GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9105045372001 | Yaş Tayinlerinde Radyometrik Teknikler I | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 1 | 8,00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Dersin amacı doğal olarak oluşan radyonüklidlerin radyoaktif bozunması üzerine kurulan ve en yaygın olarak kullanılan uranyum serisi tarihleme tekniklerinin uygulamasının öğretilebilmesidir. Bu metodlar iki grup altında incelenecektir. Bunlar; (1) Uranyumun bozunum ürünlerinin birikimine (2) dengenin üstünde ürün birikimine dayanan metodlardır. Ders nükleer bilimler arkeoloji ve jeoloji alanlarındaki öğrenciler için yararlı olacaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Aysun UĞUR GÖRGÜN
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Çevresel problemlerin çözümünde, radyoaktif izleyicilerden nasıl yararlanıldığını açıklayabilme. |
| 2 | Çevresel radyoaktivite çalışmalarında kullanılan araştırma tekniklerini kavrayabilme. |
| 3 | Belirlenen araştırma problemleri için uygun radyonüklid tekniğini seçebilme. |
| 4 | Radyonüklidlerin belirlenmesinde kullanılan çeşitli radyometrik tekniklerin kapasitelerini ve sınırlarını kavrayabilme. |
| 5 | Radyoaktivite ölçümleri sonucunda elde edilen verilerdeki duyarlılık, kesinlik ve belirsizliklerin temellerini kavrayabilme. |
| 6 | Nükleer Bilimler ve Teknolojileri alanındaki yenilikleri takip edebilme. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Jeolojik ve Arkeolojik örneklerde, uranyum serisi radyonüklidleri (230Th/234U, 231Pa/230Th, 234U/238U, 230Th/232Th, 230Th, 231Pa, 210Pb tarihleme), radyokarbon, potasyum-argon, yaş tayini tekniklerinin kullanılması Kullanılacak materyale göre tarihleme tekniği seçimi Tayin edilecek yaş aralığına göre tekniğin belirlenmesi Yaş tayini için örnek hazırlanması ve bazı laboratuar uygulamalarının yapılması Radyonüklidlerin dedeksiyon ve ölçüm metodları (gama ve alfa spektrometreleri), alfa ve gama spektrum analizleri, kimyasal verim analizleri, karşılaşılan problemler ve çözümleri.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Laboratuvar | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Radyoaktivite, radyoaktif bozunum, yarı ömür ve bozunum sabiti, ortalama ömür, bozunum zinciri, doğal radyoaktif seriler. | Lab. çalışması | ||
| 2 | Radyoaktif denge; daimi denge, geçici denge ve denge olmaması. | Deney raporu hazırlama | ||
| 3 | Radyoaktif yaş tayini, mevcut ve başlangıç radyoaktivitenin karşılaştırılması, radyokarbon (14C) metodu ile yaş tayini. | Lab. çalışması | ||
| 4 | “Isochron” yöntemi (Radyoaktif ana ve kararlı bozunum ürünü). | Deney raporu hazırlama | ||
| 5 | Potasyum-argon metodu ile yaş tayini. | Lab. çalışması | ||
| 6 | Rubidyum-stronsiyum metodu ile yaş tayini. | Deney raporu hazırlama | ||
| 7 | Dünyanın yaşının tayini, yer altı sularının yaş tayini. | Lab. çalışması | ||
| 8 | Arasınav | Deney raporu hazırlama | ||
| 9 | Helyum Metodu ile yaş tayini, plutonyum parçacıklarının yaşının tayini. | Lab. çalışması | ||
| 10 | Uranyum serisi ürünleri ile yaş tayinleri 230Th/234U, 231Pa/230Th, 234U/238U | Deney raporu hazırlama | ||
| 11 | Uranyum serisi ürünleri ile yaş tayinleri 230Th/232Th, 230Th, 231Pa, 210Pb | Lab. çalışması | ||
| 12 | Sedimentlerde 137Cs ve 210Pb kullanılarak yaş tayini | Deney raporu hazırlama | ||
| 13 | Berilyum-10 yaş tayini | Lab. çalışması | ||
| 14 | Öğrenci ödevleri ve sunumları | Deney raporu hazırlama | ||
| 15 | Öğrenci ödevleri ve sunumları | Lab. çalışması | ||
| 16 | Final sınavı | Deney raporu hazırlama |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Göksu H.Y., Obenhofer M., Regulla D., “Scientific Dating Methods”, Kluwer Academic Publisher, (1991). Ivanovich, M. and Harmon, R.S. “Uranium-series Disequilibrium, Applications to Earth, Marine and Environmental Sciences”, Oxford Science Publications, (1992).
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 12 | 2 | 24 |
| Rapor Hazırlama | 8 | 9 | 72 |
| Rapor Sunma | 2 | 2 | 4 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 2 | 20 | 40 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 25 | 25 |
| Okuma | 3 | 10 | 30 |
| Ev Ödevi | 2 | 15 | 30 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 229 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 4 | |||||
| ÖÇ 2 | 5 | 4 | 4 | 4 | |||
| ÖÇ 3 | 5 | 4 | 4 | 4 | |||
| ÖÇ 4 | 5 | 4 | 5 | 5 | 4 | ||
| ÖÇ 5 | 5 | 5 | 5 | 5 | 3 | 4 | |
| ÖÇ 6 | 5 | 5 | 4 | 4 | 4 | 4 | 4 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek