GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9201066202020 | Eski Yakındoğu Toplumlarında Seramik Teknolojisi ve Üretimi | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 6,00 |
Dersin Seviyesi
Doktora
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Bu dersin amacı eski toplumlarında üretilen seramiklerin yapısal özelliklerinin incelemek ve seramik üretim zincirinin oluşumu ve gelişimi hakkında bilgi edinmektir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Doç Dr. Atilla Batmaz
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Seramiğin yapısını anlama. |
| 2 | Seramik üretim metodlarını kavrama. |
| 3 | Seramik üretim aşamaları hakkında bilgi edinebilme. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Yok
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Arkeolojik arazi çalışmaları sırasında çalışılan alandaki kültürü tanımlamada temel buluntuların başında seramik gelmektedir. Çanak çömlek sadece arkeolojik obje değil insan aklını, kil ile insan arasındaki bağ, teknoloji ve insanoğlunun gereksinimlerinin bir yansımasıdır. Arkeolojik seramik çalışmaları, çanak çömleğin form, renk, hamur katkı veya bezemelerinin tanımlanması üzerine yapılmakta, tipolojik sınıflandırma, diğer türlerle kıyaslama ve coğrafi yayılımının tespit edilmesi arkeoloji için önemlidir. Bu yaklaşımlar söz konusu seramiğin üretildiği toplum hakkında önemli bilgi kaynağı sağlamaktadır. Ancak seramik çalışmaları bunlarla sınırlı değildir. Belirli bir seramik grubunun üretim aşamaları, teknikleri ve teknolojisi cevap verilmesi gereken daha zor sorular ve bunlar için üretilecek cevaplar söz konusu kültürü anlamamızı ve tarihsel süreç içindeki yerini konumlandırmamıza katkı sağlayacaktır. Her kültürün doğduğu ve geliştiği bölgenin kendine ait bir toprak özellikleri ve kil yapısı vardır. Seramik üretiminde kullanılacak kilin özellikleri, yapısı, plastikliği, içeriği seramik üretim tekniklerini de şekillendirmektedir. Kilin ocaklardan çıkartılması, dövülmesi, suda dinlendirilmesi, şekillendirme sürçleri, bunlar için kullanılan yapılar ve aletler; çekilen kabın kurutulması, perdah, astar bezeme gibi yüzey uygulamalarının yapılması üretimin önemli aşamalarıdır. Kilin özelliklerine ve kültürün geleneklerine uygun şekilde pişirilmesi, fırın atmosferi, pişirme derecelerinden fırının türüne kadar tüm aşamalar çanak çömleğin kullanım alanına göre şekillenecektir. Ayrıca bezeme unsurları da bölgeden bölgeye, kültürden kültüre değişim göstermektedir. Yüzyıllar içinde üretim şablonları ve teknolojisine bağlı olarak seramiğin yapısal özellikleri de değişime uğrayacaktır. Bu derste eski kültürlerin çanak çömlek üretimine ilişkin yukarıda sunulan araştırma konuları üzerinde araştırma yapılacak ve derste tartışılacaktır. Bunun amacı öğrencinin seramik ile ilgili kaynak araştırma, veri toplama ve sunma becerisi geliştirilmeye katkı sağlamak olacaktır.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Tanışma, dersin amacı içeriği, kapsamı ve amaçları hakkında bilgi verilmesi | ||
| 2 | Arkeolojide seramik: Anlamı, önemi ve temel çalışma yöntemleri(Ökse 2002) | ||
| 3 | Seramik teknolojisi ve analitik metotlar (Santacreu: 2014: 11-43) | ||
| 4 | Materyal, teknikler ve uygulama yöntemleri Kil seçimi ve kil çıkartılması(Santacreu: 2014: 52-65) | ||
| 5 | Seramik hamurunun hazırlanması: Aşamalar(Santacreu: 2014: 67-75) | ||
| 6 | Şekillendirme: Tezgah türleri ve diğer şekillendirme yöntemleri | ||
| 7 | Seramik yüzey uygulamaları, kurutma işlemi (Santacreu: 2014: 80-87) | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Fırınlama süreci ve fırınlama sonrası uygulamaları (Santacreu: 2014: 87-101) | ||
| 10 | Seramik Üretiminde Sosyal Organizasyon ve İş bölümü (Santacreu: 2014: 245-256) | ||
| 11 | Etnoarkeoloji ve deneysel arkeolojinin seramik çalışmalarındaki önemi (Santacreu: 2014: 112-123) | ||
| 12 | Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri- Prehistorik Toplumlar | ||
| 13 | Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri I | ||
| 14 | Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri II | ||
| 15 | Farklı kültürlerde seramik üretim teknolojileri III |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Temel Kaynak Santacreu D. A. 2014, Materiality, Techniques and Society in Pottery Production: The Technological Study of Archaeological Ceramics Through Paste Analysis. Yardımcı Kaynaklar Arnold, D. E. 1989, Ceramic Theory and Cultural Process. Cambridge, Cambridge University Press. Arnold, D. E., 2011, Ceramic theory and cultural process after 25 years, Ethnoarchaeology, 3(1) (Spring 2011), 63–98. Ashmore, W. and Sharer R. J., 2000, Discovering our past: a brief introduction to archaeology. Mayfield Publishing Company, Mountain view, California. Costin C., L., 2000, The Use of Ethnoarchaeology for the archaeological study of ceramic production, Journal of Archaeological Method and Theory, 7(4), 377–403 Hegmon, M. 2000, Edvences in ceramic ethnoarchaeology, Journal of Archaeological Method and Theory, 7(3), 129¬–137 Horejs, B., Jung R. and Peter Pavúk, P. 2010, Analysing pottery: Processing, classification, publication, Studia Archaeologica Et Medievalia, X, Comenius University, Bratislava. Kapmeyer, H. 2005, Zur Herstellung urartäischer Palastkeramik, Archäologische Mitteilungen aus Iran und Turan, Band 35-36 (2003-2004), pp.313–333. Kapur, S., Sakarya, N., and FitzPatrick, E.A. 1991, Mineralogy and micromorphology of Chalcolithic and Early Bronze Age İkiztepe ceramics. Geoarchaeology,Vol.7, pp.327–337. Knappett, C., Kilikoglou, V., Steele, V. and Stern, B. 2005, The circulation and consumption of red lustrous wheelmade Ware: petrographic, chemical and residue analysis. Anatolian Studies, Vol.55, pp.25–59. Longacre, W. A. 1991, Ceramic ethnoarchaeology: An introduction. In Longacre, W.A. (ed.) Ceramic Ethnoarchaeology, University of Arizona Press, Tucson, 1-10. Orton, C. and Hughes, M. 2013. Pottery in archaeology: Second edition, Cambridge Manuals in Archaeology, Cambridge University Press. Ökse, T. 2002, Arkeolojik Çalışmalarda Seramik Değerlendirme Yöntemleri. Ökse, T. 2012, Önasya Arkeolojisinde Çanak Çömlek. Picon, M., Vichy, M. and Meille, E. 1971, Composition of the Lezoux, Lyon and Arezzo Samian Ware. Archaeometry, Vol.13, No.2, pp.191–208. Picon, M., Carre C., Cordoliani M. L., Vichy M., Hernandez J. A. and Mignard J. L. 1975, Composition of the La Graufesenque, Banassac and Montans Terra Sigillata. Archaeometry, Vol.17, No.2, pp.191–199. Tite M. S., Bimson M., and Freestone I. C. 1982, An examination of the high gloss surface finishes on Greek Attic and Roman Samian Wares. Archaeometry, Vol.24, No.2, pp.117–126.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Makale Kritik Etme | 1 | 70 |
| Bireysel Çalışma | 1 | 30 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 2 | 2 |
| Final Sınavı | 1 | 2 | 2 |
| Derse Katılım | 13 | 6 | 78 |
| Laboratuvar | 1 | 7 | 7 |
| Seminer | 1 | 14 | 14 |
| Makale Kritik Etme | 1 | 14 | 14 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 4 | 6 | 24 |
| Okuma | 13 | 3 | 39 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 180 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | |
| ÖÇ 1 | 2 | 2 | 2 | 1 | 1 | 4 | 3 | ||||
| ÖÇ 2 | 4 | 3 | 4 | 4 | 2 | 2 | 3 | 2 | 5 | ||
| ÖÇ 3 | 4 | 3 | 4 | 2 | 3 | 4 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek