GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9201065212014 | Arkeolojik Araştırma Yöntemleri | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 1 | 6,00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin temel amacı arkeolojik çalışma yöntemlerine ait esasların kavranmasını sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç. Dr. Atilla BATMAZ
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Arkeoljide kullanılan temel araştırma yöntemleri hakkında bilgi edinme. |
| 2 | Yüzey araştırması ve kazılarda kullanılan temel prensip ve amaçları anlayabilme. |
| 3 | Kayıtlandırma ve kayıtlandırmaya bağlı veri ihtiyacının yayın aşaması sırasında kullanabilmeyi anlama. |
| 4 | Yayın aşamasında kaynak araştırması ve araştırmanın yazıya dökülmesinde izlenecek en etkin yolların uygulamada başarılabilmesi. |
Öğretim Sistemi
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Arkeoloji bilimi ile edinilmek istenen bilginin ne olduğu, türü ve derinliği gibi konuların anlaşılması gerekmektedir. Bu bağlamda hangi soruna cevap arandığı ve bu cevabın nasıl bulunabileceğinin yollarının saptanabilmesi şarttır. Derste arkeoloji biliminin sorduğu sorulara bilimsel, gerçeğe en yakın cevaplara üretebilmesi için uyguladığı yüzey araştırması, kazı, belgeleme arşivleme gibi yöntemler değerlendirilecektir. Bu değerlendirme derse katılan öğrenciler tarafından okuma, konu araştırması yapılması, sunum ve derste tartışılması şeklinde gerçekleşecektir. Öncelikli olarak arkeolojinin temel prensiplerinden biri olan stratigrafi (tabakalanma), kronoloji ve karşılaşılması muhtemel kültür elemanları hakkında bilgi sahibi olunması gerekmektedir. Sorun için verilecek cevaplar birkaç aşamalı olarak oluşur. Belli bir alanda çalışmak isteyen bir arkeolog öncelikli olarak o alanın arkeolojisi ile ilgili önceden yapılmış çalışmaları saptamak ve değerlendirmek zorundadır. İkinci aşamada, bazı bilgilerin edinilmesi saha çalışmalarını gerekli kılmaktadır. Bu çalışmaların başında yüzey araştırmaları, kazı çalışmaları, etnoarkeolojik vb çalışmalar gelmektedir. Bu çalışmaların her birinin kendi içinde türleri vardır. Bu türler araştırmacının isteğine göre değil çalışılacak alanın fiziki koşullarına (dağlık, ovalık, vadi vs)çalışılacak arkeolojik alanın türü (höyük, mezar, kale vs) ve mevcut imkânlara bağlı olarak şekillenecektir. Bu derste yüzey araştırma yöntemleri, kazının temel prensipleri, arkeolojik belgelemenin temel prensipleri dışında günümüz kültürel geleneklerin geçmişteki izlerini takip eden etnoarkeoloji ya da uygulamada arkeolojik bir unsurun (örneğin seramik) yeniden üretilmesi gibi pratik deneysel çalışmaların uygulamaları hakkında bilgi toplanacaktır. Son olarak öğrencinin arkeolojik araştırma konusuna ilişkin kaynak araştırma, veri toplama ve sunma becerisi uygulamalı olarak sınanacaktır.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Arkeolojik Araştırma Yöntemlerinin ana hatlarının verilmesi, türleri ve çalışma metodolojilerine ait temel kavramların öğrenilmesi. | ||
| 2 | Stratigrafi ve kronoloji gibi kavramlar ile araştırma yöntemleri arasında ilişki kurulması. Stratigrafinin oluşumu ve tarihçesi. | ||
| 3 | Kronoloji ve Tarihlendirme Yöntemleri-Okuma: C. Renfrew-P. Bahn, 2017, Arkeoloji: Kuramlar, Yöntemler ve Uygulama, 131-176. | ||
| 4 | Konu araştırması ve tartışma- Türkiye ve Avrupa’da gerçekleştirilen yüzey araştırma örnekleri üzerinden, yöntemlerin araştırılması ve karşılaştırılması. | ||
| 5 | Konu araştırması ve tartışma-Arkeolojik kazılar ve yüzey araştırmaları sırasında temel belgeleme yöntemlerinin ele alınarak bölümümüzde gerçekleşen kazıların belgeleme yöntemlerinin irdelenmesi ve tartışılması.(Temel kaynaklar C. Renfrew-P. Bahn, 2017, Arkeoloji: Kuramlar, Yöntemler ve Uygulama, 73-130.; V. Sevin,1995, Arkeolojik Kazı Sistemi El Kitabı, Arkeoloji ve Sanat Yayınları) | ||
| 6 | Konu araştırması -Seramik araştırmaları (Temel kaynak T.Ökse, 2002, Arkeolojik Çalışmalarda Seramik değerlendirme yöntemleri, Arkeoloji ve Sanat; T. Ökse, 2012,Önasya Arkeolojisinde Çanak Çömlek, Arkeoloji ve Sanat) | ||
| 7 | Konu araştırması ve tartışma-Arkeometri: Arkeometalurji, seramik çalışmalarında arkeometrik yaklaşımlar. Arkeozooloji, jeoarkeoloji, arkeobotanik, gibi arkeolojiye yardımcı bilim dallarının amaç, işlev ve görevlerinin anlaşması | ||
| 8 | Ara Değerlendirme | ||
| 9 | Arkeolojide günümüz ile geçmiş arasında bağlantı kurabilecek çıkış noktaları: Etnoarkeolojik Çalışmalar ve bunlardan örnekler | ||
| 10 | Elsevier, Taylor&Francis, Sage, Wiley ve Springer gibi alanında önde gelen yayınevlerinin internet sitelerinde sunulan dergilerine yayınlanması için gönderilen makalelerde aranan bilimsel niteliklerin araştırılması ve adı geçen yayınevlerinde yayınlanan arkeolojik dergilerin özellik ve yayın kıstaslarının değerlendirilmesi | ||
| 11 | Yazım Denemesi-Arkeolojik bir araştırmanın kısa bir bilimsel yazı ile sunulması-1 | ||
| 12 | Yazım denemesinin derste değerlendirilmesi | ||
| 13 | Yazım Denemesi -Arkeolojik bir araştırmanın kısa bir bilimsel yazı ile sunulması-2 | ||
| 14 | Yazım denemesinin derste değerlendirilmesi | ||
| 15 | Konuların genel değerlendirmesi | ||
| 16 | Final Değerlendirmesi |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Ders Kitabı/Malzemesi/Önerilen Kaynaklar AKÇIĞ, Z.,-PINAR, R., "Arkeolojide Jeofizik Yöntemler", VIII. Arkeometri Sonuçları Toplantısı (Ankara 1992), 13-37. ALEXANDER, J., The Directing of Archaeological Excavations (London 1970). ATKINSON, R., Field Archaeology (London 1953). BARKER, P., Techniques of Archaeological Excavation (London1977). BARKER,P., Understanding Archaeological Excavation (London1986). BROWNE, D. M., Principles and Practice in Modern Archaeology (London 1975). COOKKSON, B. C., Arkeolojik İllüstrasyon ve Fotoğrafçılık (Ankara 2006) CRAWFORD,O., Archaeology in the Field (London 1953). DIMBLEY, G., Plants and Archaeology (London 1967). DİNÇOL, A. M.,ve KANTMAN, S., "Arkeolojide Yeni Kavramlar ve Metodolojik Araştırma Planlaması", Analitik Arkeoloji (ed.AM. Dinçol ve S. Kantman), Anadolu Araştırmaları-Özel Sayı, (İstanbul 1969) 15-36. DONOVAN, D. T., Stratigraphy: An Introduction to Principles (London 1966). DRAHOR, M. G., "Arkeolojik Alanlarda Jeofiziksel Prospeksiyonun Önemi", IX. Araştırma Sonuçları Toplantısı (Çanakkale1991) 235-250. FRYER, D., Surveying for Archaeologists (Durham 1960). GRIFFIN, J., (ed.), Essays on Archaeological Method (Michigan Museum of Anthropology 8) Ann Arbor 1957. GAMBLE, C., Arkeoloji’nin Temelleri (İstanbul 2014) GRINSELL, L., RAHTZ, P., ve WILLIAMS, D.P., The Preparation of Archaeological Reports (London 1974). HAMMOND, P., Archaeological Techniques for Amateurs (Princeton 1963). HARRIS, E. C., "The Stratigraphic Sequence: a question of time", World Archaeology 711 (1975) 109-121. HARRIS, E. C., Principles of Archaeological Stratigraphy (London 1979) HEIZER, R. F., A Guide to the Archaeological Field Methods (California 19583). HODDER, I., ve HUTSON, S., Geçmişi Okumak: Arkeolojiyi Yorumlamada Günel Yaklaşımlar (Ankara 2010) ÖKSE, T., Arkeolojik Çalışmalarda Seramik Değerlendirme Yöntemleri, (İstanbul 2002) ÖKSE, T., Önasya Arkeolojisinde Çanak Çömlek (İstanbul 2012) ÖZDOĞAN, M., 50 Soruda Arkeoloji, (İstanbul 2011). ÖZDOĞAN, M., Arkeolojik Kazılar Bilimsel Çalışma Mı? Toprak Hafriyatı mı? (İstanbul 2011) KENWORTHY, M. A., ve dig., Preserving Field Records. Archival Techniques for Archaeologists and Anthropologists (Pennsylvania 1985). PYDDOKE, E., Stratification for the Archaeologist (London1961). RENFREW C. ve BAHN P., Arkeoloji: Kuramlar, Yöntemler ve Uygulama (İstanbul 2017) SEVİN V., Arkeolojik Kazı Sistemi El Kitabı, (İstanbul 1995)
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Final Sınavı | 1 | 3 | 3 |
| Derse Katılım | 13 | 3 | 39 |
| Tartışma | 4 | 1 | 4 |
| Seminer | 4 | 6 | 24 |
| Makale Yazma | 3 | 8 | 24 |
| Bireysel Çalışma | 6 | 8 | 48 |
| Okuma | 7 | 5 | 35 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 180 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | PÇ 13 | |
| ÖÇ 1 | 4 | 3 | 3 | 2 | 4 | 2 | 2 | 2 | |||||
| ÖÇ 2 | 3 | 4 | 2 | 4 | 4 | 4 | 2 | 2 | |||||
| ÖÇ 3 | 4 | 5 | 4 | 5 | 3 | 4 | |||||||
| ÖÇ 4 | 5 | 3 | 5 | 4 | 5 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek