GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
9305066072023 Egzersiz Biyokimyasında Özel Konular Ders 1 1 0

Dersin Seviyesi

Doktora

Dersin Sunulduğu Dil

Dersin Amacı

Öğrencilerin: Biyolojik membranların ve bunlara ilişkin taşıma sistemlerinin tür ve mekanizmalarının ayırdına varmaları; Değişen egzersiz şiddet ve sürelerinde özellikle karbonhidrat ve lipid enerji metabolizmasının değişik yolaklarının devreye giriş oranlarını ve entegrasyonlarını yorumlayabilmeleri; Bu yolların metabolik denetiminde enzim kinetiklerini kavrayabilmeleri, hormonların denetimdeki etki mekanizmaları; Su, elektrolit ve mineral metabolizmasının farklı çevresel etkilerle uğradıkları değişimleri ve alınması gereken önlemleri irdeleyebilmeleri; Özellikle demir açısından rastlanacak eksiklik ve anemilerin izlenmesinde kullanılacak parametrelerin önem sırasını kavramaları; Glikojen depolarının doldurulma süreçlerini değerlendirebilmeleri; Sıvı, mineral ve karbonhidrat desteğinin esaslarının anlaşılması; Ergojenik yardımcıların doping etkenleriyle ayırımlarının ve uygulanma esaslarının; WADA kodu, eğitsel ve etik yaklaşımın anlaşılması. DNA ve RNA gibi genetik materyallerin yapı, sentez, fonksiyon ve yıkılımları ve protein sentezindeki görevlerini tanımaları; Egzersize yanıt verebilen genlere ilişkin işaretleyiciler konusunda güncel bilgileri takip etmeleri; Diyabet, hipertansiyon, obezite, hiperlipidemi, ateroskleroz, metabolik sendrom ve osteoporoz gibi metabolik hastalıklarda ve oksidan stres yaratan koşullarda uygulanacak egzersiz tür, süre ve şiddetleri konusunda bilimsel yorum yapabilmeleri ve egzersiz reçetelerinin oluşturulmasına katkıda bulunabilmeleri; Çocuklar, kadınlar ve yaşlılarda uygulanacak egzersiz programlarının altında yatan biyokimyasal ve fizyolojik esasları özümsemeleri; Tüm bu alanlarda bağımsız ve ortak projeler önerip parçası olabilmeleri; Bu alana ve yakın konulara ilişkin güncel bilimsel yayınları takip edebilmeleri ve bunlara eleştirel düzeyde yaklaşabilmelerine ve egzersiz biyokimyası alanında özgün araştırmalar yapabilecek bir konuma gelmelerine katkıda bulunmaktır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Öğrenme Çıktıları

1 Kas, kan ve yağ hücrelerinde membran taşıma sistemlerinin tür ve mekanizmalarının ayırdına varılması
2 Egzersiz metabolizmasına ilişkin kuramları kavrayabilme ve değişen koşullarda birbirleriyle entegrasyonunu irdeleyebilme, hormonal ve enzimatik denetimlerinin kavranması.
3 Su, elektrolit ve mineral metabolizmasının farklı çevresel etkilerle uğradıkları değişimleri ve alınması gereken önlemleri irdeleyebilmeleri; Özellikle demir açısından rastlanacak eksikliklerin nasıl anlaşılacağının farkında olunması.
4 Sıvı, elektrolit ve glikojen depolarının doldurulma süreçlerinin anlaşılması.
5 Metabolik hastalıklarda; çocuklar, kadınlar ve yaşlılarda uygulanacak egzersiz programlarının altında yatan biyokimyasal ve fizyolojik esasların özümsenmesi.
6 Ergojenik yardımcıların uygulanma esaslarının; doping etkenleriyle ayırımlarının, WADA kodunun, eğitimsel ve etik yaklaşımların anlaşılması.
7 Egzersiz biyokimyası ile ilişkili projelerin önerilebilmesi.

Öğretim Sistemi

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Yok

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

Yok

Dersin İçeriği

Membran sistemleri; Egzersizde karbonhidrat ve lipid metabolizması; Enzimatik ve hormonal kontrol mekaniznmaları; Egzersizde sıvı, elektrolit ve mineral metabolizması; Çevresel etkiler; Beslenmenin biyokimyasal esasları; Egzersize ilişkin genetik parametreler; Metabolik hastalıklar, çocukluk, yaşlılık ve kadınlarda egzersizin biyokimyasal temelleri; Proje önerileri.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Konular (Teorik) Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık
1 Dersin amacı ve öğrenme hedefleri, ders içerikleri, temel biyokimya tekrarı, fonksiyonel gruplar.
2 Membranlardan transport mekanizmaları, sınıflandırma ve örnekler.
3 Yüksek enerjili fosfatlar; Substrat döngüleri; Glikoliz ve glikojenolizin denetimleri.
4 Laktat/pirüvat dengesi; glikoliz ve Krebs döngüsü ilişkisi; Mekik sistemleri; Krebs döngüsünün denetimi; Tip I liflerde glikoliz metabolizmasının hızlanması.
5 Tip IIb liflerde glikojenolizin hızlanması; cAMP duyarlı sistemler; Allosterik regülasyon.
6 Karaciğer glikojenolizinin metabolik ve hormonal denetimi.
7 Lipoliz ve beta-oksidasyon; Tip I liflerde yağ asidi oksidasyonunun artması.
8 Ara sınav
9 Elektron transfer zinciri ve oksidatif fosforilasyon mekanizmaları kuramları; proton itici kuvveti; sitokrom kompleks sistemleri.
10 Su, elektrolit ve mineral metabolizması; Sporcuda demir eksiklikleri ve anemilerinin saptanma ve giderilmesi; 2,3-DPG.
11 Sıvı, elektrolit, mineral ve glikojen depolarının doldurulma esasları.
12 Ergojenik yardımcı ve doping etkenlerinin sınıflandırma ve ayırımları, kullanım esasları; WADA kodu, etik ve eğitimsel esaslar.
13 Metabolik hastalıklarda; çocuklar, kadınlar ve yaşlılarda egzersizin biyokimyasal ve fizyolojik esasları.
14 Moleküler biyolojinin esasları; Egzersizde amino asit ve protein metabolizması; Egzersize yanıt verebilen genetik parametreler.
15 Dersin geneline tekrar bakış; Egzersiz biyokimyası ile ilişkili proje önerileri.
16 Final

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

Ron Maughan, Michael Gleeson: The Biochemical Basis of Sports Performance. 2nd edition, Oxford University Press, Oxford, UK, 2010. Vassilis Mougios: Exercise Biochemistry, Human Kinetics, USA, 2006. Timothy D. Noakes: Lore of Running, 4th edition, Oxford University Press, Oxford, UK, 1999. Toivo Jurimae, Neil Armstrong, Jaak Jurimae: Children and Exercise XXIV. Taylor & Francis Group, USA, 2009. Wolinsky I, Driskell JA: Nutritional Ergogenic Aids, CRC Press, Boca Raton USA, 2004.

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Staj Durumu

Yok

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Toplam İş Yükü (saat) 0

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6 PÇ 7 PÇ 8 PÇ 9 PÇ 10
ÖÇ 1
ÖÇ 2
ÖÇ 3
ÖÇ 4
ÖÇ 5
ÖÇ 6
ÖÇ 7
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek