANDROJENİK, ANABOLİK STEROİDLER, BETA2 AGONİSTLERİ) 4-DİÜRETİKLER (İDRAR SÖKTÜRÜCÜLER) 5-PEPTİD HORMON VE BENZERLERİ 6-ANTİ-ÖSTROJENİK AKTİV.GÖST.MAD. 7-SİLİCİLER B-KULLANIMI KISITLI İLAÇLAR C-DOPİNG TESPİTİ İÇİN NUMUNE ALIMI VE HUKUKİ YÖNLERİ İLGİLİ KURULUŞLAR B-) KULLANIMI YASAK OLAN YÖNTEMLER 1-OKSİJEN TRANSFERİNİ ARTTIRANLAR(KAN DOPİNGİ VB.) 2-İDRARIN İÇERİĞİNİ DEĞİŞTİREN FARMAKOLOJİK, KİMYASAL VEYA FİZİKSEL UYGULAMALAR 3-GEN DOPİNGİ C-) KULLANIMI KISITLI İLAÇLAR 1)ALKOL 2)KANNABİNOİDLER (MARIYUANA) 3)LOKAL ANASTEZİKLER 4)KORTİKOSTEROİDLER 5)BETA BLOKERLER Bu maddelerin yapısı, fonksiyonlar, metabolizmaları,yan etkileri, spor performansı ile ilişkileri ve sağlıkla açısından taşıdığı riskler ve ekonomik boyutları, Doping numunesi alınma prosedürü, yasal ve cezai sorumlulukları, doping numunesinin analiz prosedürü ve yöntemleri
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Dopingin dersine giriş, dopingin trarifi, tarihçesi,kullanım amacı, Dünyada ve Türkiye'de dopingle mücadele yöntemleri, ilgili kuruluşlar ve hukuki yükümlülükleri | ||
| 2 | Ergojenik madde ve ergojenik yardım ve Doping kelimelerinin anlamını ve bu maddelerin kullanım amaçlarını kavrama, Ergojenik yardımcılarıları özelliklerine göre sınıflandırma: 1-Besinsel, 2- Fizyolojik, 3- Farmakolojik, 4-Mekanik ve Biyomekanik ve 5-Psikolojik yardımcılar şeklinde 5 temel Sınıfa ayırarak tanıyabilme, genel fonksiyonlarını, zararlı ve yararlı özellikleri ve sınıflandırma, sportif performansla ilişkileri | ||
| 3 | Dopingin tarifi ve doping madde ve yöntemlerinin sınıflandırılması; 1-) Kullanımı yasak olan maddeler, 2-) kullanımı kısıtlı maddeler, 3-) kullanımı yasaklı yöntemler | ||
| 4 | KULLANIMI YASAKLANMIŞ İLAÇLAR: AMFETAMİNLER, EMPATOMİMETİK AMİNLER, KAFEİN(Serbest), KOKAİN, NİKOTİN, 1-STİMULANLAR (UYARICILAR) Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 5 | NARKOTİK ANALJEZİKLER : MORFİN EROİN KODEİN;Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 6 | ANABOLİK AJANLAR (ANDROJENİK, ANABOLİK STEROİDLER, BETA2 AGONİSTLERİ):Hormanlar: (Anabolik steoridler, Oral kontraseptikler) ve diğer doping maddeleCLESTABOL NADROLONE FLUOXYMESTERONE OXANDROLONE METANDİENONE STANOZOLOL MESTANOLONE TESTESTERONE VE İLİŞKİLİ TÜREVLER H.C.G.(Human Corionik Gonodotropin H.) A.C.T.H.(Adreno Kortiko Tropik H.) Bu madde ve yöntemlerin yapı ve fonksiyonlarını, metabolizmalarını egzersiz performansı ile ilişkilerini,yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkilerini kavrama, | ||
| 7 | DİÜRETİKLER (İDRAR SÖKTÜRÜCÜLER) : Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 8 | Vize Sınavı | ||
| 9 | PEPTİD HORMON VE BENZERLERİ : H.G.H.(Human Growt H.),insülin vb. Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 10 | ANTİ-ÖSTROJENİK AKTİV.GÖST.MAD. Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 11 | ANTİ-ÖSTROJENİK AKTİV.GÖST.MAD. Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 12 | KULLANIMI YASAK OLAN YÖNTEMLER : Sınıflaması 1-OKSİJEN TRANSFEİNİ ARTTIRANLAR(KAN DOPİNGİ VB.) 2-İDRARIN İÇERİĞİNİ DEĞİŞTİREN FARMAKOLOJİK, KİMYASAL VEYA FİZİKSEL UYGULAMALAR 3-GEN 1-OKSİJEN TRANSFEİNİ ARTTIRANLAR(KAN DOPİNGİ VB.) ve EPO DOPİNGİ:Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 13 | KULLANIMI KISITLI İLAÇLAR 1)ALKOL 2)KANNABİNOİDLER (MARIYUANA) 3)LOKAL ANASTEZİKLER 4)KORTİKOSTEROİDLER 5)BETA BLOKERLER Yapı ve fonksiyonları, metabolizmaları, etki mekanizmaları. Egzersiz performansı ile ilişkilerini, yasal statülerini, yararlı ve zararlı etkileri. | ||
| 14 | DOPİNG KONTROLU NEDİR Prosüdürü, yasal yükümlülükler. | ||
| 15 | Dopingle mücadelede yetkili ulusal ve uluslar arası örgütler (WADA), görev yükümlülükleri. | ||
| 16 | Final Sınavsı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Ders Kitabı: Wolinsky I, Driskell JA. Nutritional Ergogenic Aids, CRC Press, Boca Raton USA, 2004 Doping ve Futbolda Performansı arttırma Yöntemleri Editör: Prof.Dr.Turgay Atasü Editör Yrd.Uzm.Dr.İlker Yücesir Yardımcı Kitaplar: Ersoy G. Egzersiz ve Spor Yapanlar için Beslenme, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 2004 (3. Baskı), Brody T. Nutritional Biochemistry, Academic Pres, Elsevier, Sandiego, California, USA, 1999 (second Edition). Berdainer CD, Dwyer H, Feldman EB. Handbook of Nutrition and Food, CRC pres, Taylor and Francis Group, USA, 2008 (Second Edition)
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 40 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 60 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 10 | 4 | 40 |
| Final Sınavı | 10 | 4 | 40 |
| Seminer | 2 | 1 | 2 |
| Bireysel Çalışma | 10 | 2 | 20 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 10 | 3 | 30 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 10 | 4 | 40 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 172 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | |
| ÖÇ 1 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 5 | 4 | 3 | 3 |
| ÖÇ 2 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 5 | 3 | 3 | 3 |
| ÖÇ 3 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 | 2 | 5 | 3 | 3 | 3 |
| ÖÇ 4 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 5 | 3 | 3 | 3 |
| ÖÇ 5 | 3 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 | 5 | 3 | 3 | 3 |
| ÖÇ 6 | 3 | 3 | 4 | 3 | 3 | 2 | 5 | 3 | 3 | 3 |
| ÖÇ 7 | 3 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 5 | 3 | 3 | 3 |
| ÖÇ 8 | 3 | 2 | 3 | 4 | 3 | 3 | 4 | 3 | 3 | 3 |
| ÖÇ 9 | 3 | 2 | 2 | 4 | 3 | 2 | 3 | 2 | 3 | 3 |
| ÖÇ 10 | 3 | 4 | 5 | 4 | 3 | 3 | 5 | 5 | 3 | 3 |
| ÖÇ 11 | 3 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 4 | 5 | 3 | 3 |
| ÖÇ 12 | 4 | 3 | 4 | 4 | 3 | 3 | 4 | 3 | 3 | 3 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek