GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9301106082019 | Egzersiz Biyokimyası | Ders | 1 | 2 | 8,00 |
Dersin Seviyesi
Doktora
Dersin Sunulduğu Dil
Türkçe
Dersin Amacı
Öğrencilerin: Biyolojik membranların ve bunlara ilişkin taşıma sistemlerinin tür ve mekanizmalarının ayırdına varmaları; Değişen egzersiz şiddet ve sürelerinde özellikle karbonhidrat ve lipid enerji metabolizmasının değişik yolaklarının devreye giriş oranlarını ve entegrasyonlarını yorumlayabilmeleri; Bu yolların metabolik denetiminde enzim kinetiklerini kavrayabilmeleri, hormonların denetimdeki etki mekanizmaları; Su, elektrolit ve mineral metabolizmasının farklı çevresel etkilerle uğradıkları değişimleri ve alınması gereken önlemleri irdeleyebilmeleri; Özellikle demir açısından rastlanacak eksiklik ve anemilerin izlenmesinde kullanılacak parametrelerin önem sırasını kavramaları; Glikojen depolarının doldurulma süreçlerini değerlendirebilmeleri; Sıvı, mineral ve karbonhidrat desteğinin esaslarının anlaşılması; Ergojenik yardımcıların doping etkenleriyle ayırımlarının ve uygulanma esaslarının; WADA kodu, eğitsel ve etik yaklaşımın anlaşılması. DNA ve RNA gibi genetik materyallerin yapı, sentez, fonksiyon ve yıkılımları ve protein sentezindeki görevlerini tanımaları; Egzersize yanıt verebilen genlere ilişkin işaretleyiciler konusunda güncel bilgileri takip etmeleri; Diyabet, hipertansiyon, obezite, hiperlipidemi, ateroskleroz, metabolik sendrom ve osteoporoz gibi metabolik hastalıklarda ve oksidan stres yaratan koşullarda uygulanacak egzersiz tür, süre ve şiddetleri konusunda bilimsel yorum yapabilmeleri ve egzersiz reçetelerinin oluşturulmasına katkıda bulunabilmeleri; Çocuklar, kadınlar ve yaşlılarda uygulanacak egzersiz programlarının altında yatan biyokimyasal ve fizyolojik esasları özümsemeleri; Tüm bu alanlarda bağımsız ve ortak projeler önerip parçası olabilmeleri; Bu alana ve yakın konulara ilişkin güncel bilimsel yayınları takip edebilmeleri ve bunlara eleştirel düzeyde yaklaşabilmelerine ve egzersiz biyokimyası alanında özgün araştırmalar yapabilecek bir konuma gelmelerine katkıda bulunmaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. S. Oğuz Karamızrak
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Atomların yapısal bileşenlerini ve periyodik cetvelde gruplanmalarını, kimyasal bağları, molekül ve bileşik oluşumunu kavrayabilmek; organizmanın yapısında yer alan biyomoleküllerin yapısını tanıyabilmek ve yapı-fonksiyon ilişkisini kurabilmek; |
| 2 | Kimyasal tepkime, kimyasal denge, yükseltgenme ve indirgenme, tepkime hızı, kimyasal çözelti, derişim birimleri, asit, baz, tuz, pH ve tampon sistemlerin tanım ve mekanizmalarını kavramak; |
| 3 | Temel organik kimyasal maddelerin tanım, yapı, sınıflandırma ve tepkimeye giren ana fonksiyonel gruplarını ve izomerlik özelliklerini tanımak ve özellikle enerji metabolizmasında gözlenen örnekleri ile ilişkilendirebilmek; |
| 4 | Karbonhidratların, lipidlerin ve aminoasitlerin temel yapı, isimlendirme ve sınıflandırılmalarını yapabilmek; |
| 5 | Porfirinlerin içinde yer alan myoglobin ve hemoglobinin yapı ve fonksiyonları kavramak; egzersizde oksijen taşınmasındaki rollerini anlamak; |
| 6 | Kalıtım ve egzersiz ilişkisi içinde nükleotid yapı ve fonksiyonunu tanımak; DNA, RNA ve gen kavramlarını açıklayabilmek ve protein sentezi ile ilişkilendirebilmek; |
| 7 | Enerji metabolizması, enerjinin depo şekli olan ATP ve kreatin fosfat (CP) gibi temel yüksek enerjili fosfatların yapı ve fonksiyonlarını; egzersiz sürecinde karbonhidratların metabolizmasında oksijenden bağımsız glikolizin ve laktat eşiği kavramının, lipidlerin metabolizmasında β-oksidasyonun temel işleyiş ve bilançolarını anlamak; Krebs döngüsü, elektron transport zinciri ve oksidatif fosforilasyon aracılığında elde edilen enerji taşıyıcı maddelerin oluşumlarını kavrayabilmek; |
| 8 | Enzimlerin ve koenzimlerin yapı, sınıflandırma ve işlevlerini ve egzersiz performansı ile ilişkilerini kavramak; |
| 9 | Hormonların yapı, işlev, sınıflandırma ve denetim mekanizmalarını egzersiz örnekleri içinde kavramak; |
| 10 | Temel ve değişik çevresel ve egzersiz koşullarında organizmanın sıvı-elektrolit ve mineral dengesinin ayırtına varmak; |
| 11 | Karbonhidrat, lipid ve proteinlerin sindirim, metabolizma ve yıkılım ürünlerini bir bütünsellik içinde kavramak; |
| 12 | Özellikle spor etiği açısından önemli olan doping kontrolü kavramı konusunda temel sınıflandırma, etki ve yan etki konuları ile eğitimin temel rolü hakkında farkındalık yaratmak; |
| 13 | Spor performansı ve egzersiz biyokimyası alandaki bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip edebilme ve yorumlayabilmeyi sağlamak. |
Öğretim Sistemi
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Lisans ve/veya Yüksek Lisans seviyesinde Biyokimya veya Egzersiz Biyokimyası dersi almış olmak.
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
Yok
Dersin İçeriği
Membran sistemleri; Egzersizde karbonhidrat ve lipid metabolizması; Enzimatik ve hormonal kontrol mekaniznmaları; Egzersizde sıvı, elektrolit ve mineral metabolizması; Çevresel etkiler; Beslenmenin biyokimyasal esasları; Egzersize ilişkin genetik parametreler; Metabolik hastalıklar, çocukluk, yaşlılık ve kadınlarda egzersizin biyokimyasal temelleri; Proje önerileri.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Egzersizin tanımlanması, Aerobik ve Anaerobik egzersiz arasındaki fark ve benzerlikler | ||
| 2 | Laktat eşiği, VO2max ve egzersize etkileri | ||
| 3 | Hareketin sinirsel kontrolü | ||
| 4 | Kas yapısı, kas tipleri ve özellikleri | ||
| 5 | Kas kasılmasının biyokimyasal evreleri ve regülasyonu | ||
| 6 | Egzersiz ve Biyoenerjetik moleküller | ||
| 7 | Egzersiz ve karbohidrat metabolizması | ||
| 8 | Arasınav | ||
| 9 | Egzersiz ve Lipid metabolizması | ||
| 10 | Egzersiz ve protein metabolizması | ||
| 11 | Egzersiz metabolizmasının entegrasyonu | ||
| 12 | Egzersizde önemli enzimler ve hormon sistemleri | ||
| 13 | Egzersiz ve doping | ||
| 14 | Egzersiz ve Antioksidantlar | ||
| 15 | Dönem Projesi Sunumu | ||
| 16 | Final sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
Ron Maughan, Michael Gleeson: The Biochemical Basis of Sports Performance. 2nd edition, Oxford University Press, Oxford, UK, 2010. Vassilis Mougios: Exercise Biochemistry, Human Kinetics, USA, 2006. Timothy D. Noakes: Lore of Running, 4th edition, Oxford University Press, Oxford, UK, 1999. Toivo Jurimae, Neil Armstrong, Jaak Jurimae: Children and Exercise XXIV. Taylor & Francis Group, USA, 2009. Wolinsky I, Driskell JA: Nutritional Ergogenic Aids, CRC Press, Boca Raton USA, 2004.
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Etkinlikler ayrıntılı olarak "Değerlendirme" ve "İş Yükü Hesaplaması" bölümlerinde verilmiştir.
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
Yok
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Derse Katılım | 14 | 2 | 28 |
| Takım/Grup Çalışması | 4 | 2 | 8 |
| Proje Hazırlama | 1 | 6 | 6 |
| Proje Sunma | 1 | 2 | 2 |
| Bireysel Çalışma | 4 | 4 | 16 |
| Ödev Problemleri için Bireysel Çalışma | 4 | 3 | 12 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 1 | 5 | 5 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 1 | 5 | 5 |
| Okuma | 1 | 4 | 4 |
| Performans | 2 | 2 | 4 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 90 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | PÇ 7 | PÇ 8 | PÇ 9 | PÇ 10 | PÇ 11 | PÇ 12 | |
| ÖÇ 1 | ||||||||||||
| ÖÇ 2 | ||||||||||||
| ÖÇ 3 | ||||||||||||
| ÖÇ 4 | ||||||||||||
| ÖÇ 5 | ||||||||||||
| ÖÇ 6 | ||||||||||||
| ÖÇ 7 | ||||||||||||
| ÖÇ 8 | ||||||||||||
| ÖÇ 9 | ||||||||||||
| ÖÇ 10 | ||||||||||||
| ÖÇ 11 | ||||||||||||
| ÖÇ 12 | ||||||||||||
| ÖÇ 13 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek