GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9103015522017 | Etmen Tabanlı Yazılım Geliştirme | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 8,00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, öğrencilerin; etmen ve çok-etmenli sistemlerle ilgili kavramlar hakkında bilgi sahibi olmasını, etmen mimarilerini ve çok-etmenli sistem geliştirme standartlarını kavrayabilmesini ve ajanik yapay zeka sistemleri kapsamında yapay zeka etmenleri tasarlama ve gerçekleştirme yeteneğini kazanabilmesini sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç.Dr.Rıza Cenk ERDUR
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Etmen nosyonunu ve etmenlerin diğer yazılım paradigmalarından farkını tanımlayabilme. |
| 2 | Etmen geliştirme yaklaşımları ve etmen mimarilerini karşılaştırabilme. |
| 3 | Etmen tabanlı çözüm gerektiren uygulamaların karakteristiklerini tanıyabilme. |
| 4 | Bir etmen çerçevesi kullanarak belli bir uygulama alanında çok-etmenli sistem gerçekleştirimi yapabilme. |
| 5 | Yapay zeka etmenleri tasarlama ve gerçekleştirebilme. |
| 6 | Çok-etmenli sistemin analizinden gerçekleştirimine kadar tüm aşamaları kapsayan ayrıntılı teknik rapor hazırlayabilme. |
| 7 | Yazılım etmenleri ve çok-etmenli sistemler konusunda literatür takip edebilecek düzeye gelebilme. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Yazılım etmenleri ve çok-etmenli sistemlere ilişkin temel kavramlar. Etmen mimarileri. Çok-etmenli sistemlerde iletişim ve koordinasyon. FIPA standartları. Etmen geliştirme çerçeveleri. Ajanik Sistemler. Yapay zeka etmenlerinin temel bileşenleri. Bilgi getirme destekli üretim (RAG) ve etmenler.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Dersin Tanıtımı: Kapsamı, Önemi, Kural ve Gerekleri. | ||
| 2 | Yazılım Etmenleri: Yazılım etmeni ve çok-etmenli sistem kavramları. Etmenlerin özellikleri. Etmenin nesne ve uzman sistemlerden farkları. Etmenler için soyut bir mimari. | ||
| 3 | Etmen Mimarileri: Mantık Tabanlı Etmen Mimarileri. | ||
| 4 | Etmen Mimarileri: İnanç-İstek-Hedef (BDI) mimarileri. | ||
| 5 | Etmen Mimarileri: Reaktif ve Hibrid mimariler. | ||
| 6 | Çok-etmenli Sistemler: Konuşma-edin kuramı ve etmen iletişim dilleri. | ||
| 7 | Çok-etmenli Sistemler: İçerik dilleri, ontolojilerin etmen iletişiminde kullanımı | ||
| 8 | Ara sınav | ||
| 9 | Çok-etmenli Sistemler: FIPA standartları. | ||
| 10 | Ajanik sistemlerin temel prensipleri | ||
| 11 | Yapay zeka etmenlerinin temel bileşenleri. | ||
| 12 | Yapay zeka etmenlerinde akıl yürütme ve bellek. | ||
| 13 | Yapay zeka etmenlerinde araç kullanımı ve planlama. | ||
| 14 | Etmenler ve bilgi geri getirme destekli üretim (RAG) | ||
| 15 | Proje Değerlendirmesi: Öğrenciler tarafından geliştirilmekte olan çok-etmenli sistem prototiplerinin sunularak tartışılması. | ||
| 16 | Final Sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Ders Kitabı: Wooldridge, M., “An Introduction to Multiagent Systems”,1/ed., 2/ed., John Wiley, 2002, 2009. Yardımcı Kitaplar: 1) Chip Huyen, AI Engineering: Building Applications with Foundational Models, O'Reilly Media, Inc., 2024. 2) Pascal Bornet, et. al., Agentic Artificial Intelligence, Harnessing AI Agents to Reinvent Business, Work and Life, Irreplaceable Publishin, 2025 3) Anjanava Biswas, Wrick Talukdar, Matthew R. Scott, Alex Acero, Building Agentic AI Systems: Create intelligent, autonomous AI agents that can reason, plan, and adapt, Pact Publishing, 2025. 4) Bellifemine, F., Caire, G., and Greenwood, D., Developing Multi-agent Systems with Jade, Wiley, 2007. 5) Öğretim üyesinin önereceği bildiri ve makaleler.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 60 |
| Seminer | 1 | 40 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Rapor Hazırlama | 1 | 20 |
| Proje Hazırlama | 1 | 80 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 50 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 50 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Rapor Hazırlama | 1 | 30 | 30 |
| Proje Hazırlama | 1 | 85 | 85 |
| Seminer | 1 | 25 | 25 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 25 | 25 |
| Okuma | 5 | 6 | 30 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 239 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | |
| ÖÇ 1 | 5 | ||||||
| ÖÇ 2 | 5 | ||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 4 | |||||
| ÖÇ 4 | 5 | 5 | 4 | 5 | |||
| ÖÇ 5 | 5 | 4 | 4 | 5 | |||
| ÖÇ 6 | 5 | 5 | |||||
| ÖÇ 7 | 5 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek