GERİ DÖN
Ders Öğretim Planı
| Dersin Kodu | Dersin Adı | Dersin Türü | Yıl | Yarıyıl | AKTS |
|---|---|---|---|---|---|
| 9201396532024 | Saha Araştırmaları Yöntemleri | Ders | 1 | 1 | 6,00 |
Dersin Seviyesi
Doktora
Dersin Sunulduğu Dil
Dersin Amacı
Bu dersin temel amacı, tarih öğrencilerinin geleneksel arşiv ve vesika tabanlı tarih incelemelerinin sınırlılıklarını aşmalarına yardımcı olacak saha/mekan araştırması yöntemlerini öğrenmelerini ve uygulamalarını sağlamaktır. Ders sonunda öğrencilerin, tarihi olayları mekânsal bağlam içinde değerlendirerek daha zengin ve çok yönlü bir tarih anlayışı geliştirmeleri hedeflenmektedir. Bu bağlamda, disiplinler arası bir bakış açısı kazanarak coğrafya, arkeoloji, sosyoloji ve sanat tarihi gibi farklı bilim dallarının metodolojilerini tarih araştırmalarına entegre etmeleri amaçlanmaktadır. Ayrıca, haritaların saha araştırmasında bir araç ve bulguların sunumunda bir vasıta olarak kritik önemini kavramaları ve etkin bir şekilde kullanmaları da dersin ana hedeflerindendir.
Dersi Veren Öğretim Görevlisi/Görevlileri
Prof. Dr. Cihan ÖZGÜN
Öğrenme Çıktıları
| 1 | Tarih araştırmalarında saha/mekân incelemelerinin önemini kavrayarak, arşiv ve vesika tabanlı yöntemlerle birlikte disiplinler arası yaklaşımları entegre edebilme. |
| 2 | Coğrafya, arkeoloji, sosyoloji ve sanat tarihi gibi farklı disiplinlerin metodolojilerini tarih araştırmalarına uygulayabilme ve bu yöntemlerle saha verilerini analiz edebilme. |
| 3 | Haritaları ve mekânsal verileri saha araştırmalarında etkin biçimde kullanarak, elde edilen bulguları akademik sunum, rapor ve yayın formatlarına dönüştürebilme. |
Öğretim Sistemi
Birinci Öğretim
Dersin Ön Koşulu Olan Dersler
Ders İçin Önerilen Diğer Hususlar
[Yok]
Dersin İçeriği
Tarih Araştırmalarında Yeni Yaklaşımlar ve Arazi Araştırmasının YeriArazi/mekan araştırmalarının tarihçiler için vazgeçilmez önemi ve diğer bilim dallarıyla ilişkisi (sanat tarihi, sosyoloji, jeoloji, botanik, arkeoloji, prehistorya, antropoloji).Arazi araştırmalarının, birincil kaynaklar kadar önemli bir veri kaynağı olarak değerlendirilmesi.Özellikle alan ve konu tarihi araştırmalarında araziye çıkmanın zorunluluğu.Arazi Araştırmalarında Toplanabilecek Veri Türleri ve YöntemlerTopografik, toponimik, arkeolojik ve diğer veriler: Araziden elde edilebilecek somut ve soyut bilgiler.Sözlü tarih ve mülakatlar: Geçmişte belgelere kaydedilmemiş bilgilere ulaşma şansı.Maddi ve kültürel kalıntılar: Höyükler, harabeler, viranlar, mağaralar, mezar taşları, eski eserler, mimari yapılar gibi insan yapısı unsurların incelenmesi.Yerleşim yerlerinin lokalizasyonu: Kaybolmuş veya ismi değişmiş yerleşim birimlerinin günümüzdeki konumlarının tespiti.Ulaşım sistemlerinin tespiti: Eski yol ağları, kervansaraylar, hanlar ve menzillerin izlerinin sürülmesi.Sosyo-ekonomik ve kültürel yapıların anlaşılması: Yerleşim yerleri, mimari tarzlar ve tesisler aracılığıyla geçmişteki yaşam koşullarının incelenmesi.Arazi çalışması metodolojisi: Gezi, gözlem, inceleme, anket, fotoğraf/kamera kullanımı, yerel halkla görüşme ve karşılaşılacak fiziki zorluklar için tedbir alma
Haftalık Ayrıntılı Ders İçeriği
| Hafta | Konular (Teorik) | Öğretim Yöntem ve Teknikleri | Ön Hazırlık |
|---|---|---|---|
| 1 | Saha Araştırmasının Tanımı, Önemi ve Tarih Bilimindeki Yeri | ||
| 2 | Mekan ve Zaman İlişkisi: Tarihsel Süreçte Mekanın Rolü | ||
| 3 | Disiplinler Arası Yaklaşım ve Annales Okulu | ||
| 4 | Arazi Araştırmasında Veri Türleri ve Önemi | ||
| 5 | Saha Çalışmasının Temel Teknikleri: Gözlem ve İnceleme | ||
| 6 | Sözlü Tarih ve Mülakat Yöntemleri | ||
| 7 | Saha Verilerinin Belgelenmesi | ||
| 8 | Ara Sınav | ||
| 9 | Tabii coğrafya kalıntıları (su, bitkisel topluluklar, topraklar) ve kültürel coğrafya kalıntıları (kırsal yerleşmeler, yollar) | ||
| 10 | Tarihi sosyoloji, tarihi antropoloji, tarihi coğrafya terimleri ve bu disiplinlerin entegrasyonu | ||
| 11 | Kişi tarihi, kurum tarihi, konu tarihi ve alan/saha tarihi araştırmalarında araziye çıkmanın gerekliliği | ||
| 12 | Topografik, toponimik, arkeolojik ve diğer verilerin tarihçilere yeni ufuklar açmadaki rolü | ||
| 13 | Örnek saha araştırmaları | ||
| 14 | Örnek saha araştırmaları | ||
| 15 | Örnek saha araştırmaları | ||
| 16 | Final |
Ders Kitabı / Malzemesi / Önerilen Kaynaklar
H. Doğanay, "Coğrafyada Metodoloji". E. Tümertekin-N. Özgüç, "Beşeri Coğrafya: İnsan, Kültür, Mekan". H. İ. Taş, "Coğrafya Eğitiminde Görselleştirmenin Önemi: Mekansal Algılamaya Pedagojik Bir Bakış". Y. Tuan, "Mekan ve Yer: Humanist Perspektif" (yer duygusu ve mekanın anlamı üzerine). P. Thompson, S. Caunce, E. Danacıoğlu gibi yazarların sözlü tarih üzerine çalışmaları. E. Afyoncu, "Türkiye'de Tahrir Defterlerine Dayalı Çalışmalar Hakkında Bazı Görüşler" (tahrir defterlerindeki yer adları ve lokalizasyon sorunları için). Ö. L. Barkan, "Hüdavendigar Livası Tahrir Defterleri I" (istatistiksel verilerin ve haritaların önemi için). İ. Ortaylı'nın "Dünya Tarih Atlası" önsözü (Türkiye'deki tarih ve coğrafya eğitimi eksiklikleri üzerine)
Planlanan Öğrenme Aktiviteleri ve Metodları
Değerlendirme
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | Adet | Değer |
|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | Adet | Değer |
| Final Sınavı | 1 | 100 |
| Toplam | 100 | |
| Yarıyıl (Yıl) İçi Etkinlikleri | 40 | |
| Yarıyıl (Yıl) Sonu Etkinlikleri | 60 | |
Staj Durumu
İş Yükü Hesaplaması
| Etkinlikler | Sayısı | Süresi (saat) | Toplam İş Yükü (saat) |
|---|---|---|---|
| Ara Sınav | 1 | 3 | 3 |
| Final Sınavı | 1 | 3 | 3 |
| Derse Katılım | 14 | 3 | 42 |
| Alan Gezisi | 1 | 5 | 5 |
| Alan Çalışması | 1 | 5 | 5 |
| Bireysel Çalışma | 14 | 3 | 42 |
| Ara Sınav İçin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Final Sınavı içiin Bireysel Çalışma | 7 | 3 | 21 |
| Okuma | 14 | 2 | 28 |
| Toplam İş Yükü (saat) | 170 | ||
Program ve Öğrenme Çıktıları İlişkisi
| PÇ 1 | PÇ 2 | PÇ 3 | PÇ 4 | PÇ 5 | PÇ 6 | |
| ÖÇ 1 | 5 | 5 | ||||
| ÖÇ 2 | 5 | 5 | ||||
| ÖÇ 3 | 5 | 5 | 5 | 5 |
* Katkı Düzeyi : 1 Çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok yüksek