GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9201055842018 | Antik Dönem'de Beslenme | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 6,00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Beslenme insanoğlunun en önemli gereksinimidir. Bu gereksinimi başlangıçta doğal yollardan sağlarken zamanla besin yaratma konusunda bilgi sahibi olmuş ve bu, mutfak kültürlerinin oluşmasına neden olmuştur. Dersin amacı, antik Yunan ve Roma toplumlarında beslenme alışkanlıkları ve mutfak kültürlerine değinmektir. Kazılarda ele geçen, yiyecekleri hazırlamak ve sunmak için kullanılan ekipman ve mimari alanlar, tüketimlerinin gerçekleştiği mekanlar üzerinde durulacaktır. Arkeolojik kazılarda ele geçen somut kanıtların yanı sıra bu konuya ilişkin bilgilerin özellikle antik kaynaklardan elde edilmesi nedeniyle beslenme konusunda yazan antik yazarların günümüze ulaşan eserleri incelenecektir. Antik yazarların sözünü ettiği besin çeşitleri, bunların üretim ve ticareti; hazırlanan yemekler ve sunuş biçimleri ele alınacaktır. Antik çağda beslenme ve mutfak kültürlerine ilişkin, tüm veriler göz önüne alınarak antik dönem alışkanlıkları, gelişim ve değişimleri irdelenecektir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Gonca Şenol
Öğrenme Çıktıları
| 1 | 1. Antik çağda beslenme türleri, besin maddeleri ve çeşitleri (Yaşlı Plinius) ve tüketim biçimleri ele alınması. |
| 2 | 2. Beslenme ihtiyacını karşılamak için kullanılan, yemek odası, mutfak, fırın, yağhane, şaraphane, lokanta gibi mimari mekanlar ve tüketim aşamasında kullanılan mutfak ve sofra kaplarının tanınması. (Örneğin Vitruvius’tan yemek odası ve mutfak mimarisine ilişkin bilgiler) |
| 3 | 3. Beslenme ve mutfak kültürleri konusunda bilgi veren duvar resimleri, mozaikler, kaplar ve steller üzerindeki betimlemeleri incelemek. |
| 4 | 4. Bu konudaki en erken kaynak olan Homeros’un eserleri ve çeşitli komedya yazarlarından elde edilen bilgileri tartışmak. |
| 5 | 5. Klasik ve Hellenistik Dönem’lere ait mutfak kültürü ve beslenme konusunda önemli iki kaynak olan Onomastikon (lulius Polluks) ve Deipnosophistai (Athenaios) incelemek, |
| 6 | 6. Mithaikos, Arkhestratos, Semonaktides gibi aşçı -yazarların, Philistron, Diokles ve Mnesitheos gibi hekim¬ yazarların kitapları da incelenerek konu ile ilgili kısımları değerlendirmek. |
| 7 | 7. Roma Cumhuriyet Dönemi yazarları Cato ve Varro, İmparatorluk Dönemi için Columella’nın eserleri yardımıyla kırsal çevrede konu ile ilgili uygula¬maları tespit etmek. |
| 8 | 8. Roma İmparatorluk Dönemi’nde gurme Apicius’un De re coquinaria (Mutfağa dair) adlı yemek kitabında soylularının tükettiği yemekler hakkında bilgi edinmek |
| 9 | 9. Çeşitli amaçlarla düzenlenen şölenler (Symposiumlar) ve cenaze yemekleri ile antik dünyadaki gelenekler hakkında bilgi sahibi olmak. |
| 10 | 10. Besin maddelerinin üretim ve ticareti üzerinde durmak |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
[Yok]
Dersin İçeriği
1. Antik çağda Yunan ve Roma toplumlarında beslenme alışkanlığı. 2. Besin maddelerine ilişkin arkeolojik kazılardan ve batıklardan ele geçen kanıtlar. 3. Tüketilen ürünler ve çeşitleri ve biçimi. 4. Besinlerin elde ediliş biçimleri, hazırlanması ve bu aşamada kullanılan gereçler. 5. Tüketim alışkanlıkları doğrultusunda gelişen ticari ilişkiler. 6. Besinlerin hazırlanması ve tüketimi esnasında kullanılan mekanlar. 7. Mutfak kültürüne ilşkin verilerin elde edildiği mozaik, duvar resmi, vazo resimleri ve mezar stelleri. 8. Antik Dönem beslenme alışkanlıkları ve mutfak kültürüne ilişkin bilgiler veren antik yazarlar ve eserleri. 9. Aşçı, gurme ya da hekim gibi farklı meslek gruplarından yazarların eserlerindeki konu ile ilgili veriler. 10. Symposiumlar, cenaze yemekleri, gelenekler.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 0 | Dersin tanıtımı: Kapsamı, önemi ve bibliografya tanıtımı | ||
| 1 | Eski Yunan toplumunda beslenme ve yiyecek türleri: antik kaynaklardan elde edilen veriler. | ||
| 2 | Eski Yunan toplumunda beslenme: kazılardan elde edilen kanıtlar. | ||
| 3 | Eski Yunan toplumunda mutfakta ve servis aşamasında kullanılan kaplar | ||
| 4 | Eski Yunan toplumunda yemek pişirmek ve tüketimi için kullanılan mekanlar | ||
| 5 | Kazı laboratuarlarında ve fakülte müzesinde bulunan örnek mutfak kapları ve diğer mutfak objeleri | ||
| 6 | Yakın çevredeki arkeolojik alanlarda ele geçen şarap ve zeytinyağı işliklerine gezi | ||
| 7 | Ara sınav | ||
| 8 | Symposiumlar, cenaze yemekleri, sofra adetleri ve buna bağlı gelenekler | ||
| 9 | Roma Cumhuriyet Döneminde beslenme alışkanlıkları: besin maddeleri ve bunların elde edilmesi, antik kaynaklar | ||
| 10 | Roma İmparatorluk Döneminde beslenme: besin maddeleri ve bunların elde edilmesi, antik kaynaklar | ||
| 11 | Roma İmparatoruk Döneminde elit sınıfın beslenme alışkanlıkları | ||
| 12 | Roma Döneminde yemek hazırlama ve tüketme mekanları, kullanılan gereçler | ||
| 13 | Dönem Semineri Sunumu | ||
| 14 | Dönem Semineri Sunumu | ||
| 15 | Final Sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
S. Grainger, A. Sally-Dalby, Antik Çağ Yemekleri ve Yemek Kültürü, çev. Betül Avunç, Homer Yayıncılık, İstanbul, 2001. Homeros, İlyada, çev. A. Erhat, A. Kadir, Can yayınları, İstanbul,2002. Homeros, Odysseia, çev. A. Erhat, A. Kadir, Can yayınları, İstanbul, 2002. Platon, Symposion (Şölen), çev. C. Karakaya, Sosyal yayınlar, İstanbul, 2000. İ. Delemen, Antik Dönemde Beslenme, Eskiçağ Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul, 2000. M.-C. Amouretti, Le Pain et l'huile dans la Grèce antique. De l'araire au moulin, Belles Lettres, Paris, 1989. A. Dalby, Siren Feasts: A History of Food and Gastronomy in Greece, Routledge, 1996. M. Détienne, J.-L. Vernant, La Cuisine du sacrifice en pays grec, Gallimard, "Bibliothèque des histoires" collection, Paris, 1979. Athenaeus, The Deipnosophists ed. and tr. C. B. Gulick. Cambridge, Mass.: Harvard University Press, 1927-41. 7 vols. Web Kaynaklar: http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Cato/De_Agricultura/home.html http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Varro/de_Re_Rustica/home.html http://www.archive.org/details/onomasticon01polluoft
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 1 | 1 |
| Final Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Bütünleme Sınavı | 1 | 1 | 1 |
| Tartışma | 1 | 30 | 30 |
| Gözlem | 1 | 20 | 20 |
| Beyin Fırtınası | 1 | 20 | 20 |
| Seminer | 1 | 20 | 20 |
| Makale Yazma | 1 | 30 | 30 |
| Okuma | 1 | 27 | 27 |
| Performans | 1 | 30 | 30 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 180 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | |
| ÖÇ 1 | 3 | 2 | 4 | 3 | 1 | ||||||||
| ÖÇ 2 | 2 | 1 | 3 | 4 | 3 | ||||||||
| ÖÇ 3 | 2 | 3 | 2 | 4 | 2 | 3 | |||||||
| ÖÇ 4 | 2 | 3 | 4 | 2 | 2 | ||||||||
| ÖÇ 5 | 2 | 3 | 2 | 4 | 4 | ||||||||
| ÖÇ 6 | 4 | 2 | 3 | 2 | 2 | ||||||||
| ÖÇ 7 | 2 | 4 | 3 | 3 | |||||||||
| ÖÇ 8 | 3 | 2 | 3 | 2 | 2 | ||||||||
| ÖÇ 9 | 3 | 2 | |||||||||||
| ÖÇ 10 | 1 | 3 | 3 | 2 | 2 | 2 | 1 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek