GERİ DÖN

Ders Öğretim Planı

Dersin Kodu Dersin Adı Dersin Türü Yıl Yarıyıl AKTS
9201396232021 OSMANLI TARİHİ -III (1566-1640) Seçmeli Ders Grubu 1 1 6,00

Dersin Seviyesi

Doktora

Dersin Sunulduğu Dil

Türkçe

Dersin Amacı

Bu dersin amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1566’da Kanûnî Sultan Süleyman’ın ölümünden 1640’ta Sultan İbrahim’in ölümüne kadar geçen dönemdeki siyasi, askerî, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmeleri bütüncül bir çerçevede incelemektir. Öğrenciler bu süreçte Osmanlı’nın klasik düzenindeki çözülme emarelerini, merkeziyetçi yapının karşılaştığı sorunları, Celâlî isyanları ve taşra düzenindeki bozulmaları, Avrupa devletleriyle girilen uzun süreli savaşların (Avusturya, İran, Lehistan) yarattığı dönüşümleri ve Akdeniz’deki hâkimiyet mücadelesini değerlendirme imkânı bulacaktır. Aynı zamanda bu ders, Osmanlı toplumunun gündelik yaşamına, ekonomik krizlere, mali sistemdeki bunalımlara ve ilmiyeden saray kültürüne uzanan geniş bir yelpazede öğrencilerin eleştirel ve analitik bir bakış geliştirmesini hedeflemektedir. Amaç, öğrencilerin bu dönemi yalnızca “duraklama” söylemiyle sınırlı bir çerçevede değil, değişim, dönüşüm ve kriz dinamiklerini kavrayarak yorumlayabilmelerini sağlamaktır.

Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri

Prof. Dr. Mehmet Akif ERDOĞRU

Öğrenme Çıktıları

1 Osmanlı İmparatorluğu’nun 1566–1640 arasındaki siyasi, askerî, ekonomik ve sosyal gelişmelerini tarihsel bağlam içinde açıklayabilme.
2 Celâlî isyanları, uzun süreli savaşlar, ekonomik krizler ve toplumsal değişimleri analiz ederek Osmanlı kurumlarının dönüşümünü değerlendirebilme.
3 Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel biçimde kullanarak “duraklama” paradigmasını tartışabilme ve alternatif yorumlar geliştirebilme.

Öğretim Sistemi

Birinci Öğretim

Dersin Ön Koşulu Olan Dersler

Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar

[Yok]

Dersin İçeriği

Dersin içeriği, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1566’da Kanûnî Sultan Süleyman’ın ölümüyle başlayıp 1640’ta Sultan İbrahim’in ölümüyle sona eren tarihsel dönemi kapsamaktadır. Bu çerçevede, II. Selim’den IV. Murad’a kadar gelen padişahların saltanatları, Osmanlı merkez teşkilâtındaki değişimler, saray ve harem siyaseti, ulema ve ilmiye sınıfının rolü, tımar sisteminin bozulması ve Celâlî isyanları ayrıntılı olarak incelenecektir. Ayrıca Avusturya, İran ve Lehistan savaşları, Zitvatorok Antlaşması, Doğu Akdeniz ve Kuzey Afrika’daki Osmanlı hâkimiyet mücadelesi, donanmanın durumu ve korsanlık faaliyetleri gibi askerî gelişmeler üzerinde durulacaktır. Ders, bunun yanı sıra XVII. yüzyıl başındaki ekonomik krizler, fiyat devrimi, mali bunalım, para politikaları, sosyal tabakalar arasındaki değişim ve kültürel hayatın yansımalarını da ele alarak öğrencilerin dönemi çok boyutlu biçimde değerlendirmelerini sağlayacaktır.

Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği

Hafta Konular (Teorik) Öğretim Yöntem ve Teknikleri Ön Hazırlık
1 Derse giriş: 1566–1640 döneminin genel çerçevesi, kaynaklar ve metodoloji.
2 II. Selim dönemi (1566–1574): Saray siyaseti, Kıbrıs Seferi ve İnebahtı yenilgisi.
3 III. Murad dönemi (1574–1595): Saray ve harem siyaseti, Safevîlerle mücadele, Osmanlı-Avrupa ilişkileri.
4 III. Mehmed dönemi (1595–1603): Eğri ve Haçova zaferleri, Osmanlı-Avusturya savaşları, Celâlî isyanlarının yükselişi.
5 I. Ahmed dönemi (1603–1617): Ekber ve erşed sistemi, Zitvatorok Antlaşması, Safevîlerle savaşlar.
6 Genç Osman dönemi (1618–1622): Hotin Seferi, Yeniçeri Ocağı ve saray içi iktidar mücadeleleri.
7 I. Mustafa (1617–1618, 1622–1623) ve II. Osman sonrası kriz: Taht kavgaları ve Osmanlı’da istikrarsızlık.
8 Ara Sınav
9 IV. Murad dönemi (1623–1640): İktidarın güçlendirilmesi, disiplin politikaları, içki yasağı.
10 IV. Murad’ın seferleri: Revan ve Bağdat seferleri, Osmanlı-İran mücadelesi, Kasrı Şirin Antlaşması.
11 Celâlî isyanları ve taşra düzeni: Tımar sisteminin bozulması, eşkıyalık hareketleri, köylü toplumunun çözülmesi.
12 Osmanlı ekonomisi (16.–17. yüzyıl): Fiyat devrimi, mali bunalım, para politikaları ve vergi sistemi.
13 Osmanlı toplum ve kültürü: İlmiyenin rolü, tarikatlar, gündelik yaşam, şehirleşme.
14 Akdeniz ve deniz gücü: Osmanlı donanması, korsanlık faaliyetleri, Kuzey Afrika’daki Osmanlı hâkimiyeti.
15 Osmanlı tarih yazımında 1566–1640 dönemi: “Duraklama” paradigması ve yeni yaklaşımlar.
16 Final Sınavı

Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar

1. Feridun Emecen – Osmanlı Klasik Çağında Hanedan, Devlet ve Toplum 2. Halil İnalcık – Osmanlı İmparatorluğu: Klasik Çağ (1300–1600) 3. Mustafa Akdağ – Celâlî İsyanları 4. Mustafa Akdağ – Türk Halkının Dirlik ve Düzenlik Kavgası 5. Colin Imber – The Ottoman Empire, 1300–1650: The Structure of Power 6. Rhoads Murphey – Ottoman Warfare 1500–1700 7. Gábor Ágoston & Bruce Masters (ed.) – Encyclopedia of the Ottoman Empire 8. Osmanlı Arşiv Belgeleri (seçme belgeler) 9. Evliya Çelebi – Seyahatnâme 10. 16. ve 17. yüzyıl Avrupalı seyyah raporları 11. Mehmet Akif Erdoğru – Osmanlı Tarihi (1299-1922)

Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları

Değerlendirme

Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri Adet Değer
Ara Sınav 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri Adet Değer
Final Sınavı 1 100
Toplam 100
Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri 40
Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri 60

Staj Durumu

İş Yükü Hesaplaması

Etkinlikler Sayısı Süresi (saat) Toplam İş Yükü (saat)
Ara Sınav 1 3 3
Final Sınavı 1 3 3
Derse Katılım 14 3 42
Bireysel Çalışma 14 3 42
Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma 7 3 21
Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma 7 3 21
Okuma 14 3 42
Toplam İş Yükü (saat) 174

Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi

PÇ 1 PÇ 2 PÇ 3 PÇ 4 PÇ 5 PÇ 6
ÖÇ 1 5 5
ÖÇ 2 5 5
ÖÇ 3 5 5
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek