GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
9201055712017 Antik Dönem'de Ticari Kargolar Seçmeli Ders Grubu 1 1 6,00

Dersin Seviyesi

Yüksek Lisans

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Bu dersin amacı İ.Ö.4.binyıldan itibaren deniz ticaretinde yoğun olarak kullanılan ticari amphoraların formlarından hareketle üretim yerlerini, hangi ürünler için kullanıldıklarını ve ticaretteki yerlerini öğrencilere öğretmek ve sualtı araştırmalarında en sık karşılaşılan bu eserlerin bilimsel veri olarak kullanımını anlatmaktır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Prof. Dr. Gonca Şenol

Öğrenme Çıktıları

1 1. Gemi kargolarında ele geçen en erken ürün taşıma kaplarının tanınması. Amphora” kelimesinin kökeni ve antik dönemde Akdeniz ticaretinde kullanılan en erken çift kulplu kapların tanınması (Kenaan ve Mısır amphoraları).
2 2. Amphora üretimi, atölyeler, killer, hamur içerikleri, katkılarının öğrenilmesi. Tam ve parça halindeki amphoraların ikinci kullanımının saptanması. Amphora mühürlerinin niçin uygulandığı ve mühürleme sistemleri hakkında bilgi sahibi olma.
3 3. Antik ekonomi ve ticarette amphoraların rolünün kavranması. Kentler arasındaki ticaretin kanıtı olarak amphoralar, ticaretin niteliği (ithal ve ihraç edilen ürünler), antik ticaret yollarının anlaşılması.
4 4. Önemli amphora üreticisi Grek kentlerinin amphoraları, tipolojileri, içerikleri (şarap, zeytinyağı, tuzlu balık ve balık sosları, vs.), üretim dönemleri, üretim kapasitelerinin anlaşılması. Üretim yerleri ve amphoraların dağılımları hakkında bilgi sahibi olma.
5 5. Roma ve Bizans amphoraları, tipolojileri, üretim tarihleri, üretim bölgeleri, içerikleri, üretim kapasitelerinin öğrenilmesi. Doğu ve Batı Akdeniz ticaretindeki dağılım ve yoğunluklarının anlaşılması.
6 6. Şarap, zeytinyağı, tuzlu balık ve balık sosu üretimi ve bu faaliyetleri gerçekleştiren atölyeler hakkında bilgi edinme.
7 7. Kütüphane araştırması ve internette tarama yapabilme.
8 8. Araştırma yaptığı konuyla ilgili bilgi ve deneyimlerini yazılı olarak ifade edebilme.

Öğretim Sistemi

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

[Yok]

Dersin İçeriği

Bu derste Suriye Filistin kıyılarında üretilen Kenaan amphoraları ve Mısır’da üretilen ilk amphoralardan başlamak üzere amphoraların tipolojik gelişimleri bölgeler gözetilerek kronolojik bir dizinle öğrenciye sunulacaktır. Bu kapsamda deniz ticaretinde gelişmelerin hızlandığı Geç Bronz Çağ’da Yakın Doğu’da ve Ege dünyasında üretilen amphoralar anlatıldıktan sonra özellikle Grek kent devletlerinin farklı formlarda ürettikleri ticari amphoraların üretim modelleri öğrenciye sunulacaktır. Arkaik ve Klasik Dönemlerde Akdeniz’in farklı bölgelerinde üretilen amphoraların konu edildiği derste Hellenistik Dönem’deki talep artışına paralel olarak artan üretimi etkileyen teknolojiler de derste anlatılacak konular arasında yer alacaktır. Ticari Amphora Tipolojileri dersinde ayrıca Roma İmparatorluk Dönemi’nde Akdeniz’in büyük bölümünde üretilen amphoraların tipolojileri de konu edilecektir.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Konular (Teorik) Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık
0 Programın amacı ve literatür tanıtımı
1 Amphora içeren ticari kargoların ilk ortaya çıkışı, amphora kelimesinin kökeni, amphora formunun tanımlanması, en erken amphoralar
2 Ticari amphoraların üretim teknik ve aşamaları, amphora üretim atölyeleri ve fırınlar
3 Ticari amphoralar içerisinde taşınan ürünler (şarap, zeytinyağı, tuzlu balık ve balık sosu, vd.), arkeolojik ve yazılı kanıtları ve ürünlerin pazarlama teknikleri
4 Seminer
5 Antik dünyada şarap, zeytinyağı, balık sosu ve tuzlu balık üretimi ve üretim atölyeleri ve teknikleri
6 Grek amphoraları (başlıca üretim merkezleri ve amphora tipolojileri)
7 Ara sınav
8 Zeytinyağı üretiminin, atölyede gözlemlenmesi (çalışma alanı: Klazomenai/Urla zeytinyağı atölyesi)
9 Amphoraları yalıtma yöntemleri: Üretim aşamasında ve ürün konulduktan sonra yalıtım işlemleri, kanıtlar
10 Amphoraların kara ve deniz/nehir yolu ile taşınması. Antik deniz ve kara ticaret yolları/rotaları
11 Amphoraların depolanması, ürünün amphoralar içerisine konması ve boşaltılması. Amphoraların ikinci kullanımı ve farklı amaçlarla kullanımı (Grek ve Mısır örnekleri)
12 Roma Cumhuriyet ve İmparatorluk Dönemlerinde amphora üretimi, üretim merkezleri, formlar, taşınan ürünler
13 Amphoraların markalanması, içeriği ve nedenleri (amphora mühürleri, Dipinto ve graffitolar: Grek kentleri ve Roma amphora mühürleri)
14 Seminer
15 Final Sınavı

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

A. K. Şenol (ed), AETAM (Arslan Eyce Taşucu Amphora Müzesi)’da Bulunan Ticari Amphoralar ve Akdeniz’de Ticaretin İzleri, Silifke, 2009. J.-Y., Empereur, A., Hesnard, “Les amphores hellénistiques”, Céramiques Hellénistiques et Romaines II, pp. 17-71. E. Doğer, Antik Çağda Amphoralar, Sergi Yayınevi, 1990 M. Siciallano, P. Sibella, Amphores: Comment les identifier?, Aix-en-Provence, 1994. M. Siciallano, Poisson de l’antiquité, Istres, 1997. G. C.-Şenol, Klasik ve Hellenistik Dönem’de Mühürlü Amphora Üreten Merkezler ve Mühürleme Sistemleri, Ege Yayınları, İstanbul, 2006. G. C. Şenol, “Antik Dönemde Amphora Kullanımı”, AETAM (Arslan Eyce Taşucu Amphora Müzesi)’da Bulunan Ticari Amphoralar ve Akdeniz’de Ticaretin İzleri, (A. K. Şenol, ed.) Silifke, 2009. Yardımcı Kitaplar: A.K. Şenol, Marmaris Müzesi Ticari Amphoraları, T.C. Kültür Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara, 2003. W.D.E., Coulson, N.C., Wilkie, J.W., Rehard, “Amphoras from Naukratis and Environs”, BCH Suppl XIII, Recherches sur les amphores grecques, éd. J.-Y. Empereur, Y. Garlan, Paris, Paris, 1986, pp. 535-550. J.-Y., Empereur, M., Picon, “A la recherche des fours d’amphores”, BCH Suppl. XIII, Recherches sur les amphores grecques, éd. J.-Y. Empereur, Y. Garlan, Paris, 1986, pp. 105-126. V., Grace, “Wine Jars”, The Classical Journal, Volume XLII, No. 8, May 1947, pp. 443-452. V., Grace, “Standard Pottery Containers of the Ancient Greek World”, Hesperia VIII, Princeton, 1949, pp. 175-189. E. Doğer, Antik Çağda Bağ ve Şarap, İstanbul 2004. Transport Amphorae and Trade in the Eastern Mediterranean, Acts of the International Colloquium at the Danish Institute at Athens, September 26-29, 2002, (ed.) J. Eiring, J. Lund, Monographs of the Danish Institute at Athens, Vol. 5, Denmark 2004. Production et Commerce des Amphores Anciennes en Mer Noire, Istanbul 25-8 mai 1994, Aix-en-Provence 1999. Méthodes Classiques et Méthodes Formelles dans l'Étude des Amphores, Actes du Colloque de Rome, 27-29 Mai 1974, Collection de l'école française de Rome, 32, Rome 1977. Trade Relations in the Eastern Mediterranean from the Late Hellenistic Period to Late Antiquity, Denmark 2005. CCE 8, Vol. 1, Amphores d’Égypte de la Basse Époque à l’époque arabe, éd. S. Marchand, A. Marangou, IFAO, le Caire 2007. Bezeczky, T., Roman Amphorae from the Amber Route, BAR International Series 386, 1987, p.1-191. Bonifay, M., Etudes sur la céramique romaine tardive d’Afrique, BAR Int Ser 1301, Oxford 2004, p. 1-525. Dupont, P., Archaic East Greek Trade Amphoras, East Greek Pottery, 1998, p.142-226. Dyczek, P., Roman Amphorae, of the 1st – 3rd centuries AD found on the Lower Danube 2001. M.C. Amoureth, “Vin, vinaigre, piquette dans l'antiquité”, Le Vin des Historiens, s.75-85. Web sites: www.amphoralex.org

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 0 0 0
Toplam İş Yükü (saat) 0

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6
ÖÇ 0 2 2
ÖÇ 1 2
ÖÇ 2 3 3
ÖÇ 3 2 3 5
ÖÇ 4 5 3
ÖÇ 5
ÖÇ 6 4 4
ÖÇ 7
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek