[GeriDon]
[DersOgretimPlani]
| [DersinKodu] | [DersinAdi] | [DersinTuru] | [Yil] | [YariYil] | [Ects] |
|---|---|---|---|---|---|
| 9205016542011 | Kuzey Kafkasya Müridizmi | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 1 | 6,00 |
[DersinSeviyesi]
[Doktora]
[DersDili]
Türkçe
[DersinAmaci]
Kuzey Kafkasya müridizminin, İslam sufizmi içerisindeki yerinin anlaşılmasını sağlamak. Kuzey Kafkasya direnişinin organizasyonunda Müridizmin rolünün anlaşılmasını sağlamak.
[DersiVerenGorevli]
Doç. Dr. Abdullah TEMİZKAN
[OgrenmeCiktilari]
| 1 | 1. Mezun Kafkasya tarihinin evrelerini incelerken bu evrelerin sosyo-ekonomik boyutlarını illî bağlılıklar çerçevesinde yorumlayabilir. (3, 6) |
| 2 | 2. Mütemadiyen öğrenme isteği yaratan bir tecessüse sahip olan mezunlar Kafkasya tarihine ilişkin yaptıkları araştırmalarla tarih bilimine yeni bilgiler katabilirler. (8, 12) |
| 3 | 3. Mezunlar araştırmalarını yaparken ve ortaya ilmî metinler koyarken çalıştıkları alanın etik kurallarını gözeterek Kafkasya tarihi alanına güvenilir bilgilerle destek olabilirler. (14) |
| 4 | |
| 5 |
[OgrenimTuru]
[DersOnKosulu]
Yok
[OnerilenDigerHususlar]
Yok
[DersinIcerigi]
Kuzey Kafkasya’da başlayan Rus istilası ve kolonizasyonu karşısında direnmeye çalışan Kafkas dağlıları “müridizm” olarak isimlendirilen Nakşibendî-Halidî tarikatının organizasyonu ile daha derli toplu bir kurtuluş mücadelesi başlatmışlardır. Ancak müridizmin etkileri sadece Ruslarla mücadeleyi organize etmekle sınırlı kalmamış aynı zamandan dağlı toplumunu da çok köklü bir şekilde dönüştürmüştür. Bu dönüştürme faaliyeti esnasında dinî söylem ve yorumların yanında güç de kullanılmıştır. İmamlar dönemi olarak bilinen bu dönem de neredeyse birbirinin devamı olan politikalar takip edilmiştir. Biz bu derste müridizmin Kuzey Kafkasya’daki bu iki fonksiyonunu birinci elden kaynaklardan hareketle ele alacağız.
[HaftalikDersIcerigi]
| [Hafta] | [Teorik] | [OgretimYontemVeTeknikleri] | [OnHazirlik] |
|---|---|---|---|
| 1 | Zühd anlayışının teşekkülü. | ||
| 2 | Sufizmin ortya çıkışı ve Nakşibendilik | ||
| 3 | Ahmed Faruk Sirhindî’nin sufizme etkileri. | ||
| 4 | Halidîliğin ortaya çıkışı ve getirdiği prensipler. | ||
| 5 | Halidîliğin Kafkasya’da yayılışı. | ||
| 6 | İmam Mansur ve Kafkasya Müridizminin ortaya çıkışı. | ||
| 7 | Fetret dönemi ve İmam Gazi Muhammed’in ortaya çıkışı. | ||
| 8 | İmam Hamzat’ın Dağlılar ve Ruslarla ilişkisi. | ||
| 9 | Vize sınavı | ||
| 10 | İmama Şamil’in Müridizm anlayışı ve uygulamaları. | ||
| 11 | Rusların Müridizm algısı ve bu harekete yaklaşımları. | ||
| 12 | Müridizmin Dağlılara yaklaşımı ve dağlıların müridizm algısı. | ||
| 13 | Müridizmin Ruslara ve Müslüman olmayan diğer halklara yaklaşımı. | ||
| 14 | Müridizmin devlet anlayışı ve müridizmin kurumsallaşması. | ||
| 15 | Rus istilası karşısında Kuzey Kafkasya mürdizminin oynadığı rolün yorumlanması. | ||
| 16 | Final sınavı |
[DersKitabi]
1. Abu Manneh, Butrus, “19. Yüzyıl Başlarında Osmanlı’da Nakşî-Müceddidîlik”, Çev. Hür Mahmut Yücer, Tasavvuf, S.12,Ankara 2004, ss.265-291. 2. Akmaz, Ahmet, “Kafkasya Müridizm Hareketinin Önderi İmam Mansur”, Yeni Türkiye, Yıl:3, S.6, ss.1970-1988. 3. Akmaz, Ahmet, Rus Yayılmacılığı Karşısında Kafkasya Müridizm Hareketi (Doğuşu), Kayseri, 1994. 4. Baddeley,John F. (çev. Murat Özden), Rusların Kafkasya’yı İstilası ve Şeyh Şamil, İstanbul, 1996. 5. Bardakçı, Necmettin “Kafkasya’nın Bağımsızlık Mücadelesinde Tasavvuf ve Tarikatların Rolü”, ss.322-341. 6. Bennigsen, Alexandre& Quelquejay, Lemercier C., Stepte Ezan Sesleri, (çev. Nezih Uzel) İstanbul, 1994. 7. Bennigsen, A.-Quelguejay, C. Lemercier, Sûfî ve Komiser (Rusya'da İslam Tarikatları), Terc: Dr. Osman Türer, Ankara 1988 8. Beuhler, Arthur F., “Nakşibendiye-Müceddidîye ve Hindistan’da Yayılışı”, Çev. Halil İbrahim Şimşek, Çorum İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.II, S.3, ss.143-164. 9. Dam Rba, Şeyh Şamil’in Yüz Mektubu, Çev. Fikret Efe, İstanbul 2004. 10. Dibir, Hasan, Tarih-i Hasan, Hazırlayan Nurmuhammed Muhammed, Muhammed Tahir el-Karakî’nin Dağıstan Kılıçlarının Parlaması, İstanbul 1999’un içinde 11. Дубровин,Н. Ф., О Народах Центрального и Северо-Западного Кавказа, Налбчик 2002. s.332-333. 12. Фадеев, А.В., “О Внутренней Социальной Базе Мюридистского Движения на Кавказе в XIX. веке”, Вопросы Истории, 1955, No.0006, ss.67-77. 13. Gammer, Moshe, “The Beginnings of the Naqshbandiyya in Daghestan and the Russian Conquest of the Caucasus”, Die Welt des Islams, New Ser., Vol. 34, Issue 2. (Nov., 1994), pp. 204-217. 14. Gammer, Moshe, Muslim Resistance to the Tsar: Shamil and the Conquest of Chechnia and Daghestan, London 1994. 15. Gammer, Moşe, Sovyet Tarihçiliğinde Şamil, İstanbul 1996. 16. Gökçe, Cemal, Kafkasya ve Osmanlı İmparatorluğu’nun Kafkasya Siyaseti, (Basılmış Doktora Tezi), İstanbul, 1979. 17. Haar, Johan Gj ter, “Ahmed Sirhindî’nin Nakşibendi Geleneğine Bakışı” Çev. Halil İbrahim Şimşek, Gazi Üniversitesi Çorum İlahiyat Fakültesi Tasavvuf İlim ve Araştırma Dergisi, S.8, Ankara 2002,ss.199-208. 18. Haşim Efendi, Ahvâl-i Anapa ve Çerkes, Topkapı Sarayı Kütüphanesi, (yazma), No:1564. 19. Henze, Paul B., Kafkaslarda Ateş ve Kılıç: 19. Yüzyılda Kuzey Kafkasya Dağ Köylülerinin Direnişi, Çev: Akın Kösetorunu, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1985. 20. Хаджи Мурат Ибрагимбейли, “Народно-Освободительная Барьба Горцев Кавказа под Руководством Шамиля Против Царизма и Местних Феодалов”, Вопросы Истории, 1990, No.0006, ss.152-153. 21. Kalinowski, Karol, Pamietnik Mojej Zolnierkina Kaukazie i Niewoli u Szamila od Roku 1844 do 1864,Warszawa 1883. 22. el-Karakî, Muhammed Tahir, Dağıstan Kılıçlarının Parlaması,(mütercimi belirtilmemiş), İnsan Yayınları, İstanbul 1999.
[PlanlananYontemler]
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
[Degerlendirme]
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | [Adet] | [Deger] |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| [Toplam] | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | [Adet] | [Deger] |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| [Toplam] | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
[StajDurumu]
Yok
[IsYukuHesaplamasi]
| [Etkinlikler] | [Sayisi] | [Suresi] | [ToplamIsYuku] |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 10 | 10 |
| Final Sınavı | 1 | 30 | 30 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Seminer | 14 | 2 | 28 |
| Okuma | 14 | 5 | 70 |
| [ToplamIsYuku] | 180 | ||
[PCOCIliskisi]
| [PC] 1 | [PC] 2 | [PC] 3 | [PC] 4 | [PC] 5 | [PC] 6 | [PC] 7 | [PC] 8 | [PC] 9 | [PC] 10 | [PC] 11 | [PC] 12 | [PC] 13 | [PC] 14 | |
| [OC] 1 | 5 | 5 | ||||||||||||
| [OC] 2 | 5 | 4 | ||||||||||||
| [OC] 3 | 5 | |||||||||||||
| [OC] 4 | ||||||||||||||
| [OC] 5 |
[PCOCAciklama]