GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9201396262021 | OSMANLI TARİHİ -IV (1640-1754) | Seçmeli Ders Grubu | 1 | 2 | 5,00 |
Dersin Seviyesi
Doktora
Dersin Sunulduğu Dil
Dersin Amacı
Bu dersin amacı, Osmanlı İmparatorluğu’nun 1640–1754 yılları arasındaki siyasi, askerî, ekonomik, sosyal ve kültürel gelişmelerini çok boyutlu bir yaklaşımla incelemektir. Öğrenciler bu dönemde Osmanlı’nın “klasik” düzeninden çıkış sürecini, merkez-taşra ilişkilerindeki dönüşümü, saray ve harem siyaseti, mali krizler ve Avrupa ile giderek yoğunlaşan diplomatik temasları değerlendirme fırsatı bulacaklardır. Köprülüler devri, II. Viyana Kuşatması ve sonrasındaki savaşlar, Karlofça Antlaşması, Pasarofça Antlaşması ve Lale Devri gibi kritik kırılma noktaları ayrıntılı olarak ele alınacaktır. Dersin temel amacı, öğrencilerin 17. ve 18. yüzyıl Osmanlı tarihini yalnızca “gerileme” söylemi içinde değil, değişim, uyum ve modernleşme dinamikleri çerçevesinde analiz etmelerini sağlamaktır.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Mehmet Akif ERDOĞRU
Öğrenme Çıktıları
| 1 | 1640–1754 döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi, askerî, ekonomik ve sosyal gelişmelerini açıklayabilme. |
| 2 | Köprülüler devri, II. Viyana Kuşatması, Karlofça ve Pasarofça antlaşmaları ile Lale Devri gibi dönüm noktalarını analiz ederek Osmanlı’nın Avrupa ve dünya dengelerindeki yerini değerlendirebilme. |
| 3 | Birincil ve ikincil kaynakları eleştirel yöntemlerle inceleyerek Osmanlı tarih yazımındaki “gerileme” paradigmasını tartışabilme ve alternatif yorumlar geliştirebilme. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
[Yok]
Dersin İçeriği
Bu ders, 1640–1754 döneminde Osmanlı İmparatorluğu’nun siyasi, askerî, sosyal ve ekonomik yapısındaki değişimleri kapsamaktadır. Bu çerçevede önce Sultan İbrahim’den başlayarak Köprülüler dönemine kadar olan iç karışıklıklar, merkezî otoritenin zaafları ve bu sorunları aşmak için geliştirilen reform girişimleri ele alınacaktır. Ardından II. Viyana Kuşatması (1683) ve Kutsal İttifak Savaşları, Osmanlı’nın Avrupa’daki dengelerle ilişkisi ve 1699 Karlofça Antlaşması üzerinde durulacaktır. 18. yüzyılda ise Pasarofça Antlaşması (1718) sonrası dönemin barış ortamı, Lale Devri’nin kültürel ve toplumsal yenilikleri, Patrona Halil İsyanı ve 1730 sonrası Osmanlı-Avusturya-İran savaşları incelenecektir. Ders ayrıca Osmanlı maliyesindeki krizleri, taşrada ayanların yükselişini, Avrupa ile artan diplomatik temasları ve Batı etkilerinin saray ve toplum üzerindeki yansımalarını çok boyutlu bir bakışla değerlendirecektir.
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Derse giriş: 1640–1754 dönemine genel bakış, kaynaklar ve yöntem | ||
| 2 | Sultan İbrahim dönemi (1640–1648): Saray siyaseti ve iç karışıklıklar | ||
| 3 | IV. Mehmed dönemi başlangıcı ve Köprülüler devri (1656 sonrası) | ||
| 4 | Osmanlı-Avusturya savaşları, 1664 Vasvar Antlaşması | ||
| 5 | Osmanlı-Girit Savaşı ve 1669’da Girit’in fethi | ||
| 6 | II. Viyana Kuşatması (1683) ve başarısızlık nedenleri | ||
| 7 | Kutsal İttifak Savaşları (1683–1699) | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Karlofça Antlaşması (1699) ve Osmanlı diplomasisinde kırılma | ||
| 10 | XVIII. yüzyıl başında Osmanlı-Avusturya ve Osmanlı-İran savaşları | ||
| 11 | Pasarofça Antlaşması (1718) ve Osmanlı dış politikasında değişim | ||
| 12 | Lale Devri (1718–1730): Kültürel hayat, yenilikler ve Batı etkisi | ||
| 13 | Patrona Halil İsyanı (1730) ve siyasi sonuçları | ||
| 14 | Osmanlı-Avusturya ve Osmanlı-İran savaşları (1730–1740) | ||
| 15 | Osmanlı maliyesi, taşrada ayanların yükselişi, toplumsal değişim | ||
| 16 | Final Sınavı |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
1- Halil İnalcık – Osmanlı İmparatorluğu: Klasik Çağ (1300–1600) (arka plan için). 2- Rifa‘at Ali Abou-El-Haj – Formation of the Modern State: The Ottoman Empire, Sixteenth to Eighteenth Centuries. 3. Virginia Aksan – Ottoman Wars 1700–1870: An Empire Besieged. 4. Stanford J. Shaw – History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, Vol. I. 5. Suraiya Faroqhi – The Ottoman Empire and the World Around It. 6. Metin Kunt & Christine Woodhead (ed.) – Süleyman’s Heirs: Ottoman Princes, 1520–1700 (saray ve iktidar ilişkileri için). 7. Caroline Finkel – Osman’s Dream: The History of the Ottoman Empire. 8. Osmanlı Arşiv Belgeleri (özellikle Karlofça ve Pasarofça sonrası diplomatik belgeler). 9. Evliya Çelebi – Seyahatnâme (17. yüzyıl sonu için). 10. 17. ve 18. yüzyıl Avrupalı elçi raporları ve seyyah notları (özellikle Viyana sonrası döneme dair). 11. Mehmet Akif Erdoğru - Osmanlı Tarihi
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Final Sınavı | 1 | 3 | 3 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 2 | 28 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Okuma | 14 | 3 | 42 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 160 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | ||||
| ÖÇ 2 | 5 | 5 | ||||
| ÖÇ 3 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek