GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9201395382025 | Tarihsel Coğrafya ve Yerel Tarih Araştırmaları II | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Yüksek Lisans
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, öğrencilerin Yakınçağ tarihini mekânsal bağlamda kavrayabilmelerini sağlamak ve yerel tarih araştırmalarında tarihsel coğrafya yöntemlerini kullanabilmelerine zemin hazırlamaktır. Özellikle 18.–20. yüzyıllar arasında Anadolu ve çevresinde yaşanan toplumsal, siyasal ve ekonomik dönüşümlerin mekânsal boyutları ele alınacak, şehirleşme, ulaşım ağları, göç hareketleri ve bölgesel idari yapılanmalar incelenecektir. Öğrenciler, yerel tarih araştırmalarında arşiv belgeleri, haritalar, tapu tahrir defterleri, salnameler, seyyah raporları ve görsel materyaller gibi kaynakları kullanarak mekân–toplum ilişkisini analiz etmeyi öğreneceklerdir. Ders, hem tarihsel coğrafyanın teorik çerçevesini hem de yerel tarih çalışmalarına pratik katkılarını ortaya koymayı hedeflemektedir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç. Dr. Olcay PULLUKÇUOĞLU YAPUCU
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Yakınçağ’da Anadolu’nun idari, demografik ve sosyo-ekonomik yapısını tarihsel coğrafya perspektifiyle açıklayabilme. |
| 2 | Yerel tarih araştırmalarında arşiv belgeleri, salnameler, haritalar, seyahatnameler ve görsel materyalleri kullanarak mekân-toplum ilişkisini analiz edebilme. |
| 3 | Osmanlı’nın son döneminden Cumhuriyet’in erken yıllarına kadar yaşanan toplumsal ve siyasal dönüşümlerin yerel ölçekteki yansımalarını disiplinler arası yaklaşımlarla değerlendirebilme. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Ders kapsamında tarihsel coğrafyanın temel kavramları, yakınçağ bağlamında yerel tarih araştırmalarında kullanılabilecek yöntem ve kaynaklarla birlikte ele alınacaktır. Öncelikle Osmanlı’nın son döneminden Cumhuriyet’in erken yıllarına kadar Anadolu’daki idari coğrafya, şehirler ve kırsal alanlar incelenecek; demografik yapı, göçler, etnik ve dini toplulukların dağılımı üzerinde durulacaktır. Haritalar, arşiv belgeleri, salnameler ve seyahatnameler üzerinden şehirleşme, ulaşım ve ekonomik faaliyetlerin mekânsal boyutları değerlendirilecektir. Ayrıca yerel tarih araştırmalarında saha çalışmasının rolü ve disiplinler arası yaklaşımların önemi vurgulanacaktır.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Derse giriş: Tarihsel coğrafya ve yerel tarih araştırmalarının kapsamı | ||
| 2 | Tarihsel coğrafyanın temel kavramları ve yöntemleri | ||
| 3 | Osmanlı’da idari coğrafya ve taşra teşkilatı | ||
| 4 | Salnameler, tapu tahrir defterleri ve arşiv belgeleri | ||
| 5 | 18. yüzyılda Anadolu’nun demografik yapısı | ||
| 6 | 19. yüzyılda göç hareketleri ve etnik/dini toplulukların dağılımı | ||
| 7 | Osmanlı şehirleri: İstanbul, İzmir, Selanik, Bursa örnekleri | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Ulaşım ve ticaret yolları: kara ve deniz ağları | ||
| 10 | 19. yüzyılda şehirleşme ve mekânsal dönüşüm | ||
| 11 | Ekonomik faaliyetler: tarım, zanaat ve sanayi | ||
| 12 | Seyyahların gözünden Anadolu’nun tarihi coğrafyası | ||
| 13 | Cumhuriyet’in erken döneminde idari coğrafya ve modernleşme | ||
| 14 | Yerel tarih araştırmalarında görsel kaynaklar (haritalar, fotoğraflar) | ||
| 15 | Saha çalışmaları ve disiplinler arası yaklaşımlar | ||
| 16 | Final Sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1. Halil İnalcık – Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi (özellikle 1600 sonrası) 2. Stanford J. Shaw & Ezel Kural Shaw – History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Vol. II 3. İlber Ortaylı – Osmanlı İmparatorluğu’nda İdari Teşkilat 4. Suraiya Faroqhi – Osmanlı’da Kentler ve Kentliler 5. Kemal Karpat – Osmanlı Nüfusu (1830–1914) 6. Heath W. Lowry – The Nature of the Early Ottoman State (arka plan ve coğrafya için) 7. Carter V. Findley – Bureaucratic Reform in the Ottoman Empire 8. Justin McCarthy – Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Nüfus ve Etnik Yapılar 9. Feroz Ahmad – The Making of Modern Turkey 10. Mahir Aydın – Salnâmeler ve Osmanlı Taşra İdaresi 11. Tuncer Baykara – Türkiye’nin Sosyo-Ekonomik ve İdari Coğrafyası 12. Özer Ergenç – Osmanlı Klasik Çağında Ankara ve Konya (şehir monografisi örneği) 13. Charles Issawi – The Economic History of Turkey, 1800–1914 14. Akdes Nimet Kurat – Türkiye ve Rusya: XVIII. Yüzyılın Sonundan Kurtuluş Savaşına Kadar 15. Yerasimos Stefanos – Azgelişmişlik Sürecinde Türkiye: Tanzimat’tan I. Dünya Savaşı’na
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Final Sınavı | 1 | 3 | 3 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Okuma | 14 | 3 | 42 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 160 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | ||||||
| ÖÇ 2 | 5 | 5 | ||||||
| ÖÇ 3 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek